RUSYA/UKRAYNA KRİZİNDE EKMEK 5 TL. OLABİLİR!

Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaş Türkiye’nin uyguladığı tarım politikalarını yeniden gündeme getirirken, dış ticaret hattında da Türkiye’nin olumsuz yönde etkileneceği belirtiliyor. Uzmanlar her iki ülkeyle de ihracat ve ithalatı etkili bir şekilde gerçekleştiren Türkiye’nin acilen yeni pazarlara yönelmesi gerektiğini savunuyor. Konuyla ilgili Rekabet.net’e konuşan ZMO Bursa Şube Başkanı Dr. Fevzi Çakmak; “Çok yüksek fiyatları göreceğimiz dönemler gelmiştir. Ekmekte 5TL’yi görebiliriz” dedi.

2021 yılında 5,2 milyon ton yaş meyve sebze ihracatına karşılık 3,1 milyar dolar gelir elde eden Türkiye, bu ihracatın yaklaşık % 33’ ünü Rusya’ya, % 7 sini de Ukrayna’ya gerçekleştirdi. Yaş sebze meyve ihracatı yaptığımız ülkeler sıralamasında Rusya 1’inci, Ukrayna ise 4’üncü sırada yer alıyor. Toplam yaş meyve ihracatımızın %40’ı bu iki ülkeye gerçekleşti.

Tüm bunlarla birlikte Rusya/Ukrayna krizinden Türkiye’nin de etkileneceği belirtiliyor. Uzmanlar özellikle yaş sebze ve meyve ihracatının sekteye uğramasından endişe duyuyor. Ayrıca yaşanan son gelişmeler Türkiye’nin tarım politikalarında attığı adımları da yeniden gündeme getirdi.

Tüm bunlarla ilgili Rekabet.net’in sorularını yanıtlayan Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Bursa Şube Başkanı Dr. Fevzi Çakmak, “iki ülke arasındaki savaşta özellikle yaş meyve sebze ihracatımız çok olumsuz etkilenecektir. Alternatif pazarlar aranmalıdır. Ekmek fiyatlarında 4,5/5 TL rakamları çok yakındır” dedi.

İşte ZMO Bursa Şube Başkanı Fevzi Çakmak’la gerçekleştirdiğimiz röportaj…

“YENİ PAZARLAR ARANMALI”

Ukrayna ve Rusya’ya yapılan ihracatta Bursa’nın payı nedir? 

“Bursa yaş sebze meyve ihracatında Türkiye genelinde % 3’lük payla 9’uncu sırada yer almaktadır. Bursa’dan 2021 yılı verilerine göre başta biber, incir, kiraz, armut, çilek, nar, üzüm, ayva, nektarin, şeftali gibi ürünler olmak üzere toplam 110 bin ton ihracat gerçekleştirilmiş, ayrıca 5 bin 300 ton da tohumluk ihracı yapılmıştır. Yaş üzüm ihracatının yüzde 55’i Rusya’ya yüzde 17’si Ukrayna’ya gerçekleştirilmiştir. Kiraz ihracatının yüzde 32’si, çileğin yüzde 42’si, ayvanın yüzde 28’i ve armut ihracatının yüzde 38’i Rusya’ya yapılmıştır. Bursa’dan yaş meyve sebze ihracatının ülke genelinde olduğu gibi % 40’ı Rusya ve Ukrayna’ya yapılmıştır. Rusya Türkiye’den aldığı tarımsal ürünlere gerek kota koyarak (domateste) gerekse kalıntı çıktığı (son olarak armut ihracatında yaşandı) bahanesi ile zorluk çıkartmaktadır. Hal böyle iken iki ülke arasındaki olası bir savaşta özellikle yaş meyve sebze ihracatımız çok olumsuz etkilenecektir. Şimdiden bu durum gözetilerek önlemler alınmalı ve alternatif pazarlar aranmalıdır”

“AYÇİÇEK YAĞI, KEPEK, KÜSPE, BEZELYE, NOHUT”

İthalat kısmına bakacak olursak neler görürüz?

“İthalat kısmına bakarsak da durum pek farklı değildir. Rusya’dan 1,2 milyon ton arpa ithal etmişiz ve bu toplam arpa ithalatımızın %44’ ünü kapsıyor. Yine 6,7 milyon ton buğday ithal etmişiz ve bu da toplam buğday ithalatımızın % 69’unu oluşturmaktadır, çeltiğin % 65’i, mısırın % 45’i, yulafın % 100’ü Rusya’dan ithal edilmektedir. Çavdarın % 100’ü Ukrayna’dan ithal edilmektedir. Bu ürünler dışında Ayçiçek yağı, kepek, küspe, bezelye, nohut gibi ürünlerin ithalatının büyük bölümün bu iki ülkeden yapmaktadır.”

“ÖRNEK; SANAYİDEKİ ELEKTRİK KESİNTİSİ”

Tarım sektörünün etkileneceği bir gerçek. Türkiye’nin ne yapması gerekiyor? 

Görüldüğü gibi gerek yaş sebze ihracatımızda gerekse tarım ürünleri ithalatında adeta Rusya’ya göbekten bağlı hale gelmiş durumdayız. Aslında en önemli konu bir ülkeye bu kadar bağımlı hale gelinmesidir. Yakın zamanda doğalgazın % 12’ sini aldığımız İran’ın birkaç günlük doğalgaz kesintisi ile ülke sanayisinin nasıl olumsuz etkilendiği ortada iken yaş sebze meyve ihracatımızın % 40’ını, tahıllara ait ithalatımızın % 60’ını gerçekleştirdiğimiz Rusya ve Ukrayna arasında çıkan krizden tarım sektörümüzün çok fazla etkileneceği ve acil önlem alınması gerektiği ortadadır.”

“EKMEK FİYATLARI 5 TL’Yİ BULABİLİR”

Bu durum vatandaşa nasıl yansıyacak. Ekmek fiyatlarının yükselmesi gündeme gelebilir mi?

“Ekmek fiyatları yükselmesin diye halihazırda bile Toprak Mahsulleri Ofisi ithal yolu ile yaklaşık 4,5 TL/kg bedel ile aldığı buğdayı değirmenciye 2,625 TL/kg bedel ile vermektedir. Dünya buğday ticaretinin %20’sini Rusya tek başına yapmaktadır. İki ülke arasında çıkan krizin dünya buğday fiyatlarını da yukarı çekeceği ve bunun ülkemizi de etkileyeceği kaçınılmaz bir gerçektir. Toprak Mahsulleri Ofisi iç piyasaya daha ne kadar süre ile ucuz buğday vereceği ve görev zararı yazacağı bilinmemekle beraber, bir süre sonra bunu oluşan aşırı zarar yükünden dolayı devam edemeyeceği düşünülürse, ithalat maliyetinde iç piyasaya buğday vermeye kalktığı anda ekmek fiyatlarının da 4,5 /5 TL’ye doğru gideceği kaçınılmaz bir gerçektir.”

“İTHALAT/İHRACAT ZARAR GÖRECEK”

Un ihracatında dünya lideriyiz bu bizi korumaz mı?

“Rusya ve Ukrayna Türkiye’nin tarım dış ticaretinde çok önemli iki ülke. Buradaki kriz, Türkiye’yi iki yönlü hem ithalat hem de ihracat bakımından olumsuz etkileyecektir. Un ihracatında dünya lideri olmakla övünmekteyiz. Ancak bu un üretimimizi Rusya’dan aldığımız buğday ile yaptığımız gerçeği de ortadadır.”

“ÇOK YÜKSEK FİYATLAR GÖRECEĞİZ”

Bu ürünlerin Türkiye’de üretilme imkanı yok mu?

“Bu iki ülkeden ithal ettiğimiz ürünlere bakınca da görüleceği üzere aslında hepsini ülkemizde üretme imkanımız var. Ancak yanlış tarım politikaları ve planlama nedeni ile üreticiler zarar ettirildi. Buna bağlı olarak çiftçin tarıma küstü ve tarımdan uzaklaştı. Sonuçta da yeterli üretim yapılamayacak noktasına gelindi. Doğru planlama yapılırsa ve üreticin kazanacağı modeller kurgulanırsa ithal ettiğimiz ürünlerin büyük çoğunluğu ülkemizde yeterli üretilebilir durumdadır. Gerek pandemi gerekse şu anda yaşanan Rusya krizi tarımda kendine yeterli olmanın ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne sermiştir. Paramız olsa da alamayacağımız ya da çok yüksek fiyatlarla alabileceğimiz dönemler gelmiştir.”

Haber: ÖZGE COMBA ALKIŞ /REKABET.NET

Haber kaynağına ulaşmak için lütfen TIKLAYINIZ.