T.C.
DANIŞTAY
ONUNCU DAİRE

Esas No: 2010/1494

Davacı ve Yürütmenin Durdurulmasını İsteyen: TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

Vekili: Av. Zühal Sirkecioğlu Dönmez
Bestekar Sok. No:49/5 Kavaklıdere/ANKARA

Davalı: Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü - ANKARA

Davanın Özeti: 15.8.2009 tarih ve 27320 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Yapıları Denetim Hizmetleri Yönetmeliğinin 1.,2.,3. maddelerinin ve 4. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinin iptali ve yürütülmesinin durdurulması istenilmektedir.

Danıştay Tetkik Hakimi: Sevil Mehel Telli

Düşüncesi: 6200 sayılı Yasanın 2. maddesinde, davalı idareye verilen su yapılarının inşası sırasında yapılacak denetime ilişkin yetkinin gerçek kişilere veya özel hukuk tüzel kişilerine devrini düzenleyen bir hüküm bulunmadığından, yasal dayanağı olmadan yönetmelikle davalı idareye ait olan denetim yetkisinin devredilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenle, yürütmenin durdurulması isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı: Dr. Asım Özcan

Düşüncesi: Dava, 15.8.2009 tarih ve 27320 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan Su Yapıları Denetim Hizmetleri Yönetmeliğinin 1,2 ve 3. maddeleri ile 4. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinin iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılmıştır.

Davalı idarenin, iptali istenen Yönetmelikle davacı arasında menfaat ilgisi bulunmadığından davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği yolundaki iddiasında isabet görülmemiştir.

Uyuşmazlığın esasına gelince; dava konusu Yönetmeliğin 3.maddesinde, dayanak olarak 6200 sayılı Devlet Su işleri Umum Müdürlüğü Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanunun 2. maddesi gösterilmiştir.

6200 sayılı Kanunun 2.maddesinde Devlet Su işleri Genel Müdürlüğünün görev ve sorumlulukları düzenlenmiştir. Söz konusu 2.maddenin (b) fıkrasında; sulama tesislerini kurmak, sulama sahalarında mevcut parsellerin tamamını veya aksamını gösterir harita ve planları yapmak veya yaptırmak ve icabı halinde kadastrosunu yaptırmak; (i) fıkrasında, yukarıda fıkralarda yazılı işlerin her türlü etüt ve projelerini yapmak veya yaptırmak, (I) fıkrasında, Hükümet daireleriyle Hükümete bağlı müesseseler ve diğer hükmi ve hakiki şahıslar tarafından yapılıp amme menfaati bulunan ve Umum Müdürlüğün vazifesi ile ilgili işlere ait proje ve keşif evrakını tetkik ve tasdik etmek, inşaatın yapılmasının proje ve fenni icaplara uygunluğunu murakabe etmek ve bu işlerin etüt ve projelerini uygun gördüğü bir ücret mukabilinde yapmak veya yaptırmak hükümleri yer almıştır. Davalı idare tarafından, söz konusu fıkralarda DSİ Genel Müdürlüğünün yapacağı veya başkalarına yaptırabileceği görevler konusunda "yapmak veya yaptırmak" ifadeleri kullanıldığından denetim görevinin DSİ Genel Müdürlüğünün denetiminde yapılabilmesine yetki verildiği ileri sürülmüş ise de, söz konusu maddede DSİ tarafından yaptırılabileceği belirtilen hizmet ve görevler, denetimle değil, harita ve planlar ile bazı etüt ve projelerin yaptırılmasıyla ilgilidir. Dolayısıyla 6200 sayılı Yasanın 2. maddesinin denetimle ilgili yetki ve görevlerin özel sektöre devrine yetki verdiği şeklinde yorumlanmasına olanak yoktur. Esasen Anayasanın 128. maddesinde kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevlerin memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görüleceği belirtilmiş olup bu görevlerin yönetmelikle özel hukuk gerçek ve tüzel kişilerine devrine olanak bulunmamaktadır.

Belirtilen nedenlerle, Yönetmeliğin dava konusu maddeleri 6200 sayılı Kanuna ve hukuka aykırı olduğundan, yürütmenin durdurulması isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince, davalı idarenin savunmasının geldiği anlaşılmakla, yürütmenin durdurulması istemi yeniden incelendi; gereği görüşüldü;

Dava, 15.8.2009 tarih ve 27320 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Yapıları Denetim Hizmetleri Yönetmeliğinin 1.,2.,3. maddelerinin ve 4. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinin iptali istemiyle açılmıştır.

6200 sayılı Devlet Su işleri Umum Müdürlüğü Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun‘un 2. maddesinde; "Devlet Su İşleri Umum Müdürlüğünün vazife ve salahiyetleri şunlardır:

a) Taşkın sular ve sellere karşı koruyucu tesisler meydana getirmek;

b) Sulama tesislerini kurmak, sulama sahalarında mevcut parsellerin tamamını veya aksamını gösterir harita ve planları yapmak veya yaptırmak ve icabı halinde kadastrosunu yaptırmak;

c) Bataklıkları kurutmak;

d) a, b, c fıkralarındaki faaliyetlerle ilgili olmak şartıyla sudan ve zaruret halinde yardımcı diğer kaynaklardan enerji istihsal etmek;

e) Şehir ve kasabaların içme su ve kanalizasyon projelerini tetkik, tasdik ve murakabe etmek;

Köy içme suları için teknik organizasyon ve murakabeyi sağlamak ve bu iş için Bayındırlık Müdürlükleri emrinde çalışacak lüzumlu bilgiye sahip elemanları yetiştirmek;

f) Akarsularda ıslahat yapmak ve icabedenleri seyrüsefere elverişli hale getirmek;

g) Yukarıdaki fıkralarda yazılı tesislerin (Çalıştırma, bakım ve onarım dahil) işletmelerini sağlamak;

h) Yukarıdaki fıkralarda yazılı işlerle ilgili olmak üzere rasat, tecrübe, istatistik, araştırma ve her türlü istikşaf işlerini yapmak ve ezcümle toprağın cins ve karakterini, yetiştirilecek mahsul nevilerini ve elde edilecek zirai, iktisadi faydaları ve verimlilik derecelerini tespit etmek ve bu mevzularda gerekirse ilgili vekalet ve müesseselerden faydalanmak, amenejman planları hazırlamak ve bunları, temin edecekleri fayda ve ele alınmalarındaki zaruretlere göre seçmek, sıralamak ve Vekalete teklif etmek;

i) Yukarıdaki fıkralarda yazılı işlerin her türlü etüt ve projelerini yapmak veya yaptırmak (Bunlardan d fıkrasında yazılı işlerde Elektrik İşleri Etüt İdaresi ile işbirliği yapar);

j) Tesislerin yapılması hususunda her türlü mali imkanları araştırmak ve icabı halinde ortaklıklar kurulmasını Vekalete teklif etmek ve Maliye Vekaletinin muvafakat ve kefaleti ve icra Vekilleri Heyeti kararı ile uzun vadeli iç ve dış istikrazlar yapmak;

k) Umum Müdürlüğün yaptığı veya devraldığı tesislerden işletmelerini bizzat deruhte etmediklerinin işlemelerini sağlamak üzere işletmeler kurmak ya doğrudan doğruya veyahut da işletmeler marifetiyle ortaklıklar teşkil etmek ve lüzumu halinde tesisleri hakiki ve hükmi şahıslara devretmek üzere Vekalete teklifte bulunmak;

l) Hükümet daireleriyle Hükümete bağlı müesseseler ve diğer hükmi ve hakiki şahıslar tarafından yapılıp amme menfaati bulunan ve Umum Müdürlüğün vazifesi ile ilgili işlere ait proje ve keşif evrakını tetkik ve tasdik etmek, inşaatın yapılmasının proje ve fenni icaplara uygunluğunu murakabe etmek ve bu işlerin etüt ve projelerini uygun gördüğü bir ücret mukabilinde yapmak veya yaptırmak;

m) Umum Müdürlüğün yukarıdaki fıkralarda yazılı çalışmalarının yürümesine ve gelişmesine muktazi garaj ve atölyeleri, makine ve malzeme ambar ve depolarını, idare binalarını, servis ve akaryakıt tesislerini, laboratuvarları, deneme istasyonlarını, işletme ve koruma emniyetlerini sağlayacak bina ve lojmanlarla telefon şebekelerini, radyo verici istasyonlarını, Umum Müdürlüğün vazifelerinin verimli yönetimine yarayacak diğer tesisleri yapmak veya yaptırmak, teçhiz etmek, kiralamak ve bakımlarını temin etmek;

n) Umum Müdürlüğün vazifesi içinde bulunan işlerin yapılmasına lüzumlu arazi ve gayrimenkulleri kanunlarına göre muvakkat olarak işgal etmek veya istimlak etmek veya satın almak;

o) Umum Müdürlüğün çalışma konusuna giren işleri yapmaya lüzumlu malzeme, makine, teçhizat ve taşıtları seçmek, sağlamak, çalıştırmak ve icabında kira mukabili vermek ve bunlar için gerekli tamir atölyeleri ile tesisleri kurmak ve işletmek." hükmü yer almaktadır.

Gerçek veya tüzel kişiler tarafından, yeraltı ve yerüstü sularından faydalanmak ve bunların zararlarını önlemek amacıyla yapılacak her türlü su yapılarının inşası sırasında yatırımların hızlandırılması, taşkın, deprem gibi doğal felaketlerden sonra meydana gelebilecek ülke kaynaklarının israfının önlenmesi, çevre ile uyumlu uygulama projelerinin ve yapım aşamasındaki teknik denetimlerinin yapılması ve bu denetimi yapacak firmalara verilecek izin belgeleri ile çalıştıracakları yetkili elemanların niteliklerine ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla, 6200 sayılı Yasanın 2. maddesine dayanılarak, 15.8.2009 tarih ve 27320 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Yapıları Denetim Hizmetleri Yönetmeliği çıkarılmıştır.

Dava konusu edilen Su Yapıları Denetim Hizmetleri Yönetmeliği ile 6200 sayılı Yasanın 2. maddesinde, davalı idarenin yetki ve görevleri arasında sayılan, su yapılarının inşası sırasında yapılacak denetime ilişkin yetkinin, davalı idareden izin alan, yetkili denetim firması olarak adlandırılan gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerine devredilmesine olanak tanınmıştır.

Devlet Su işleri Genel Müdürlüğünün vazifesi ile ilgili işlere ait proje ve keşif evrakını tetkik ve tasdik etmek, inşaatın yapılmasının proje ve fenni icaplara uygunluğunu denetlemek ve bu işlerin etüt ve projelerini uygun gördüğü bir ücret karşılığında yapmak veya yaptırmak 6200 sayılı Yasanın 2. maddesinin (l) bendinde davalı idarenin görevleri arasında sayılmıştır. Bu maddede, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün görevleri arasında sayılan, su yapılarının etüt ve projelerinin uygun bir ücret karşılığında gerçek kişilere veya özel hukuk tüzel kişilerine yaptırılması hususu düzenlenmiş iken, inşaatların proje ve fenni icaplara uygunluğunu denetleme yetkisi sadece davalı idareye verilmiştir. Bu denetimin, idarece gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerine yaptırılmasına ilişkin bir hüküm maddede yer almamıştır. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün görev ve yetkilerini düzenleyen 6200 sayılı Yasanın 2. maddesinde, su yapılarının inşası sırasında yapılacak denetime ilişkin olarak davalı idareye verilen yetkinin devrini düzenleyen bir hüküm bulunmadığı açıktır.

İdarelerin yasayla kendilerine verilen görev ve yetkileri devredebilmeleri için yasada buna ilişkin bir düzenleme yapılması gerektiğinden; yasal dayanağı olmadan yönetmelikle, bu şekilde, davalı idareye ait olan denetim yetkisinin gerçek kişilere veya özel hukuk tüzel kişilerine devredilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

Öte yandan, anılan Yönetmeliğin tamamının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali ve yürütülmesinin durdurulması istemiyle Dairemizin E:2010/2183 sayılı esasına kayıtlı dosyasında açılan davada, 11.1.2011 tarih ve E:2010/2183 sayılı kararıyla, Su Yapıları Denetim Hizmetleri Yönetmeliği‘nin tamamının yürütülmesinin durdurulmasına karar verilmiştir.

Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı Yasa‘nın 27 nci maddesi uyarınca, davacının yürütmenin durdurulması isteminin kabulü ile 15.8.2009 tarih ve 27320 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Yapıları Denetim Hizmetleri Yönetmeliği‘nin 1.,2.,3. maddelerinin ve 4. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinin yürütülmesinin durdurulmasına; bu kararın tebliğini izleyen günden itibaren yedi (7) gün içinde, Danıştay İidari Dava Daireleri Kurulu‘na, itiraz edilebileceğinin taraflara duyurulmasına, 11.1.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Başkan Mehmet ÜNLÜÇAY

Üye İbrahim BERBEROĞLU

Üye Tülin ÖZDEMİR

Üye Emin Celalettin ÖZKAN

Üye Kemal BİLECEN