Köpek itlaflarıyla gündeme gelen Mamak Çöplüğü'nde sebze-meyve yetiştirilecek. Seralarda, çöpten elde edilen elektrik kullanılacak

BEHZAT MİSER

ANKARA - Başkent Ankara'nın 'kanayan yarası' Mamak Çöplüğü'nde yürütülen projeler sonucu, çöplükte organik sebze-meyve yetiştirilmesi gündeme geldi.

Avrupa Birliği büyükelçilerinin eşleri 'Kaldırılsın' diye eylemler yaparken, kokusu Çankaya Köşkü'ne kadar uzanan Mamak Çöplüğü'nün yerini, organik tarım yapılacak seralar alacak. Son olarak toplu köpek itlafıyla adı duyulan çöplük, 2002 yılında açılan ihale sonrası yapılan projeyle 'vahşi depolama' sisteminden 'düzenli depolama' sistemine dönüştürülecek.

Projeyi alan İsviçre ITC firmasının Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kantur, hiç denenmemiş bir şeyi denediklerini ifade ederek, "Seraların olduğu bölgede, başkentliler çaylarını yudumlarken, Ankara manzarası seyredecekler" dedi. Kantur, Türkiye'deki çöplüklerin çoğunluğunun vahşi depolama alanı olarak kullanıldığına dikkat çekerek, tüm belediye başkanlarına çağrı yaptı: "Bütün belediye başkanları buraya gelsinler ve görsünler. Vahşi depolama alanlarının nasıl çevreye duyarlı hale getirileceğini kendilerine gösterelim."

Tesis dün görücüye çıktı

Çevre ve Orman Bakanı Osman Pepe ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, dün Mamak Çöplüğü'nde geri dönüşüm tesisini tanıttı. Pepe, Türkiye'de üretilen 35 milyon ton çöpün yüzde 10-15'inin geriye dönüşümü olan malzemelerden oluştuğunu, çöplerin geri dönüşümü sağlanabilirse ekonomiye yıllık 500 milyon dolar kazandırılacağını söyledi. Gökçek de çöpün toplanmasının ton başına 7-8 dolar maliyeti olduğunu belirtti: "Bize maliyeti 20 trilyonu buluyordu ama artık çöpümüzü sıfır maliyetle toplayacağız. Her türlü çöp parçası ayrı ayrı değerlendirilecek ve burası yemyeşil bir park haline gelecek." Ankara Büyükşehir Belediyesi, 2002 yılında, Ankaralının günlük 4 bin 400 ton çöpünün depolandığı Mamak Çöplüğü'nü ıslah etmeye karar vermişti. İhale 230 milyon dolara İsviçre firması ITC'nin oldu. Ancak firma, gerekli finansmanı sağlayamadığı için proje sürüncemede kaldı.

Araziye 4 bin ağaç dikildi

Daha sonra Bilkent Holding'e bağlı Tepe Grubu ITC firmasının çoğunluk hissesini alarak, geçen yıl içinde Mamak Çöplüğü'nde ıslah çalışmalarına başladı. Bu kapsamda çöplüğün üzeri on binlerce ton toprakla kapatıldı. Çöplükten sızan metan gazı için 30 kilometre yatay, 4.5 kilometre dikey boru döşendi. Buradan çıkan metan gazları için kurulan elektrik santralleri vasıtasıyla saatte 4.2 MW elektrik enerjisi üretildi. Bölge ağaçlandırıldı ve şu ana kadar akasya, ladin, sedir ve selvi cinsi oluşan 4 bin ağaç ve fidan dikildi. Çöpleri ayrıştıracak tesisler kuruldu. Tesislerin yakın zamanda devreye alınacağı bildirildi. Tesislerde, geri kazanılabilir kâğıt, cam gibi atıkları ayrıştırılarak, geriye kalan çöpler ayrıştırılacak ve gübre elde edilecek. Firma yetkilileri, çöpün yüzde 80'in geri kazanılacağını vurguladı.

'Toprak değil, jelde yetiştirilecek'

Organik tarım için de ilk etapta 2 bin 500 metrekare alana sera kurulmasına başlandı. Çöplükteki sera alanının 150 bin metrekareye çıkarılması planlanıyor. Büyükşehir Belediyesi'nin yayımladığı bültende Mamak Çöplüğü'ndeki seralarda rengârenk çiçeklerin, organik sebze ve meyvelerin yetişeceği belirtildi. ITC Yönetim Kurulu Başkanı Kantur bitkilerin toprak değil, özel jeller içinde yetiştirileceğini söyledi. Firma yetkilileri seralarda Mamak Çöplüğü'nden elde edilen elektrik enerjisi ve gübrenin kullanılacağını, ancak suyu ve toprağının kullanılmayacağı belirtti.

Ziraatçılar: Ya ağır metaller?

Jelde üretimin çok pahalı olduğunu belirten Ziraat Mühendisleri Odası, çöplükte sebze-meyve yetiştirilmesinin sağlık açısından risk yaratacağına dikkat çekiyor. Oda Başkanı Gökhan Günaydın, çöplükte organik tarım yapılabilmesi için bölgenin kimyasal atıklardan temizlenmesi gerektiğine dikkat çekerek, "Çöplükte yıllardan beri ağır metal ve kimyasal atıklar birikti. Ağır metaller yeraltı sularına karıştı. Oranın tarıma açılması için yılların geçmesi gerek" dedi. Projeyi 'Zihni Sinir Projesi' olarak niteleyen Günaydın'a göre bu 'astarı yüzünden pahalıya çıkacak bir proje'.