MISIR DOSYASI

Mısır binlerce yıldan beri tarımı yapılan bir bitkidir. Ana vatanı Amerika olan mısırın buradan dünyanın her yerine yayıldığı bilinmektedir. ABD`nin New Mexico eyaletinde yapılan arkeolojik kazılarda, kayalardan oluşmuş barınaklarda ve mağaralarda bulunan mısır taneleri ve mısır koçanı parçalarının yaklaşık 5 bin yıllık oldukları tespit edilmiştir. Öte yandan  1954 yılında, Meksika`nın başkenti Mexico City`de yapılan arkeolojik kazılarda ise toprağın 50–60 m derinliğinde, yaklaşık 7 bin yıllık olduğu belirlenen mısır çiçek tozlarına rastlanmıştır (Geçit vd. 2009).

Mısır; tropik, subtropik ve ılıman iklim kuşaklarında yetişebildiği için dünyanın hemen her yerinde tarımı yapılabilmektedir. Günümüzde Antarktika haricinde, dünyanın her yerinde mısır bitkisi yetiştirilebilmektedir (Geçit vd. 2009).

Türkiye`de önceleri Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz Bölgelerinde önemli ölçüde birinci ürün olarak ekimi yapılan mısır, son yıllarda özellikle Çukurova, Amik Ovası, Güneydoğu ve Ege Bölgelerinde ikinci ürün olarak yetiştirilmektedir.

Mısır, ılıman ve tropik bölgelerde tarımı yapılan bir bitkidir. En uygun büyüme sıcaklığı 25–30 °C arasındadır. Çimlenme için minimum sıcaklık 10 °C`dir. Mısırın vejetasyon süresi 90–120 gün arasında değişmektedir. Birinci ürün mısır için en uygun ekim zamanı nisan-mayıs dönemi, ikinci ürün için Haziran–Temmuz ortasına kadar olan zaman dilimidir (Geçit vd. 2009).

Mısır bitkisinde sulama için kritik olan 4 dönem vardır. Bu dönemlerde mutlak suretle su ihtiyacı karşılanmalıdır Bunlar; fide dönemi, tepe püskülü öncesi, koçan püskülü çıkarma ve son olarak da tane dolum (koçan dolum) dönemleridir. Ancak tane verimi açısından en kritik dönem, tepe püskülü çıkarma döneminden 2 hafta öncesi ile koçan püskülü çıkarma döneminden 2 hafta sonrasına denk gelen periyottur.

Yüksek bir verim için gelişim döneminde 400–750 mm su isteği bulunmaktadır. İyi bir verim ve kalitesi yüksek tane için toprağın organik madde ve bitki besin maddelerince zengin olması gerekmektedir. Mısır tarımı için en uygun toprak; su tutma kapasitesi, besin maddesi depolaması, işlenme kolaylığı, iyi drenaj ve havalanma özellikleri nedeniyle killi topraklardır.

Mısırı  hastalık  ve  zararlılardan  korumak  için  vejetasyon  döneminde  ilaçlı  mücadele yapmak gerekmektedir.

Mısır tane hasadı, bitki yaprakları, koçan havuzları iyice sarardıktan ve tanelerdeki su oranı %20`ye kadar düştükten sonra yapılmaktadır.

Türkiye`de mısır üretiminin çoğunluğu at dişi mısır olarak gerçekleşmektedir. Karadeniz Bölgesi`nde yerel ve evsel tüketim amacıyla sert mısır üretimi yapılmaktadır. Çerezlik olarak daha çok cin ve şeker mısır çeşitleri kullanılmaktadır.

  TÜRKiYE`DE ÜRETİM, TÜKETİM, İTHALAT, İHRACAT, STOK VE FİYATLAR

Ülkemizde mısır üretimi, 1950`li yıllarda ağırlıklı olarak Karadeniz ve Marmara Bölgeleri`nde yapılırken 1980`li yıllardan sonra Akdeniz ve Ege Bölgeleri`ne kaymıştır. Son yıllarda ise Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve İç Anadolu bölgesi`nde mısır üretiminde önemli miktarda artış kaydedilmiştir.

Ülkemizde tahıllar içerisinde buğday ve arpadan sonra en geniş ekim alanına sahip olan mısır, ana ürün ve ikinci ürün olarak üretilmektedir.1980`li yıllardan sonra Türkiye`de mısır üretiminde belirgin artışlar kaydedilmiştir. Bunun nedeni devletin mısır üretimini teşvik etmesi, üreticilerin modern mısır üretim tekniklerini uygulamaları, hibrit tohum kullanımının yaygınlaştırılması, mısır üretiminin sulanan alanlara kaydırılması ve belli düzeylerde gübre kullanımının sağlanmasıdır. Özellikle GAP ile sulanabilen alanlarda mısır üretiminin yaygınlaştırılmasıyla Türkiye mısır üretiminde gözle görülür bir artış olmuştur.

Çizelge 1. Türkiye 1930-2000 Yılları Tane Mısır Ekim Alanı, Üretimi ve Verimi

Yıllar	Ekim Alanı (Bin Ha)	Üretim (BinTon)	Verim (Ton/Ha)
1930	379	470	1,01
1935	409	450	1,11
1940	510	750	1,48
1945	510	290	0,57
1950	593	620	1,05
1955	706	850	1,21
1960	695	1,09	1,56
1965	650	940	1,45
1970	648	1,04	1,6
1975	600	1,2	2
1980	583	1,24	2,13
1985	567	1,9	3,35
1990	515	2,1	4,07
1995	515	1,9	3,69
2000	555	2,3	4,14

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kaynak: TÜİK 2016

1930 yılında ekim alanı yaklaşık 379 bin hektar, verim 1,01 Ton/Ha iken 2000 yılında ekim alanı yaklaşık 1,5 kat artarak 555 bin hektara ulaşmış, verim ise yaklaşık 4 kat artarak 4,14 Ton/Ha`a yükselmiştir (Çizelge 1).

Çizelge 2. Türkiye 2007-2016 Yılları Tane Mısır Ekim Alanı, Üretimi ve Verimi

Yıllar	Ekim Alanı (Bin Ha)	Üretim (Bin Ton)	Verim (Ton/Ha)
2007	518	3,53	6,83
2008	595	4,27	7,2
2009	592	4,25	7,18
2010	594	4,31	7,26
2011	589	4,2	7,13
2012	623	4,6	7,39
2013	660	5,9	8,94
2014	659	5,95	9,03
2015	688	6,4	9,3
2016	680	6,4	9,41

Kaynak: TÜİK 2016

Son yıllarda sulanabilen alanlarda mısır üretiminin yaygınlaştırılmasıyla Türkiye mısır verimi 9,41 Ton/Ha olarak gerçekleşmiştir (Çizelge 2).

Çizelge 3.TÜİK, IGC ve USDA Verilerine Göre Türkiye Tane Mısır Üretimi (Milyon Ton)

Yıllar	TÜİK	IGC	USDA
2007	3,53	3,5	2,9
2008	4,27	4,3	4,15
2009	4,25	4,3	4
2010	4,31	4,3	3,6
2011	4,2	4,2	3,6
2012	4,6	4,6	4,4
2013	5,9	5,9	5,1
2014	5,95	6	4,8
2015	6,4	6,4	6,2
2016	6,4	6,4	6,5

Kaynak:  TMO 2016 Yılı Hububat Raporu

 

Türkiye`de Tane Mısır Üretimi Yapılan İller ve Üretim Miktarları Haritası

 

Not: TÜİK 2016 verilerine gore hazırlanmıştır.

Ülkemizde mısır üretimi I. ürün ve II. ürün olarak farklı dönemlerde yapılmakta olup yoğun olarak Adana, Osmaniye, Hatay, Sakarya, Gaziantep, Manisa, İzmir ve Aydın illerimizde 1.ürün, Şanlıurfa ve Mardin illerinde II. ürün mısır üretilmektedir. Özellikle GAP ile günden güne artan sulanabilir alanlarla Güneydoğu Anadolu Bölgemiz de potansiyel mısır üretim alanı olma yolundadır.

Çizelge 4. Bölgelere Göre Mısır Ekiliş Alanları ve Üretimi

BÖLGELERE GÖRE MISIR ÜRETİMİ
	2014		2015
BÖLGELER	EKİLİŞ (DA)	ÜRETİM (TON)	EKİLİŞ (DA)	ÜRETİM (TON)
MARMARA	636,925	575,931	621,512	560,791
KARADENİZ	625,993	236,176	656,617	259,171
İÇ ANADOLU	822,955	828,922	1.004.226	997,578
EGE	726,518	756,876	740,826	775,132
AKDENİZ	2.001.230	2.053.274	2.016.399	2.148.250
G.DOĞU ANADOLU	2.027.000	1.916.125	1.723.109	1.630.385
DOĞU ANADOLU	41,078	32,696	37,503	28,693
TOPLAM/ORTALAMA	6.881.699	6.400.000	6.800.192	6.400.000

Kaynak: TÜİK 2016

Hammadde ve Şeker Fiyatları Yönetmeliği`nde 16/05/2009 tarihinde yapılan değişiklikle yurt içine arz edilecek olan NBŞ üretiminde yerli mısır kullanılması şartı da yurt içi mısır talebinin artmasına katkı sağlamıştır.

Ülkemizde mısır üretim artışının en önemli nedenleri arasında şunları sayabiliriz.

·         Hibrit tohumların kullanımı,

·         Bölgeye uygun tohum çeşitlerinin seçimi,

·         Yetiştirme tekniklerinin gelişmesi,

·         Etlik piliç yemi üretimi başta olmak üzere yem sanayi talebindeki artış,

·         İkinci ürün üretiminin artması,

·         Pamuğa alternatif olarak mısır ekiminin artması,

·         GAP alanında ve Ege Bölgesi`nde ekim alanı artışı,

·         Dünya piyasalarında artan mısır fiyatlarının yurtiçi fiyatlara yansıması,

·         Prim, gübre, mazot gibi desteklerle üretimin özendirilmesi

Çizelge 5. Türkiye`nin Yıllar İtibariyle Mısır Tüketimi ve Yeterlilik Oranı

Piyasa Yılı	Yurt İçi Kullanım (Milyon Ton)	Gıda Olarak Tüketim (Milyon Ton)		Tohumluk Kullanım (Ton)		Yemlik Kullanım (Milyon Ton)	Endüstriyel Kullanım (Ton)		Kayıplar (Ton)	Stok Değişimi (Ton)		Kişi Başı Tüketim (Kg)	Yeterlilik Derecesi (%)
2006/07	4.272.400	1.029.500		14		2.967.000	151		110,9	490,5		-	86,5
2007/08	4.210.988	1.025.702		14		2.947.691	120,726		102,869	267,466		14,5	81,4
2008/09	5.187.487	1.040.842		14,875		3.866.667	140,73		124,373	-705,948		14,6	79,9
2009/10	5.153.535	1.203.427		14,8		3.693.760	117,873		123,675	-851,776		16,6	80
2010/11	5.253.425	1.263.167		14,85		3.745.907	104,08		125,421	-899,581		17,1	79,6
2011/12	5.168.648	1.217.379		14,725		3.650.304	164,02		122,22	-557,426		16,3	79,7
2012/13	5.757.400	1.439.853		15,565		3.997.952	170,17		133,86	-36,717		19	77,5
2013/14	6.649.887	1.160.000		16,5		5.086.000	215,697		171,69	-258,593		15,1	86,1
2014/15	6.834.907	1.339.879		16,466		5.125.000	180,417		173,145	450,948		17,2	84,4

Kaynak: TÜİK.

Mısır insan gıdası, hayvan yemi ve endüstri ham maddesi olarak kullanılan bir bitkidir. Ayrıca sap ve yaprakları hayvan yemi olarak değerlendirilmekte, kâğıt yapımı ve küçük çapta hasır el işleri yapımında da kullanılmaktadır. Bu tüketim alanlarının yanı sıra çerezlik olarak da tüketilmektedir. Mısırın son yıllarda artan üretim miktarına paralel olarak yem, yağ ve tatlandırıcı sektörü ile biyoyakıt-biyoetanol üretiminde kullanımı da artmaktadır.

Çizelge 6. Mısır Tüketiminin 2016 Yılı Sektörel Dağılımı

Kullanım Alanı	Miktar (Ton)	Açıklama  (Ortalama)
Yem Maddesi Olarak Kullanımı	5.450.300 (%76)	2.310.100 tonu broiler ve hindi (% 42)
		2.022.000 tonu yumurta ve damızlık (% 37)
		1.117.600 tonu büyük- küçükbaş ve diğer (%21)
Nişasta San.	1.053.000 (%15)
Mahalli Tüketim	200.000 (%3)
Endüstriyel Tüketim	250.000 (%3)
Kayıplar ve Tohumluk	203.444 (%3)
Toplam	7.156.744 (%100)

Kaynak: TÜİK, Şeker Kurumu, TÜYEM, TMO.

Türkiye mısır tüketiminde sektörel dağılıma göre en büyük pay %76 ile yem sektörüne aittir.

Çizelge 7. Türkiye`nin Mısır İthalat ve İhracat Miktarları

Yıllar	İthalat			İhracat
	Miktar (Ton)	Değer (Bin $)	Ort. Fiyat ($/Ton)	Miktar (Ton)	Değer (Bin $)	Ort. Fiyat ($/Ton)
2007	1.128.456	269,337	239	8,32	12,478	1,5
2008	1.151.407	381,938	332	15,056	24,948	1,657
2009	485,131	135,136	279	325,434	81,323	250
2010	452,362	124,157	274	10,649	26,006	2,442
2011	381,293	136,119	357	13,945	27,923	2,002
2012	807,48	245,919	305	20,359	33,82	1,661
2013	1.548.133	473,138	306	210,927	88,124	418
2014	1.423.595	350,247	246	64,618	63,29	979
2015	1.487.005	343,046	231	75,185	51,033	679
2016	534,791	128,639	241	44,136	49,044	1,111

Kaynak: TÜİK 2017

Ülkemiz, son dönemde mısır ithalatını ağırlıklı olarak Rusya Federasyonu, Romanya, Bulgaristan, Sırbistan, Macaristan, Bosna Hersek ve Fransa`dan yapmaktadır.

Çizelge 8. TMO Mısır Alım Fiyatı (TL/Ton) ve ÜFE Artış Oranı (%)

	TMO Alım Fiyatı (TL/Ton)	ÜFE Artış Oranı (%)
Yıl
2007	-	3,7
2008	430	14,7
2009	450	1,4
2010	490	9
2011	540	11
2012	595	4,6
2013	640	6,4
2014	680	9,9
2015	725	6,2
2016	740	4

Kaynak:  TMO 2016 Yılı Hububat Raporu

Çizelge 9. 2012-2016 Yılları Aylar Bazında Mısır Borsa Ortalama Fiyatı (TL/Ton)

Yıllar	Oca	Şub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Ara
2012	541	549	568	580	579	576	575	589	582	583	575	578
2013	605	641	641	638	638	653	685	585	576	576	574	587
2014	612	626	664	709	740	772	782	677	671	677	686	689
2015	686	694	705	719	726	734	732	711	679	671	623	640
2016*	649	696	697	696	706	762	781	695	686	679	695	728

*Kaynak: 2016 yılı Adana ve Konya Ticaret Borsası`ndan, 2016‘dan önceki yıllar ise Adana Ticaret Borsası`ndan alınan günlük fiyatlardan hesaplanmıştır.

MISIR MÜDAHALE ALIM FİYATI

Çizelge 10.  Yıllara Göre TMO Mısır Alım Fiyatları (TL/Ton) 

Yıllar	Alım Fiyatı (TL/Ton)	Fiyat İndeksi 2009=100	Prim Desteği (TL/Ton)
2009	450	100	40
2010	490	109	40
2011	540	120	40
2012	595	132	40
2013	640	142	40
2014	680	151	40
2015	725	161	40
2016	740	164	20

 Çizelge 11.  Girdi Fiyatlarındaki Değişim

YILLAR	FİYATI  (TL/ton)				FİYAT İNDEKSİ  (2009 = 100)
	%33 AN	Üre	20.20.0	Mazot	%33 AN	Üre	20.20.0	Mazot
2009	479	630	520	2,37	100	100	100	100
2010	531	631	617	2,93	111	100	119	124
2011	678	893	964	3,61	142	142	185	152
2012	800	1,071	958	3,73	167	170	184	157
2013	836	1,018	873	4,28	175	162	168	181
2014	850	1,043	914	4,44	177	166	176	187
2015	893	1,069	1,145	3,86	186	169	220	163
2016	-	845	929	3,65	-	134	179	154
2017*	-	1.000	1.050	4,34		159	202	183

Not: * 2017 Yılı Temmuz ayı verileri baz alınmıştır.

Ülkemizde mısır hasadı, Çukurova ve Amik Ovası‘nda Temmuz sonu itibariyle başlamaktadır. TMO mısır müdahale alım fiyatını 2013 yılında 640 TL/ton, 2014 yılında 680 TL/ton, 2015 yılında 725 TL/ton, 2016 yılında 740 TL/ton olarak açıklanmıştır.

Tablodan görüleceği gibi; son 9 yıllık dönemde (2009-2017) mısır müdahale alım fiyatı  % 64 oranında artırılmış; buna karşılık prim desteği düşmüştür. 2009 ile 2017 yıllarındaki % değişim incelendiğinde; üre gübresinin fiyatı %59, 20.20.0 gübresi % 102, mazot fiyatında ise % 83 oranında artışlar gerçekleşmiştir; yani ticaret hadleri çiftçinin aleyhine gelişmiştir

Mısır Üretim Alanlarının Sorunları ve Çözüm Önerileri; 

1-İşletmelerin küçük, çok parçalı ve dağınık olmaları nedeniyle arazi işlerliği ve verimliliğinin düşük olması ve dolayısıyla üreticilerin yeterli geliri elde edememesi,

2-Çiftçilerin yatırım olanaklarına ulaşma ve yapısal dönüşümü sağlama olanağından yoksun olmaları,

3-Tarımda vasıfsız işgücünün varlığı,

4-Hasat sonrası depolama ve pazarlamada yetersizlik,

5-Mısır tarımı yapılan bölgelerde, gittikçe artan oranda bitki hastalıklarının baş göstermesi (Kuzey yaprak yanıklığı, Fusarium, Pythyum...) ve zararlıların baş göstermesi (bozkurt, mısır kurdu ve mısır koçan kurdu…),

6-Girdi maliyetlerinin yüksek olması (tarla kirası, gübreleme, yakıt giderleri…),

7-Aşırı azotlu gübre kullanımı,

8-Fark ödemesi desteğinin düşük olması,

9-Üretiminin yetersizliği nedeniyle ucuz GDO`lu ürünün piyasaya girmesi,

10-Sulama altyapısının yetersizliği,                      

11-Hayvancılık sektöründe artan yemlik mısır ve silaj talebinin karşılanamaması,

12-Yüksek teknolojili kombine makinelerin kullanımının yetersizliği,

 Çözüm Önerileri 

1-Arazi toplulaştırma çalışmalarına hız verilmeli.

2-Çiftçiler örgütlenme, kooperatifçilik, yatırım ve tarım danışmanlık hizmetinden yararlandırılmalı.

3-Mesleki eğitim düzenlenmeli.

4-Lisanslı depoculuğa ağırlık verilmeli, TMO imkanlarından daha fazla yararlanacak bir altyapı oluşturulmalı, tekelleşme önlenmelidir.

5-Dayanıklı çeşit kullanılmalı, kültürel önlemler ve ekim nöbeti uygulanmalıdır.

6-Örgütlenme ve kooperatifçilik geliştirilmeli, gübre ve yakıttaki vergiler düşürülmeli veya destekler arttırılmalıdır.

7-Toprak ve yaprak analizi birlikte yapılmalıdır.

8-Fark ödeme desteği artırılmalıdır.

9-Gerek ekim alanı gerekse birim alandan elde edilen verim artırılarak GDO`lu mısır ithalatı engellenmelidir.

10-Köylerin(mahalleler) ve sulama birliklerinin sulama altyapısı güçlendirilmelidir.

11-Yüksek verimli silajlık çeşitler geliştirilmelidir.

12-Ekim, toprak işleme ve gübreleme yapan kombine makinelerin kullanımı artırmak için gerekli desteklerin sağlanmalıdır.

 DÜNYADA ÜRETİM, TÜKETİM, İTHALAT, İHRACAT, STOKLAR VE FİYATLAR

Dünya mısır üretimi dünya genelinde hem ekiliş alanlarındaki genişleme hem de verimdeki artışa bağlı olarak 2016/2017 piyasa yılında bir önceki yıla kıyasla 74 milyon ton artış göstererek 1.045 milyon ton seviyesine yükselmiştir. Söz konusu artışta en büyük pay dünyanın en büyük mısır üreticisi olan ABD`deki üretimin önceki sezona kıyasla 39 milyon ton seviyesindeki  artışından  kaynaklanmaktadır.  2015/16  sezonunda  karlılığın  azalmasına  bağlı olarak ekiliş alanlarındaki düşüşün ardından bu sezon ekilişler 2,5 milyon ha genişlemiş ve buna bağlı olarak ABD üretimi 385 milyon ton seviyesine yükselmiştir. Bununla birlikte Brezilya ve Ukrayna`da üretim hem ekiliş alanlarının hem de verimin artması neticesinde rekor seviyelere yükselerek dünya genelindeki üretim artışında etkili olmuşlardır. AB`de kuraklık etkisi ile verimde gözlenen düşüş neticesinde bir önceki sezon 58 milyon tona gerileyen üretim, bu sezon ekiliş alanındaki daralmanın verimin hafifçe artmasıyla telafi edilmesine bağlı olarak önceki sezona kıyasla 2 milyon tonluk artış göstermiştir.

 Çizelge 12. Dünya ve Başlıca Ülkelerin Mısır Üretimi (Milyon Ton)

Ülkeler	2007/08	2008/09	2009/10	2010/11	2011/12	2012/13	2013/14	2014/15	2015/16	2016/17
ABD	331	306	332	316	313	273	351	361	346	385
Çin	152	166	164	177	193	206	218	216	225	220
Brezilya	59	51	56	57	73	82	80	85	67	85
AB	51	66	60	58	68	58	64	76	58	60
Meksika	24	24	20	21	19	22	23	25	26	25
Arjantin	22	16	23	24	21	32	33	34	40	42
Ukrayna	7	11	10	12	23	21	31	28	23	28
Hindistan	19	20	17	22	22	22	24	24	22	25
Türkiye	3,5	4,3	4,3	4,3	4,2	4,6	5,9	6	6,4	6,4
Diğer	131	137	137	144	152	155	167	163	159	169
Dünya	799	801	823	835	887	874	999	1019	972	1045

 Kaynak: TMO 2016 Yılı Hububat Raporu

Çizelge 13. Dünya ve Başlıca Ülkelerin Mısır Verimi (Ton/Ha)

Ülkeler	2007/08	2008/09	2009/10	2010/11	2011/12	2012/13	2013/14	2014/15	2015/16	2016/17
ABD	9,5	9,6	10,3	9,6	9,2	7,7	9,9	10,7	10,6	11
AB	6	7,2	6,9	7	7,3	6	6,5	7,9	6,3	6,6
Çin	5,4	5,6	5,3	5,5	5,8	5,9	6	5,8	5,9	6
Kazakistan	4,6	4,4	4,8	4,8	5	5,2	5,3	5,3	5,3	5,4
Kanada	8,5	9,1	8,4	9,8	8,9	9,2	9,6	9,4	10,3	9,3
Mısır	8	7,9	8	7,7	7,9	7,7	8,1	8,1	8	8
Arjantin	6,5	6,6	7,8	6,4	5,7	6,6	6,8	7,3	7,4	7,3
Türkiye	6,8	7,2	7,2	7,3	7,1	7,4	8,9	9	9,3	10,3
Meksika	3,2	3,3	3,3	3	3,1	3,1	3,2	3,5	3,6	3,5
Dünya	5	5	5,2	5	5,1	4,9	5,5	5,6	5,4	5,7
Kaynak:  TMO 2016 Yılı Hububat Raporu

Dünya üretimindeki artışta en büyük paya sahip ülke, mısır verimini rekor seviye çıkaran ABD`dir. Özellikle etanol imalatçılarının mısır talebi artmış ve bu durum ABD ve Brezilya`da üreticileri ekim alanlarını genişletme yönünde teşvik etmiştir.

 

 Çizelge 14. Dünya ve Başlıca Ülkelerin Mısır Ekim Alanı (Milyon Ha)

Ülkeler	2007/08	2008/09	2009/10	2010/11	2011/12	2012/13	2013/14	2014/15	2015/16	2016/17
ABD	35	31,8	32,2	33	33,9	35,4	35,4	33,6	32,7	35,1
Çin	28,1	29,9	31,2	32,5	33,5	35	36,3	37,1	38,1	36,8
AB	8,4	9,2	8,7	8,3	9,3	9,6	9,8	9,6	9,3	9,1
Brezilya	14,6	14,1	13	13,8	15,2	15,8	15,7	15,7	15,9	16,7
Meksika	7,3	7,4	6,2	7,1	6,1	6,9	7,1	7,3	7,2	7,1
Endonezya	3,6	3,2	3,1	2,9	3,1	3,1	3,1	3,1	3,5	3,5
Filipinler	2,6	2,7	2,7	2,5	2,6	2,6	2,6	2,6	2,4	2,7
Arjantin	3,4	2,4	2,9	3,7	3,7	4,9	4,8	4,6	5,4	5,8
Ukrayna	2	2,3	2,1	2,6	3,5	4,4	4,8	4,6	4,1	4,3
Kanada	1,4	1,2	1,1	1,2	1,3	1,4	1,5	1,2	1,3	1,3
Türkiye	0,5	0,6	0,6	0,6	0,6	0,6	0,7	0,7	0,7	0,6
Dünya	158,9	159,1	159,5	165,8	172,9	178,7	181,9	181,5	180,3	183,2
Kaynak:  TMO 2016 Yılı Hububat Raporu

Dünya mısır ekim alanları, 2011 yılından beri son on yıllık ortalamanın üzerinde olup genellikle yükseliş eğilimi göstermektedir. 2016/17 döneminde mısır ekim alanlarının rekor seviyeye ulaşmıştır (Çizelge 11, Çizelge 12). Ekiliş alanlarındaki artış ya da azalmalar dünya piyasalarındaki değişkenlerden bağımsız olarak ülkelerin kendine özgü sosyo-ekonomik koşulları, nüfus hareketlerinin kontrol edilmesi ya da kırsal kalkınmanın sağlanması kapsamında verilen ürün destekleme kararları doğrultusunda gerçekleşebilmektedir.

Çizelge 15. Dünya ve Başlıca Ülkelerin Mısır Tüketimi (Milyon Ton)

Ülkeler	2007/08	2008/09	2009/10	2010/11	2011/12	2012/13	2013/14	2014/15	2015/16	2016/17
ABD	261,6	258	281	284,6	277,9	263	292,9	301,8	298,9	314
Çin	153,1	157,2	166,5	174,7	192,9	200,1	202,4	208,6	217,1	225,1
Brezilya	46,1	46,3	46,9	48,9	51	53,7	54,6	56,1	56	59,1
AB	64,1	63,9	59,5	64,1	68,6	67,3	76,3	80,9	70,7	71,5
Meksika	31,9	32,4	30,4	29,4	29,3	26,8	31,7	34,8	37,7	38,1
Japonya	16,5	16,7	16,5	15,7	14,9	14,5	15,2	14,9	15,8	14,9
Hindistan	14,6	16,9	15,1	18,2	17,2	17,3	19,7	22,5	22,8	23,6
Mısır	11,2	12,1	12,7	12,9	11,9	11,9	12,6	13,7	14,8	15
G.Kore	8,6	7,9	8,4	8,1	7,6	8,4	10	10,2	10,3
Arjantin	6,7	6,2	6,5	6,8	5,6	12,2	13,6	15,1	16	16,5
Türkiye	4,9	4,6	4,7	4,6	5	6	6,5	7,9	7,8	7,9
Diğer	162,7	168,3	178,3	181,4	201,1	190,4	215	227,1	202,1	242,3
Dünya	781,9	790,6	826,3	849,3	882,9	871,5	950,3	993,7	969,8	1.028,10
Kaynak:  TMO 2016 Yılı Hububat Raporu

 

Çizelge 16. Dünya ve Başlıca Ülkelerin Mısır İthalatları (Milyon Ton)

Ülkeler	2007/08	2008/09	2009/10	2010/11	2011/12	2012/13	2013/14	2014/15	2015/16	2016/17
Japonya	15,2	16	16,6	15,7	14,5	14,5	15,2	14,2	14,7	15,4
Meksika	9,3	7,8	8,4	7,8	11,6	5,6	9,8	10,8	13,8	14,2
G.Kore	9,2	6,8	7,9	7,5	7,2	8,2	9,2	10,1	9,6	9,8
Mısır	4,3	5,2	5,3	5,9	6,7	5,8	7,7	7,7	8,5	8,8
AB	15	3,8	2,3	7,9	5,8	10,8	15,7	8,9	13,7	11,7
Türkiye	1,2	0,5	0,6	0,4	0,7	1,7	1,3	2,1	1,3	1,3
Diğer	46,9	44,2	46,2	48,8	52,8	53,2	62,8	71,2	74,2	73,9
Dünya	101,1	84,4	87,2	94,1	99,2	99,7	121,8	125,1	135,8	135
Kaynak:  TMO 2016 Yılı Hububat Raporu

2007 yılından itibaren küresel mısır ithalatı genel olarak artış eğiliminde olduğu gözlenmektedir (Çizelge 14). 2015/16 sezonunda üretimin düşmesine bağlı olarak ithalatın %8 oranında arttığı fakat 2016/17 sezonunda üretim miktarındaki artış neticesinde ithalatın bir miktar azaldığı görülmektedir. Üretimdeki artışa rağmen ithalatta önemli bir azalış meydana gelmemesinin öncelikli sebebi fiyatların düşük seyretmesine bağlı olarak dünya genelindeki tüketim miktarının artmış olmasıdır.

 

Çizelge 17. Geleceğe Yönelik Mısır İthalat Projeksiyonları (Milyon Ton)

Ülkeler	2017/18	2018/19	2019/20	2020/21	2021/22	2022/23	2023/24	2024/25	2025/26	2026/27
Japonya	15	15	14,9	14,9	14,8	14,8	14,8	14,8	14,8	14,8
Meksika	14,7	15,2	15,6	16,3	17,2	17,7	18,2	18,8	19,2	19,7
G.Kore	10,1	10,2	10,3	10,4	10,5	10,5	10,6	10,7	10,7	10,7
Mısır	9	9,2	9,6	9,9	10,3	10,6	11,1	11,6	12	12,3
Tayvan	4,3	4,3	4,2	4,3	4,3	4,3	4,3	4,3	4,3	4,3
AB	12,7	12,5	12,4	12,1	11,7	11,5	11,2	10,9	10,6	10,3
Kanada	1,7	1,7	1,8	1,7	1,7	1,7	1,7	1,6	1,5	1,5
Çin	3,4	3,6	3,8	4,2	4,6	5	5,3	5,6	5,9	6,1
Türkiye	1,5	1,4	1,4	1,4	1,4	1,4	1,4	1,4	1,5	1,4
ABD	1,3	1,3	1,3	1,3	1,3	1,3	1,3	1,3	1,3	1,3
Dünya	142	145	147	150	154	157	160	163	165	168
Kaynak:  TMO 2016 Yılı Hububat Raporu

 

Çizelge 18. Dünya Mısır İhracatı ve Başlıca İhracatçı Ülkeler (Milyon Ton)

Ülkeler	2007/08	2008/09	2009/10	2010/11	2011/12	2012/13	2013/14	2014/15	2015/16	2016/17
ABD	62,2	45,8	50,7	48	42,7	20	42,8	47,2	45,8	56,2
Arjantin	15,2	12,5	13,4	15,7	16,1	21,6	12	19,8	18,6	23,8
Brezilya	10,7	6,8	6,4	11,5	8,5	26,4	23,5	20,6	35,9	16,3
Ukrayna	1,6	5,5	5,3	5,1	13,6	13,6	19,9	18,2	17,3	18,7
Diğer	11,5	13,7	11,3	13,8	18,4	18,1	23,5	19,2	18,1	20
Dünya	101,1	84,4	87,2	94,1	99,2	99,7	121,8	125,1	135,8	135
Kaynak:  TMO 2016 Yılı Hububat Raporu

ABD, Brezilya ve Arjantin gibi dünya mısır ihracatında önde gelen ülkeler grubuna son yıllarda mısır üretimi ve ihracatında büyük sıçramalar yapan Ukrayna da katılmıştır. 2016/17 döneminde bu dört ülkenin ihracatı, toplam dünya ihracatının %85`ini oluşturmaktadır.

 

Çizelge 19. Mısır İhracat Projeksiyonları (Milyon Ton)

Ülkeler	2017/18	2018/19	2019/20	2020/21	2021/22	2022/23	2023/24	2024/25	2025/26	2026/27
ABD	50	50	51	51	52	53	53	54	55	55
Arjantin	27	27	28	28	28	29	29	29	30	30
Brezilya	27	28	28	29	31	33	35	36	37	38
Ukrayna	19	19	20	20	21	21	21	22	22	23
Dünya	142	145	147	150	154	157	160	163	165	168
Kaynak:  TMO 2016 Yılı Hububat Raporu

Mısır; uluslararası piyasalarda ticareti yapılan yemlik hububat içerisinde önemli bir yere sahiptir. Mısırın toplam hububat içerisindeki payının artması beklenmektedir. Mısırın payındaki bu artış, veriminin diğer hububat türlerine kıyasla daha hızlı artması, geniş iklim bölgelerinde daha dirençli ve rekabetçi olmasını sağlayabilen yeni çeşitlerinin varlığı, yem ve biyoyakıt üretiminde kullanılabilmesi sebeplerinden kaynaklanmaktadır.

 

Çizelge 20. Dünya ve Başlıca Ülkelerde Kapanış Mısır Stokları (Milyon Ton)

Ülkeler	2007/08	2008/09	2009/10	2010/11	2011/12	2012/13	2013/14	2014/15	2015/16	2016/17
Çin	43	52	50	54	59	67	86	98	109	106
ABD	41	43	43	29	25	21	31	44	44	60
AB	7	8	8	6	7	5	7	7	7	5
Meksika	4	4	1	1	1	1	3	4	5	4
G.Afrika	2	2	2	1	2	1	2	2	2	2
Brezilya	9	8	6	7	5	9	14	8	6	8
Diğer	28	29	31	30	33	31	39	43	36	41
Dünya	134	144	142	127	131	134	182	207	208	225
Kaynak:  TMO 2016 Yılı Hububat Raporu

 

 KAYNAKLAR

1- Elçi vd. 1994, Tarla Bitkileri, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:1385, Ders Kitabı:399, ISBN 975-482-224-7, A.Ü.Z.Fakültesi Halkla İlişkiler ve Yayın Ünitesi 1994, Ankara.

2- Geçit, H.H. vd. 2009. Tarla Bitkileri. A.Ü.Z.F. Ders Kitabı: 521, Yayın No: 1569, ISBN 978 -975- 482 -803-0, Ankara.

3- Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü 2016 Yılı Hububat Raporu

4-TÜİK (2016) Bitkisel Üretim İstatistikleri Veritabanı

5-TÜİK (2016) Dış Ticaret İstatistikleri Veritabanı