ANKARA - Genetiği Değiştirilmiş Organizmalı (GDO) ürünlerin Türkiye‘ye girmesinin önünü açan 26 Haziran tarihli Tarım Bakanlığı Talimatı, daha uygulanmadan 27 Temmuz‘da yine Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker imzalı yazıyla yürürlükten kaldırıldı.

GDO‘lu ürünlerin insan sağlığına zararlı olup olmadığı yönündeki tartışmalar sürerken, Türkiye‘de bu ürünlere yönelik kapsamlı bir mevzuat bulunmaması sıkıntı yaratıyor. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı 26 Haziran‘da "GDO ve GDO‘lu Bileşen İçeren Gıda ve Yem Maddelerinin İthalatı, İşlenmesi ve Kontrolüne İlişkin Hususlar Hakkında Talimat" yayımlayarak ilgili birimlere gönderdi. Toplam 9 sayfalık talimatta halen ithalatında doğrudan hiçbir engel bulunmayan GDO‘lu ürünlere yönelik kısmi disiplin getirilmesi amaçlanıyordu. Ancak bu talimatın hemen ardından Ziraat Mühendisleri Odası‘nın başını çektiği platform, bir basın açıklaması yaparak kanunla yapılması gereken düzenlemenin, dar kapsamlı olarak talimat yoluyla yapılmasının sakıncalarına dikkat çekti. Sivil toplum kuruluşlarının talimata yönelik eleştirileri, bakanlık bünyesinde ses getirdi. Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker‘in de oluruyla söz konusu talimatın yürürlüğü, yayımlandıktan tam 1 ay sonra 26 Temmuz itibarıyla durdurulmuş oldu.

Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Gökhan Günaydın ise talimatın yürürlükten kaldırılmasının bir şey ifade etmediğini, mevzuat boşluğundan dolayı GDO‘lu ürünlerin Türkiye‘ye ithal edilip insan gıdasında dahi kullanılmaya devam ettiğini söyledi.

Günaydın: GDO‘lu ürünler zaten geliyor

Gelişmeleri DÜNYA‘ya değerlendiren Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Gökhan Günaydın, GDO‘lu ürünlerin hiçbir kontrole tabi tutulmadan zaten Türkiye‘ye geldiğini ve insan gıdası dahil birçok yerde kullanıldığını söyledi. AB‘de bileşiminde binde 9‘dan fazla GDO bulunan ürünlerde bunun etikette belirtildiğini ifade eden Günaydın, "Aynı zamanda ithal edilecek ürünlerde de çeşitlere göre bazı standartlar arıyorlar. Türkiye‘de ise buna yönelik herhangi bir standart uygulanmadan ithalata devam ediliyor" dedi. Günaydın, "ABD‘den AB‘ye gidecek gemilere yüklenecek ürünlerde, AB her çeşide yönelik farklı riskler belirlediği için buna dikkat edilerek yükleme yapılıyor. Oysa aynı depodan Türkiye‘ye gelecek gemiye yükleme yapılacağı zaman, depoda hangi ürün varsa o yükleniyor" diye konuştu.

Yasaya pinpon benzetmesi

2003 yılında bu konulara düzenleme getiren bir Ulusal Biogüvenlik Yasa Tasarısı hazırlandığını hatırlatan Günaydın, şu açıklamada bulundu:

"Tasarı birçok eksiklikleri içeriyordu. Ancak bu bile 2003 yılından bu yana bakanlık ile Başbakanlık ve Meclis arasında adeta bir pinpon topu gibi gidip geldi. Bakanlık yasayla yapılması gereken düzenlemeyi talimatla yapmaya çalıştı ancak bunda geri adım atması bile sorunun çözülmesine yetmiyor. Geçmiş dönemde bir gecede onlarca tasarıyı kanunlaştıran Meclis, bu yasayı da gerekli düzenlemeleri yapmak şartıyla hemen çıkarabilir."

"Olur" isteği kaleme böyle alındı

Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından olur verilmesi amacıyla Tarım Bakanlığı‘na gönderilen yazıda şu ibareler yer aldı:

"Makamın 26 Haziran 2007 tarih ve 1335 sayılı Oluru ile ‘GDO ve GDO‘lu Bileşen İçeren Gıda ve Yem Maddelerinin İthalatı, İşlenmesi ve Kontrolüne İlişkin Hususlar Hakkında Talimat‘ yürürlüğe konulmuştur. Ancak uygulamada öngörülen belgelendirme sorunları nedeniyle yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar makamın 26 Haziran tarihli talimatının yürütmesinin durdurulmasını Olur‘larınıza arz ederim."