10.04.2007 / Selma Bektaş / Haber     

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı laboratuvar hizmetleri konusunda devre dışı kalacak. Başbakanlık‘ın uzun süredir üzerinde çalıştığı Laboratuvarlar Hakkında Kanun Tasarısı ile 39 ilde kontrol laboratuvarlarının yanı sıra ilçelerde bulunan Halk Sağlığı Laboratuvarları ve Bursa‘daki Gıda Araştırma Ensititüsü, il özel idarelerine bağlanacak. Tasarı, laboratuvarların çalışma esaslarını da yeniden belirleyecek.

Çalışma esaslarının yeniden belirlenmesi için Tarım Bakanlığı‘nın da içinde bulunduğu çeşitli bakanlık müsteşarlarından oluşan bir koordinasyon kurulu oluşturulacak. Bu kapsamda Türk Laboratuvarlar Kurumu adı altında genel sekreterlik kurulması da planlanıyor. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı yetkilileri tasarının Başbakanlık tarafından hazırlandığını belirterek "Tasarıyı henüz görmedik. Görüş bildirmek için önce tasarının bakanlığa gelmesini bekliyoruz" açıklamasını yaptı.

‘Sektör için tehlikeli olur‘

Ziraat Mühendisleri Odası tasarının bu haliyle yasalaşmasına karşı. Laboratuvarların il özel idarelerine bırakılması maddesinin geçici bir durum olduğunu ve sektörün zamanla tamamen özel sektörün inisiyatifine kalacağını savunan Ziraat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi Fatih Taşdöğen, "Tüm dünyada bu hizmetler kamunun denetiminde. Türkiye‘de ise tam tersine bir süreç başlatılıyor. Bu durum sektörde tehlikeleri beraberinde getirecek. Özellikle gıda denetimi ve analizlerde büyük karmaşa yaşanacak. Suiistimaller olabilir" dedi. Özel sektör laboratuvarlarının öncelikli amacının ticari olduğunu vurgulayan Taşdöğen, "Şu anda laboratuvar piyasasında inanılmaz bir rekabet var. 5 YTL‘ye analiz yapan laboratuvarlar olduğunu duyuyoruz. Kamu denetiminden yoksun kalan piyasada suiistimal kaçınılmaz" diye konuştu. 

Öte yandan tasarı ile birlikte gıda dış ticareti ile uğraşan firmaların uzun zamandır dillendirdikleri, "analizleri istediğimiz laboratuvarlarda yapalım" taleplerinin de önü açılmış olacak. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı‘nın bu konuda hassas bir denge izlediğini ve analizlerde sıkıntı çıkmaması için laboratuvarlara sırasına göre numune gönderdiğini söyleyen Fatih Taşdöğen, "Eğer bu denge ortadan kalkarsa isteyen istediği laboratuvara analizini yaptıracak. Firmalar, ‘Bakanlık özel laboratuvarlara güvenmiyor mu‘ diyerek sistemin değişmesini istiyordu. Sorun bakanlığın güvenip güvenmemesi değil. Bu tür hizmetlerde mutlaka denetleme mekanizması gerek. Aksi durumda Türkiye‘ye niteliksiz tarım ve gıda ürünlerinin girişi hızlanacak" dedi.

‘Taslak karmakarışık durumda‘

Gıda Güvenliği Derneği Başkanı Samim Saner de söz konusu kanun tasarısının asıl amacından saptığını belirtiyor. Başbakanlık‘ın bu konuda sektörün görüşlerine başvurması gerektiğini belirten Saner konu ile ilgili olarak şunları söyledi: "Hazırlanan kanun tasarısı devletin mevcut laboratuvarlarının verimliliğinin sağlanması amacıyla ortaya çıkmıştı. Daha sonra olay genişledi ve genişledikçe de ortaya çıkma amacı unutuldu. Laboratuvarlarla akla gelen her ilgili ilgisiz konu da bu kanuna sokulmaya çalışıldı. O nedenle taslak şu an karmakarışık bir durumda" dedi. Tasarının ilk halinde özel laboratuvarların olmadığını, daha sonra eklendiğini dile getiren Saner, klinik ve üniversitelere ait laboratuvarların ise tasarıya dahil edilmediğine dikkat çekti. Saner, tasarının doğru olarak hazırlanması için meslek örgütleri ve sektör temsilcilerinden görüş alınması gerektiğini kaydetti.

Türk-Lab Başkanı Ömer Güzel ise tasarının özellikle kamu  laboratuvarlarının kalite ve verimliliğinin artırılması için başlatılan bir çalışma olduğunu belirterek "Sektördeki temel sorun verimlilik. Oluşturulacak olan koordinasyon kurulu bu sorunu gidermek için kuruluyor. Söz konusu kurula bunun dışında bir anlam yüklemek AB kriterlerine de ters düşer" dedi.

Türk-Lab Başkanı Ömer Güzel ise tasarının özellikle kamu laboratuarlarının kalite ve verimliliğinin artırılması için başlatılan bir çalışma olduğunu belirterek, "Sektördeki temel sorun verimlilik. Oluşturulacak olan koordinasyon kurulu bu sorunu gidermek için kuruluyor" dedi.  Ancak Güzel, yasa tasarısında özellerin de kamu labortuarlarıyla beraber değerlendirilmesini "Bu öncelikle serbest ticaretin ruhuna aykırıdır. Avrupa Birliği‘ne aykırıdır ve laboratuvarcılık mantığı içinde geçerli değildir" diye değerlendirdi. "Dünyanın hiçbir yerinde özel kuruluşlarla kamuyu bir arada değerlendiren bir yapı yoktur. Özel laboratuvarlar bu konuda ilgili bakanlıkların mevzuatlarına göre kurulur ve o ölçüde denetlenirler. Ama iş yapış biçimleri konusunda kamu laboratuvarlarının tabi olduğu bir merkezi denetim sisteminde yer almazlar. Özel kuruluşların doğrudan sorumlusu kamu otoritesi de değildir" diyen Güzel, diğer yandan kamu laboratuarlarının düzenleme çalışmalarının kaynak israfını önleyeceğini ve AB uyum sürecine hız kazandıracağını dile getirdi.