Samsun ZMO(Ziraat Mühendisleri Odası) Başkanı Hasan Çobancı açıklamasında şunları ifade etti. "Bu yasanın çıkması için çok uğraşmış, çok mücadele vermiştik. Artık tarım arazilerini koruyacak, onların amaçları dışında kullanılmasını önleyecek bir yasaya kavuşmuştuk.Yasa gereği her ilde "Toprak Koruma Kurulları" oluşturulacak, ilin Valisi başkanlığında 9 üye ile toplanan Toprak Koruma Kurullarında 5 kamu temsilcisi, Türkiye Odalar ve Borsalar Biriliği`nden veya Türkiye Ziraat Odaları Birliği`nden 1 temsilci, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odasından 1 temsilci ve TEMA`dan 1 temsilci olmak üzere 3 sivil toplum kuruluşunun temsilcisi ve 1 üniversite temsilcisi olacak ve bu kurul, üye sayısın 3/5 inin oyu ile karar alacaktı" diye konuştu.

ARTIK TOPRAK KORUMA KURULU TOPRAKLARIMIZIN GÜVENCESİ OLACAKTI.SONRA NE OLDU?

Hasan Çobancı açıklamasına şöyle devam etti. "2017 yılında 30265 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Tarım Arazilerinin Korunması, Kullanılması ve Planlanmasına Dair Yönetmelik" ile 2005 tarihli "Uygulama Yönetmeliği" yürürlükten kaldırıldı. 2018 yılında yönetmelik tekrar değiştirildi."Toprak Koruma Kurulunun tam sayısı ile toplanması esastır, ancak zorunluluk halinde en az 6 üye ile toplanabilir. Kurul, kararları en az beşte üç çoğunlukla ve en az 6 üyenin aynı yönde oy kullanması şartı ile alınır.Ancak kamuya ait enerji ve ulaşım yatırım projelerinde Kurul kararları toplantıya katılan üyelerin çoğunluğu ile de alınabilir" şeklinde tekrar değiştirildi. Yani 2005 yılında çıkarılan kanun gereği ilin Valisi başkanlığında 9 üye ile toplanan Toprak Koruma Kurulunda yapılan değişikliklerle, zorunluluk halinde 6 üye ile toplanılarak 4 üye ile karar alınması mümkün hale getirilmiş oldu. Böylece Kurul içerisindeki başta öngörülen demokratik yapı, kamu ile birlikte 6 üye,aslında 2 üyenin oyu ile karar alınabilir bir şekle dönüşerek Toprak Koruma Kurullarının kurulduğu günden bu yana yapısı tamamen işlevsiz hale getirilmiş oldu" şeklinde konuştu.

FARKLI SEKTÖRLERDEN AMAÇ DIŞI TOPRAK KORUMA TALEPLERİ GELİYOR

ZMO Samsun Şube Başkanı Çobancı; "Samsun` da kurulan İl Toprak Koruma Kurulu`na yıllar itibariyle gelen amaç dışı arazi kullanımı ile ilgili talepler çok farklı sektörlerden olmuştur. Hastane,sağlık ocağı,okul,dershane,cami,organize sanayi,turizm tesisi,karakol,boru hattı,hayvancılık işletmeleri,kum-çakıl ocakları,belediye imar değişikliği,kömür depolanma,akaryakıt ve LPG istasyonu,pirinç fabrikası,kereste fabrikası,un fabrikası,yem fabrikası,mermer işleme fabrikası,çimento fabrikası,ticari depo,enerji santralleri,kantar,lokanta,vd. Yasanın çıktığı ve İl Toprak Koruma Kurulunun kurulduğu 2005 yılından 2019 yılına kadar geçen 15 yıllık süreçte Samsun`daki tarım arazilerini bu şekilde kullanmak üzere 685 başvuru olmuş ve Toprak Koruma Kurulu talep edilen toplam 87 342 dekar arazinin %60 ına yakın bir kısmı (50 790 dekar) izin vermiştir. Amaç dışı kullanıma izin verilen arazilerin yaklaşık %15 i sulu mutlak tarım,sulu uçta tarım ve sulu özel ürün arazisidir. 2005 yılında kabul edilen "Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Yasası" ndan 2005-2019 dönemini kapsayan 15 yıllık süreçte; ne ülke genelinde, ne de Samsun özelinde beklenilen fayda ne yazık ki sağlanamamış ve tarım arazileri,başta snayi,kentleşme,turizm ve diğer sektörlerin talepleri doğrultusunda amaç dışı kullanıma açılmış ve üretim dışına çıkmaya devam etmiştir.Artan nüfus dikkate alındığında ve 1 cm. toprağın 150 ile 350 yıl arasında oluştuğu bilim çevrelerince kabul edildiğine göre, elimizdeki mevcut toprak kaynağının çok iyi korumamız gerektiği gerçeğini kabullenmek zorundayız.Tarım arazilerinin %70 i ova topraklarından oluşan Samsun`da özellikle alüvyonla toprak yapısının yer aldığı Kızılırmak ve Yeşilırmak deltalarının oluşturduğu Bafra ve Çarşamba Ovalarında amaç dışı arazi kullanım talepleri Samsun İl Toprak Koruma Kurulu tarafından iki defa düşünülerek karara bağlanmalıdır.Erozyon ve yanlış toprak kullanımı yüzünden özellikle Çarşamba Ovası bir orman görünümü almışken, bir de amaç dışı kullanım talepleri Türkiye`de sayıları çok az olan bu ovaların hızlı bir şekilde tarım dışına çıkmasına neden olmaktadır" dedi.

• 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Yasası`nın tarımsal potansiyeli yüksek büyük ovaların belirlenmesi ve korunmasını düzenleyen 14. maddesi gereğince,Bakanlar Kurulu tarafından Çarşamba,Bafra ve Vezirköprü Ovaları tarımsal potansiyeli yüksek ova kapsamına alınmıştır.Böylece bu ovalarla ilgili gelebilecek tarım dışı amçlarla arzi kullanımı teklifleri İl Toprak Koruma Kurulu tarafından daha dikkatli incelenmeli gerekirse yerinde etüt edilmelidir.
• Tarım dışı amaçlı amaçlı izin verme sürecinde,alternatif alan arama konusunda gerekli özen gösterilmeli,temel yaklaşım tarım topraklarının koruynması olmalıdır.
• Bu ovaların korunması İl Toprak Koruma Kurulu`nun öncelikli görevi olmalıdır.

Mehmet Rebii ÖZDEMİR