TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Bursa Şubesi ve Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı (TEMA) ile birlikte 25 Şubat 2011 günü "Tarım Arazilerinin Amaç Dışı Kullanımı ve Büyük Ovaların Korunması" konulu panel düzenlendik.

Panelin açılış konuşmasını Türkiye Erozyonla Mücadele Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı Bursa Temsilcisi Öğretim Görevlisi Şaban UYAR ve TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Bursa Şube Başkanı Doç. Dr. Ertuğrul AKSOY‘un yaptığı panele, davetli konuşmacı olarak Tema Danışmanı ve TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası 31-34. Dönem Başkanı Mahir GÜRBÜZ katıldı.

Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölüm Başkanı Prof. Dr. A. Vahap KATKAT‘ın yönetimindeki panele, Bursa Nilüfer Tarım İlçe Müdürü Mehmet YILDIRIM, D.S.İ. 1. Bölge Müdürlüğü Toprak Drenaj Baş Mühendisi Talat USTA, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Bursa Şube Başkanı Doç. Dr. Ertuğrul AKSOY, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Bursa Şube Başkanı Ufuk AY, TMMOB Şehir Plancıları Odası Bursa Şubesinden Murat İLKME ve Gürsu Ziraat Odası Başkanı Kamil DÖNMEZ katıldı.

Davetli konuşmacı Mahir GÜRBÜZ, arazi ve toprak konularında temel kavramları kısaca açıkladıktan sonra, arazi kullanımında temel hedefin "Rasyonel arazi kullanımı ile arazi kullanılırken toprağın üretkenliğinin sürdürülmesi ve korunması" olması gerektiğini vurguladığı konuşmasında, "amaç dışı kullanımın önlenmesi ve büyük ova koruma gereğinin" birlikte dikkate alınması gerektiğinin altını çizdi. Tarım arazilerinin amaç dışı kullanımı (talan) sorununa bütünsel bir yaklaşımla, geçmişten günümüze amaç dışı kullanımın önlenmesi ve tarım topraklarının korunmasına yönelik yasal süreçleri özetledi. 5403 sayılı "Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu"nun 14 maddesi (Tarımsal potansiyeli yüksek ve toprak ve arazi bozulmasının hızlı geliştiği büyük ovalar büyük ova koruma alanı olarak belirlenecektir) ve uygulanması koşullarını detaylı olarak açıklamıştır.

Bursa Tarım İl Müdürlüğünün amaç dışı arazi kullanımı konusundaki çalışmaları ve Bursa ovalarının tarımsal potansiyeli ile Bursa ilinin sayısal ortamda hazırlanan STATİP projesi Mehmet YILDIRIM tarafından sunulmuştur.

Bursa ilinin tarımsal potansiyeli yüksek ovalarında, DSİ 1. Bölge Müdürlüğünün günümüzdeki ve gelecekteki sulama projeleri ile amaç dışı kullanımın sulama alanlarına ve proje yatırımlarına olumsuz etkileri, Bursa ili örneğinde çarpıcı olarak Talat USTA tarafından sunulmuştur.

Şube Başkanımız Ertuğrul AKSOY ise 1976 yılında tüm kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum örgütleri tarafından ova koruma alanı ilan edilerek sınırları belirlenen ve koruma altına alınan Bursa Ovasındaki tarım arazilerinin, amaç dışı kullanım gerçeğini sayısal uydu verileri ve Bursa Büyükşehir Belediyesi planlarına dayanarak açıklamıştır.

Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Bursa Şube Başkanı Ufuk AY, kent ve kentleşme tanımları ile başladığı sunumunda, sanayileşme, kentleşme ve arazi kullanımı ilişkilerini açıklamıştır. Amaç dışı arazi kullanımlarına çarpıcı örnekler vererek, amaç dışı kullanıma zemin hazırlayan "HİLELİ HİSSELİ PARSELASYON konusuna dikkat çekmiştir.  Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Bursa Şubesinin bu konudaki GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE MÜCADELE‘sini örneklerle açıklamıştır. Ayrıca 5403 sayılı Kanunun 8. Maddesinin bölünmez arazi büyüklüğü fıkrasının ana ilkelerinin, hileli ve hisseli parselasyona araç olarak kullanılmasının önlenmesine yönelik yapılan çalışmalar ve elde edilen başarılı sonuçlar da sunulmuştur.

Şehir Plancıları Odası Bursa Şube Sekreteri Murat İLKME ise Tarım Alanlarının (Planlı) Yağması başlıklı sunumunda, planlamanın tanımı, planlama süreci ve planlama sırasında planlama alanının dikkate alınması gereken unsurları konusundaki açıklamalarının ardından, planlama sürecini Bursa kenti özelinde tartışmıştır. Yapılan geçmiş ve günümüz planları ile toprak koruma kanununu ilişkilendirerek, Bursa Ovasında yapılaşma baskısının ve rant yaratmanın birinci aşaması olarak TRUVA ATI niteliğinde değerlendirilen, Ova ortasındaki park ve yeşil alan plan kararlarının, günümüzdeki Eğitim kompleksi, Sağlık kompleksi gibi kullanım uygulamalarına vurgu yapmıştır. Murat İLKME konuşmasının sonunda, tarım arazilerinin amacı dışında kullanılmasının önünü açan, her geçen gün artan Belediye Meclis Kararlarına, 1/25.000 ölçekli Nazım İmar Planları Plan Hükümlerinde, Tarımsal Niteliği Korunacak Alanlarda soğuk hava deposu yapım kriterlerinin yanlış uygulamaları ile İzmir-İstanbul Otoyol Projesinin Bursa kenti için yaratacağı sorunlara dikkat çekmiştir.

Ovada Günümüze kadar YAPILAN PLANLARIN VEYA ÇIKARILAN KANUNLARIN UYGULANMAMASI/UYGULANAMAMASI‘ndan en fazla zarar gören Ova çiftçilerinin sesi olarak panelimize katılan Gürsu Ziraat Odası Başkanı Kamil DÖNMEZ, Bursa Ovasının tarımsal potansiyeli, üretilen ürünler, verim ve gelirler konusunda doyurucu bilgiler vererek konuşmasına başladı. GÜRSU ilçesi özelinde ovadaki tarım arazilerinin amaç dışı kullanımlarına ve su kirliliğine örnekler vererek, yakın zamanda temel atma aşamasına geldiği duyulan hızlı tren hattının, Gürsu ovası tarım arazileri ile Bursa ilinin tek seracılık bölgesine vereceği zararın altını çizdi. Konuşmasını "Bizler Bursa Çiftçileri olarak, tarımın ve gıdanın bir ülkenin en önemli stratejik alanı olduğuna inanıyoruz. Yeni dünya düzeninde gıda egemenliği ve gıda güvenliği birinci derecede önem taşımaktadır. Önümüzdeki yıllarda en büyük mücadele alanlarından birisi gıda temini ve güvenliği olacaktır. Sürdürülebilir bir tarım için, ülke tarımının sorunları hızla çözülmeli, üretici emeğinin ve alın terinin hakkını almalıdır. Unutulmamalıdır ki; sadece para karın doyurmaz eğer gıda yok ise" diyerek tamamlamıştır.

Panelistlerimizin sunumları sonrasında Çevre ve Orman Müdürlüğünden Çevre ve Orman Uzmanı Serkan PEHLİVAN; Ovadaki su ve çevre kirliliğine, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Geçmiş Dönem Şube Başkanlarından İlhan DEMİRÖZ; Bursa İlindeki BESOB, Samanlı sağlık kompleksi, Yeniceabat Eğitim kompleksi ve İkizce KOTİYAK yer seçimlerinin ve karar alma süreçlerinin yanlışlığına; Çevre Gönüllüsü Ali TURAN; çevre gönüllülerinin karar alma süreçlerine katılımı ile bireysel başarıların da elde edilebileceğini, Yerel Gündem 21 ve Tema Gönüllüsü ve Bursa‘nın Çevre Annesi Zeliha KÖSTEM; geçmişten günümüze Bursa ovası ve tarımı ile yaşanan yanlış uygulamaları, Cumhuriyet Gazetesi Bursa Temsilcisi Levent GENCELLİ;  geçmişten günümüze artarak gelen amaç dışı kullanım sorunlarının Bursa ili için gelecekte yaratılması planlanan 12-17 milyar dolarlık rant paylaşımının bir sonucu olarak daha da artacağını, bunun ayak seslerinin Samanlı sağlık kompleksi, hızlı tren ve özellikle  İzmir-İstanbul Otoyol Projesi ile duyulduğunu, Gemlik Ziraat Odası Başkanı Ali ÇELİK; panelde dile getirilen sorunların çözümünün gerçek anlamda demokrasi ile yönetilmekten geçtiğini, demokratik yönetim anlayışının araç değil amaç olması gerektiği,  TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Geçmiş Dönem Şube Başkanlarından Yılmaz OKTAY ise geçmişteki ruh ve istekle, Güçlü ve  İstikrarlı  bir kamu düzeni anlayışının kurulması gerektiği konularında açıklamalar yaparak  panelimize katkıda bulunmuşlardır.

"Tarım Arazilerinin Amaç Dışı Kullanımı ve Büyük Ovaların Korunması" konulu panel sonunda katılan panelistlere günün anısına plaket verildi.

Tema Danışmanı ve TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası 31-34. Dönem Başkanı Mahir GÜRBÜZ ‘ün plaketini Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölüm Başkanı Prof. Dr. A. Vahap KATKAT;

Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölüm Başkanı Prof. Dr. A. Vahap KATKAT‘ın plaketini TMMOB İ.K.K. Sekreteri Fikri DÜŞÜNCELİ;

TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Bursa Şube Başkanı Ufuk AY‘ın plaketini Kocaeli Ziraat Mühendisleri Odası Şube Başkanı Aykut Sami ÜNAL;

D.S.İ. 1. Bölge Müdürlüğü Toprak Drenaj Baş Mühendisi Talat USTA‘ nın plaketini TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Geçmiş Dönem Şube Başkanı İlhan DEMİRÖZ;

Bursa Nilüfer İlçe Tarım Müdürü Mehmet YILDIRIM‘ ın plaketini TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Geçmiş Dönem Şube Başkanı Yılmaz OKTAY;

TMMOB Şehir Plancıları Odası Bursa Şubesinden Murat İLKME‘nin plaketini TMMOB Makine Mühendisleri Odası Bursa Şube Başkanı İbrahim MART;

Gürsu Ziraat Odası Başkanı Kamil DÖNMEZ ‘in plaketini Gemlik Ziraat Odası Başkanı Ali ÇELİK;

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Bursa Şube Başkanı Doç. Dr. Ertuğrul AKSOY‘un plaketini de Yerel Gündem 21 ve Tema Gönüllüsü, Bursa‘nın Çevre Annesi Zeliha KÖSTEM verdi.

Panelimize ilgi gösteren tüm konuşmacı ve katılımcılara teşekkür ederiz.