BORA ERDİN

Çiftçiye yönelik teşvik ödemelerindeki bürokratik engelleri kaldırmak için harekete geçen Tarım Bakanlığı, ödemeleri tek çatı altında topluyor. Bundan böyle çiftçi yıl içinde farklı zamanlarda verilen teşvik ödemelerini ayrı ayrı başvuru yapmadan ve tek seferde alabilecek. Önümüzdeki ay hayvancılıkta uygulanmaya başlayacak olan yeni sistem 2008‘den itibaren diğer tarımsal ürünler için de geçerli olacak. Ayrıca yeni uygulama ile destekleri ödeyecek kurumda da değişikliğe gidiliyor. Ödemeleri artık ziraat müdürlüklerinin yerine kooperatifler gerçekleştirecek.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Müsteşarı Vedat Mirmahmutoğulları, "Çiftçi çok başlığı olan desteklerden haberdar olamıyordu ve bürokrasiye takılıyordu. Çiftçiye küçük miktarlarda bir çok kez ödeme yapılıyor. Bu haliyle de ödemeler küçük ve parçalı olduğu için çiftçinin işine yaramıyor. Uygulama ile bu karışıklık ortadan kaldırılacak" diye konuştu. Desteklerin örgütler üzerinden üreticiye ulaştırılmasını olumlu bulan sektör temsilcileri, tüm teşvikleri doğrudan gelir desteğine çevirmenin doğru olmadığına dikkat çekti.

Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Gökhan Günaydın, "Eğer amaç çiftçiyi desteklemekse bu çiftçinin ektiği ürüne destek vermekle sağlanabilir. Destekleri tek çatı altında toplamanın amacı bütün destekleri doğrudan desteğe çevirmekse o zaman çiftçi üretimden uzaklaştırılır.

Bir uygulama hayata geçirilecekse bunun tarımsalı ürerimi geliştirecek nitelikte kurulması lazım" dedi.

Bakanlığın çiftçilere yönelik verdiği 35‘i doğrudan 60‘ı dolaylı teşvik ödemelerini tek çatı altında topladıklarını söyleyen Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Müsteşarı Vedat Mirmahmutoğulları, öncelikle, hayvancılık sektörüne yönelik teşvikleri göz önüne aldıklarını belirterek, "Hayvancılık desteklerinde 22 ana ve 62 tali destek var. Çiftçi çok başlığı olan desteklerden haberdar olamıyordu ve bürokrasiye takılıyordu. 62 tane tali desteğin mevcut, olduğu hayvancılık teşviklerinde çiftçiye küçük miktarlarda bir çok kez ödeme yapılıyor.

Bu haliyle de ödemeler küçük ve parçalı olduğu için çiftçinin işine yaramıyor. Uygulama ile bu karışıklık ortadan kaldırılacak" diye konuştu.

Şu anda projede son düzenlemelerin yapıldığını belirten Mirmahmutoğulları, önümüzdeki ay başlayacak olan yeni uygulama sayesinde teşviklerin daha kolay alınacağını ve eline toplu para geçen çiftçinin bunu daha verimli kullanabileceğini vurguladı.

Destekler şarta bağlanacak

Yeni uygulama ile daha önce kontrolsüz yapılan ödemeler kontrol altına alınırken yeni şartlar da eklendi. Buna göre artık sadece anaç ve sağılabilir hayvanlar için destek verilecek. Bu şartları koyarken hedeflerinin üretimi artırmak olduğunu dile getiren Mirmahmutoğulları, "Amacımız hayvan sayısını artırmak. En az 5 hayvanı olanlar desteklerden faydalanabilecek. Böylece işletmelerdeki hayvan sayısını da maksimum hale getireceğiz. Amacımız haksızlığı ortadan kaldırmak. Bir hayvanı olan çiftçinin ne kadar veteriner gideri ve yem ihtiyacı olduğu belirlenecek. Bununla birlikte çiftçi bir seferde alacağı toplu parayla suni tohumlama ve zorunlu aşılama işlerini yaptırabilecek" dedi.

Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker‘le prensipte anlaşıldığını belirten Mirmahmutoğullanı, "Bakanlıkla mutabakata vardık. Bundan sonra üretici ve sanayicilerle konuşup onların da katılımıyla projeye son halini verip yürürlüğe koyacağız. Damızlık Sığır Yetiştiricileri, Süt Üreticileri Birliği‘nin de bu işten fayda sağlaması lazım. Hizmetlerin etkinliği için alınan bir tedbir olacağı için sanayicinin de mağduriyetini ortadan kaldırmayı hedefliyoruz. Sanayici 400 kilometre alandan süt topluyor. Bu nedenle yükselen maliyetler hem üreticiye hem de tüketiciye yansıyor. Bunu minimuma indireceğiz."

Destekleri kooperatifler dağıtacak

Bakanlığın, en önemli hedeflerinden biri de Maliye‘nin sırtındaki yükü azaltmak ve verilen toplu parayla çiftçinin yatırım yapmasına olanak tanımak. Türkiye‘de verilen teşviklerin arazi bazında olduğunu ve arazilerin küçük parçalarda oluştuğunu dile getiren Mirmahmutoğulları, bu sayede arazisini büyüten ya da birleştirenlerin daha çok teşvik alacağını ifade etti.

Yeni uygulama ile destekleri ödeyecek kurumda da değişiklikler yapılacak. Ödemeleri artık ziraat müdürlüklerinin yerine kooperatifler gerçekleştirecek. Ziraat müdürlüklerinin, esas görevi olan bilgilendirmeye yöneleceğini söyleyen Mirmahmutoğullan, "Ziraat müdürlükleri artık ödemeyle, bürokrasiyle uğraşmayacak ve kuruluş amaçları olan zirai bilgilendirme ve takip işlevlerini daha iyi yerine getirebilecek. Onların yerini ise kooperatifler alacak.

Uygulamayla şu an buğday desteğini veren Tarım Kredi Kooperatifi gibi diğer kooperatifler de kademeli olarak teşvik ödemesi yapabilecek. Ancak önce kooperatiflerin yeterlilikleri denetlenecek" dedi.

Tarım Kredi Kooperatifleri‘nin 729 milyon YTL‘lik buğday primlerinin dağıtımnı yaptığını dile getiren Mirmahmutoğulları, bu sayede insan kaynaklarının ve zamanın rasyonel bir şekilde kullanabildiğine dikkat çekerek bunu yaygınlaştırmak istediklerini söyledi.

BU UYGULAMADAN SONRA NE DEĞİŞECEK

20 baş hayvanı olan bir üretici yem, süt, aşılama gibi konular için ayrı tarihlerde aldığı destekleri tek seferde alabilecek. Bu şekliyle 20 baş hayvanı bulunan bir üretici; hayvan başına 550 YTL, suni tohumlama için 26 YTL, sağım tesisi kuruyorsa fatura bedelinin yüzde 40‘ını tek seferde alacak.

2007 SONUNA KADAR 950 MİLYON YTL TEŞVİK

2002‘de bakanlık tarafından 83 milyon YTL destek verildi. 2007 sonuna kadar bu rakamın 950 milyon YTL‘ye ulaşacağı tahmin ediliyor. Bugüne kadar ise toplam 760 milyon YTL‘lik ödeme kayıt altına alındı

ÇİFTÇİ EKTİĞİ ÜRÜNE TEŞVİK VERİLEREK DESTEKLENEBİLİR

Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Gökhan Günaydın: Çiftçi ekilen ürüne teşvik verilerek desteklenebilir. Destekleri tek çatı altında toplamanın amacı bütün destekleri doğrudan desteğe çevirmekse o zaman çiftçi üretimden uzaklaştırılır. Uygulama hayata geçirilecekse bunun tarımsal üretimi geliştirecek nitelikte kurulması lazım. Ödemelerin kooperatifler aracılığıyla yapılmasından kasıt, süt teşviklerinde olduğu gibi birlikler ve kooperatifler arasında ayrım güderek birine daha fazla prim vermekse, bu doğru olmaz.

AYNI ÇATI ALTINDA TOPLANMASI OLUMLU BİR GELİŞME

Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Halil Tokoğlu: Hayvancılık sektöründe 20‘nin üzerinde farklı teşvik var. Bunların bir çatı altında toplanması çok olumlu bir gelişme. Ayrıca kooperatiflerin ve birliklerin ödeme yapması da çok olumlu. Çünkü biz üyelerimizi tanıyoruz. Böylece suistimaller de önlenmiş olur. Her birliğin ve kooperatifin statüsü belirlendikten sonra hepsinin kendi temsil ettiği sektöre teşvik vermesinde hiçbir sakınca yok. Mesela tarımsal ürünlerde Ziraat Odalarının, fındıkta Fiskobirlik‘in teşvikleri dağıtması mantıklı.