01 Ekim 2018

Antalya’da kurulu Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (BATEM), süreç içinde kamu yönetimindeki yeniden yapılanmalara bağlı olarak çeşitli isimler almış olmakla birlikte, 1934 yılından bu yana Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı olarak bitkisel üretimin farklı konularında araştırmalar yürütmektedir.

BATEM, bugüne kadar yaptığı çalışmalarla bölge tarımının en önemli kolu olan narenciye türlerinin ülkemize ve bölge çiftçisine tanıtılmasını, avakado, pikan cevizi, Trabzon hurması, nar gibi meyvelerin ve muzun bölgedeki tarımsal faaliyetler içinde yer bulmasını ve yaygınlaşmasını sağlamıştır. Tescilli çok sayıda meyve çeşidine ev sahipliği yapan Enstitü; damızlık narenciye, pikan cevizi ve avakado parselleri kurarak, genetik materyallerin korunmasının sağlanmasının yanı sıra,  bölge çiftçisinin üretimini yaptığı meyvelerle ilgili aşı gözü, fidan gibi damızlık ihtiyacının uygun fiyat ve güvenle karşılanmasını başarı ile yerine getirmektedir.  Örtü altı sebzeciliğin gelişmesi ve yaygınlaşması ile ithal hibrit tohumlar yerine yerli tohumculuğun gelişmesi için çalışmalar yürütülmekte mısır, soya, susam, yer fıstığı, sorgum ve buğday gibi bitkilerde önemli ıslah çalışmaları yapılmakta ve yeni çeşitler ülke tarımına kazandırılmaktadır.

BATEM, Antalya ile özdeşleşen narenciye ve farklı meyve reçellerinin ilk defa yapıldığı, tanıtıldığı merkez olma özelliği yanında öğrencilere, teknik elemanlara, çiftçilere eğitim, araştırmacılara uygulama olanağı veren önemli bir eğitim merkezidir. BATEM’in yürüttüğü çalışmaların amacına uygun olarak Antalya’nın farklı yerlerinde arazileri bulunmaktadır. Bu araziler maalesef ki, tarım dışı farklı amaçlı kullanımlar söz konusu olduğunda ilk akla gelen araziler olmaktadır. Bu yaklaşım kapsamında BATEM’in kullanımında olan arazilerden 1350 dekarlık çok büyük bir kısmı Expo Antalya için tahsis edilmişti. 

BATEM’in kullanımında olan arazilerden olan, ağırlıklı olarak narenciye ile ilgili araştırmaların yapıldığı, çeşitli narenciye tür ve çeşitleri ile avakado ve pikan cevizi gibi bitkilerin damızlık parsellerinin ve genetik materyallerinin bulunduğu Muratpaşa Belediyesi sınırları dahilinde 200 dönümlük 447 ada 4 parsel, betonlaşan kent merkezindeki nadir kalan yeşil alanlardan biridir. Hemen bitişiğinde de Antalya Vakıflar Bölge Müdürlüğüne ait 60 dönümlük 447 ada 3 parsel arazi bulunmaktadır.

BATEM’in kullanımında olan arazide yapılan çalışmalar kent halkı tarafından öylesine benimsenmiş ve önemsenmiştir ki, iki yanındaki caddeye Narenciye Caddesi ve Portakal Çiçeği Caddesi adları verilmiştir. Kent halkının verdiği bu öneme karşın, BATEM’in kullanımında olan bu araziyle ilgili olarak Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan bir uygulama, kamuoyunda ciddi endişe ve kaygılara neden olmuştur.

Vakıflar Bölge Müdürlüğü, kendi tasarrufunda olan 447 ada 3 parseli, 5737 sayılı Vakıflar Kanunu kapsamında, bu arazinin esas sahibi olan ve kurucuları hayatta olmadığı için kurumlarınca yönetilen Hamidiye Vakfı adına 7 Haziran 2018 tarihinde tescil ettirmiştir. Ancak tescil işlemi 3 numaralı parselle sınırlı kalmamış, BATEM kullanımındaki 4 numaralı parseli de kapsamıştır. Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamada 4 numaralı parselin sahibinin de Hamidiye Vakfı olduğu belirtilmektedir.

Tescil tarihinin 7 Haziran 2018 olduğu, kamu bürokrasinin 24 Haziran tarihinde yapılacak genel seçimler nedeniyle neredeyse hiçbir tasarrufta bulunmadığı bir dönemde böyle bir işlemin yapılmış olması manidardır. Ancak 1934 yılından bu yana Enstitülerin kullanımında olan, bugüne kadar hiçbir şekilde Vakıflar Genel Müdürlüğünün ilgilenmediği, ilgisi olmamış bir arazinin Hamidiye Vakfına ait olduğu yeni mi anlaşılmıştır? Böyle bir işlem yapılmışsa, BATEM’in ve Bakanlığın bilgilendirilmesi gerekmez miydi?

Vakıflar Bölge Müdürlüğü açıklamasında, arazinin BATEM tarafından kullanımı ile ilgili herhangi bir değişiklik yapılmadığı belirtilmekle birlikte, kent merkezinde kalan nadir alanlardan biri olan araziyle ilgili farklı bir tasarrufa gidilmeyeceğinin garantisi yoktur. Her geçen gün ithal edilen tarımsal ürünlere yeni bir ürün eklenirken, halkımızın beslenmesi ve sağlıklı gıdaya kavuşması için tarımsal üretimimizi artırmak ve geliştirmek zorundayız. İhtiyacımız olan üretimde verimlilik ve karlılığın artması, dışa bağımlılığın azaltılması için bilimsel araştırmalara ve bunu yapacak kurumlara daha çok destek olmak, bu kurumların çalışma alanlarını ve imkânlarını daraltmaktan kaçınmaktır.

Cumhuriyetin ilk dönemlerinden beri tarımsal araştırmalar için kullanılan tapu kayıtlarında niteliği “Bahçe Kültürleri İstasyonu” olarak belirtilen BATEM’in kullanımındaki arazinin niteliğini ve kullanış amacını değiştirecek girişimlerden vazgeçilmelidir. Vakıflar Genel Müdürlüğünü; arazinin BATEM’e tahsisi ile ilgili iş ve işlemleri gerçekleştirmeye, konuyla ilgili olarak kamuoyunun kuşkularını giderecek tatmin edici bir açıklama yapmaya davet ediyoruz.

Kamuoyu ile saygıyla paylaşırız.

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası