Odamız 41. Dönem III. Danışma Kurulu toplantısında yapılması kararlaştırılan Tarım Danışmanları Çalıştayı, 1 Ekim 2011 günü İzmir Şubemiz evsahipliğinde gerçekleştirildi.

Ege İhracatçı Birlikleri Konferans Salonunda yapılan çalıştaya ODA Başkanımız Dr. Turhan TUNCER, Adana, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Konya, Manisa, Mersin, Muğla, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ Şube Başkanlarımız ve bölgelerden tarım danışmanı meslektaşlarımız ile sektör ve bakanlık temsilcileri katıldılar.

Çalıştay İzmir Şube Başkanımız Ferdan ÇİFTÇİ, Oda Başkanımız Dr. Turhan TUNCER ve İzmir Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Ahmet GÜLDAL‘ın açılış konuşmaları ile başladı.

İzmir Şube Başkanımız Ferdan ÇİFTÇİ konuşmasında çalıştay programı hakkında bilgi aktardı.

Oda Başkanımız Dr. Turhan TUNCER Tarım Danışmanlığı sisteminin gelişim sürecini ve oda görüşlerimizi aktardı.

İl Müdürü Ahmet GÜLDAL İzmir İl Müdürlüğü‘nün yaptığı çalışmalar hakkında bilgi verdi ve çalıştayın düzenlenmesi nedeniyle odamıza teşekkür etti.

Çalıştayın ‘‘Tarım Danışmanlığında Bölgesel Sorunlar ve Çözüm Önerileri‘‘ başlıklı ilk oturumunu Oda Başkanımız Dr. Turhan TUNCER yönetti. Oturumda tarım danışmanları İbrahim AKBULUT (Antalya), Kadir HOPER (Adana), Burak Aslansoy (Konya), Uğur AYHAN (Tekirdağ) ve Recep ÇÖPTEN (İzmir) yer aldı. İllerden katılan diğer tarım danışmanları da görüş ve önerileriyle katkı sundular.

‘‘Tarım Danışmanlığı Politikaları‘‘ başlıklı II. Oturum, Odamız Önceki Dönem Başkanlarından Mahir GÜRBÜZ‘ün yöneticiliğinde gerçekleşti. Oturuma, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Tarımsal Yayım ve Çiftçi Eğitim Daire Başkanı Selman EREN, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Şube Müdürü Murat ŞAHİN, E.Ü. Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr.Tayfun ÖZKAYA ve Odamız adına Antalya Şube Başkanımız Vahap TUNCER konuşmacı olarak katıldılar.

Çalıştayın son bölümünde soru-yanıt ve tartışma yapıldı. İllerimizinden gelen ve İzmir‘den katılan Tarım Danışmanları soru görüş ve önerileri ile çalıştayımızın verimli geçmesine katkı sundular.

TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI

I. TARIM DANIŞMANLARI ÇALIŞTAYI SONUÇ RAPORU

 

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası "I. Tarım Danışmanları Çalıştayı" 1 Ekim 2011 tarihinde İzmir`de toplanmıştır.

 

Çalıştaya Ziraat Mühendisleri Odası Adana, Antalya, Bursa Balıkesir, Çanakkale, Denizli, İzmir, Konya, Manisa, Mersin, Muğla, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ şube başkanlarımız ve illerimizden gelen tarım danışmanlarımız ile Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yetkilileri ve E.Ü.Ziraat Fakültesi katılmıştır.

 

Çalıştay üç bölüm halinde yapılmıştır. Birinci bölümde illerden gelen serbest tarım danışmanları bölgesel sorunlar ve çözüm önerilerini aktarmıştır. İkinci bölümde Kamu Üniversite ve meslek odası temsilcileri Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Politikalarını konuşmuş, üçüncü bölümde ise genel tartışma yapılarak salondaki katılımcıların düşünceleri alınmıştır.

 

Çalıştayda tartışılan ve önerilen aşağıdaki konuların Odamız 41 Dönem 4. Danışma Kurulu toplantısında tartışıldıktan sonra üyelerimiz ve kamuoyu ile paylaşılması ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına iletilmesi kararlaştırılmıştır.

 

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı`nın 8 Eylül 2006 tarihinde "Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmelik (TYDY)" çıkarılmasının ardından; bu yönetmelikle beraber büyük sorunlarla da baş başa kalınmış bulunulmaktadır. Yayım ve danışmanlık faaliyetlerinde yaşanan sorunlar ise özelleşme sürecinde olan tarım sektörümüzde geleceğe dönük çok büyük tehlikeler oluşturmaktadır. Bu kapsamda sistemin etkinliğini artırmak için ilk olarak "hem hizmeti alan çiftçinin, hem de hizmeti veren serbest tarım danışmanlarının" uygun miktarda teşviklerle desteklenmesi gerekli görülmektedir. Çalıştay kapsamında ele alınan sorunlar ve çözüm önerileri ise şu şekildedir:

 

Ø     Bakanlık kamu yayımcılığını terk etmemeli, bu hizmeti alamayacak üreticilere ücretsiz olarak vermeye devam etmeli, TARGEL projesi kapsamında istihdam edilen personelin sorunları çözülerek (kadro, köyde ikamet zorunluluğu gibi) kamusal yayımcılık güçlendirilmelidir.

Ø     Bakanlık yayım ve danışmanlık hizmetlerini sunan serbest tarım danışmanları ve üreticilere bu konuda geleceğe ait net adımlar atmamıştır. Bakanlık yönetmeliği çıkarmış ve uygulamaya koymuştur. Yönetmelik çıkarılırken odamızdan alınan görüşler yeterince yönetmeliğe yansıtılmamıştır. Öncelikle Meslek odalarının, üniversitelerin ve diğer paydaşların görüşleri dikkate alınarak yönetmelik değiştirilmelidir.

 

Ø     Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Eğitim Programının tekrar yürürlüğe konularak; bu faaliyetlerin amaç, hedef ve uygulamalarının daha sistemli yapılması konusundaki eksiklikler mutlaka giderilmelidir. Eğitim Programlarının kaldırılmasının nedenleri Bakanlık tarafından 3 haftalık eğitimlere katılımın zor olması ve eğitimlerin kursiyerlere ek maliyet getirmesi olarak gösterilmiştir. Fakat sınavların Ankara merkezden yapılması da danışman adaylarına zaten aynı oranlarda maliyet getirmektedir. Aynı zamanda yayım ve danışmanlığı yapmayı hedef belirmemiş adayların 3 haftalık eğitim sürecine de katılması zorunluluğu sorun oluşturacağı şeklinde düşünülmemelidir. Bu hususun çözümü içinse, danışmanlık eğitim programları tekrar uygulanmaya başlamalı ve bu eğitim programları ile beraber üniversitede yayım ve danışmanlık ile ilgili eksik kalan noktalar mutlaka tamamlanmaya çalışılmalıdır.

Ø     Tarımsal Yayım ve Danışmanlık faaliyetleri çerçevesinde Ulusal Tarım Bilgi Bankası`nın oluşturulması da Bakanlık tarafından sağlanmalıdır. Bu husus gerçekleştirildiği takdirde de bölgeler arası koordinasyon daha hızlı ve sağlıklı bir şekilde ilerleyebilecektir.

 

Ø     Bakanlığın temel görev ve amaçlarından birisi yapacağı duyuruları, yenilikleri, vb. hususları öncelikle kendine bağlı bulunan kurum/kuruluşlara, daha sonra serbest tarım danışmanlarına/danışmanlık şirketlerine aktarmak, Tarım İl ve İlçe Müdürlükleri aracılığıyla da üreticilere bunların anlatılmasını sağlamak olmalıdır.

 

Ø      Yönetmeliğin ortaya koyduğu Merkez ve İl Teknik Komiteleri oluşumlarının da çok önem arz ettiği herkes tarafından vurgulanmıştır. Bu önemli kurulların rollerini yerine getirebilmesi için Tarım İl Müdürlükleri sorumluluğunda çalışan İl Teknik Komitelerinin çalışmaları belirli bölgelerde değil, tüm illerimiz tarafından gereken önem verilerek gerçekleştirilmelidir.

 

Ø     Üretici birliklerinde danışmanlık hizmeti veren danışmanlar ve TARGEL statüsünde atamaları gerçekleştirilen meslektaşlarımız ile serbest tarım danışmanları/danışmanlık şirketleri birçok noktada karşı karşıya gelmekte ve bu danışmanların tümü rekabet ortamına girmektedir. Bu bir rekabet ortamında değil işbirliğine dönüştürülerek sürdürülmelidir.

 

Ø     Yönetmelik kapsamında danışmanlık hizmeti verilecek tarla ve bahçe ziraatı yapan tarım işletmelerinin arazi büyüklükleri ile hayvancılık yapan tarım işletmelerinin hayvan varlığı alt sınırı yüksek tutulmaktadır. Bu sayılar tekrar gözden geçirilmeli ve yeniden düzenlenmelidir.

 

Ø     Ülkemizde Miras Hukuku uygulamasından dolayı çok parçalı ve küçük tarım arazileri mevcuttur. Küçük tarım işletmelerinin ise bu durumda yayım ve danışmanlık faaliyetlerinden yararlanamaması söz konusu olmaktadır ki, bu da kabul edilemeyecek bir durumdur. Çünkü yayım ve danışmanlığın oluşturulmasındaki temel hedeflerden birisi; mevcut düzeydeki üretimi artırıcı eksiklikleri tamamlamak olduğundan; yönetmelikteki arazi sınırlamaları ile temel hedefler arasında uyumsuzluk göze çarpmaktadır.

 

Ø     Serbest tarım danışmanları, üreticiye aktaracağı bilgileri verirken; öncelikle bölge ile ilgili toprak ve iklim faktörleri hakkında bilgi edinmesi gerekmektedir. Aktarılan bilgilerin birçoğu geçmiş yıllarda yapılan çalışmalar sonucunda elde edilmiş bilgiler olup, üretici yanlış yönlendirildiği takdirde büyük sorunlarla karşı karşıya kalınabilmektedir. Bu bilgilerin oluşumunda da Bakanlık tüm bölgelerin etüt ve toprak haritalarının tekrardan yenilenmesini hızlı bir şekilde gerçekleştirmelidir. Danışmanlar üreticilere aktaracağı gübreleme programları ya da ilaçlama önerilerinde Bakanlığın hazırlayacağı etüt ve toprak haritalarını kullanmalıdır.

 

Ø     Tarımsal Yayım ve Danışmanlık hizmetlerinin üreticilere cazip gelmesinin sağlanması için Tarımsal krediler ve destekler tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetleri ile ilişkilendirilmelidir.

 

Ø     Serbest Tarım Danışmanlarının üniversiteler, araştırma enstitüleri ve tarımla ilgili kurum/kuruluşlardan uygun şekilde yararlanabilmeleri hususunun yönetmelikte de net ifadelerle yer alması sağlanmalıdır. Bu aynı zamanda yeterli mesleki bilgi donanımı olmayan danışmanların kendilerini geliştirmesine katkı sağlayabileceği gibi üreticilerin nezdinde de güveni artırıcı olacaktır.

 

Ø     Serbest tarım danışmanları/danışmanlık şirketleri ile ilaç tohum bayileri arasında da yetki ve rekabet karmaşası yaşanmaktadır. Ülkemizde çok sayıda ilaç bayisi bulunmakta ve büyük bir kısmı da ücretsiz danışmanlık faaliyetlerini sürdürmektedir. Çiftçiye girdi satan bayiler ile danışmanlık hizmetleri ayrılmalıdır. Bayiler belirli bir süreç içerisinde danışmanlıktan çekilmelidir.

 

Ø     Bitki koruma alanında danışmanlık belgesine sahip bir tarım danışmanının reçete yazamaması garip bir durumdur. Bir önce Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü ile Tarım Reformu Genel Müdürlüğü`nün ilgili birimleri bir araya gelerek bu sorunu çözmelidir. Bitki Koruma konusunda yetkili tarım danışmanı başka belgeye ihtiyaç duymaksızın reçete yazmalıdır.

 

Ø     Tarımsal yayım ve danışmanlık faaliyetleri karşılığında verilen destekler daha özendirici olmalı, destekler işletme büyüklüğü ve ürün türüne bağlı olmalıdır. Bakanlık tarafından 2009 yılı birime destek miktarı 225,00 TL iken, 2010 (artış oranı: %122,2) ve 2011 yılı birime destek miktarı 500,00 TL olarak belirlenmiştir. Tarımsal Danışmanlık desteklerinin yeterli talebi görmesi ve danışmanlığın yaygınlaşması için desteklemeler danışmanlar üzerinden verilmeli, serbest tarım danışmanlarına bürolarını kurabilmeleri için ayrıca başlangıç desteği sağlanmalı, desteklemeler işletme başına değil bitkisel üretim için birim alana, hayvansal üretim için hayvan başına yapılmalıdır.

 

Ø     Günümüze kadar olan süreçte üreticilerin Ziraat Mühendislerine olan güven eksikliği danışmanlık sisteminin yapılandırılmasında da sorun oluşturmaktadır. Serbest tarım danışmanlarının öncelikle danışmanlık yetki belgesindeki sorumlu olduğu bölümle ilgili hizmet vermesi ve diğer konularda ise Uzmanlık sisteminin getirilmesi gerekmektedir.

 

Ø     Hedef kitle olarak nitelendirilen tarım işletmelerinin bölgelerde hangi alanlarda üretim yaptıkları saptanmalıdır. Serbest tarım danışmanlarının/danışmanlık şirketlerinin hangi bölgede, hangi tür ürün deseni üzerinde çalışmalarını yoğunlaştırılacağını belirlemesi gerekmektedir. Bu gelecek dönemlerde oluşabilecek olumsuzluklara çözüm bulmamıza yardımcı olabileceği gibi, yapılan işin de tam anlamıyla yerine getirilmesini sağlayacaktır. Hedef kitle seçiminde öncelikle belirsizliğinin önüne geçmek için; başlangıçta üretici kazanma arayışı içinde olan serbest tarım danışmanları/danışmanlık şirketleri, eğer piyasada iyi bir imaja sahip olurlarsa, bunun etkisiyle daha sonra yüksek talep görüleceği ve üstelik üreticiler arasında seçim yapma eğiliminin de oluşacağı unutulmamalıdır.

 

Ø     Tarım sektörünün en büyük sorunlardan birisi de bir araya gelerek çalışma, üretme ve pazarlama kültürünün eksikliğidir. Antalya`da bir örneği olan Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Birliği de tüm ülkemize yayılmalı, ortak ve koordinasyonlu hareket edilmelidir. Bakanlık, üniversiteler, yerel yönetimler, meslek odaları ve sivil toplum kuruluşları arasında koordinasyon sağlanmalı ve ortak hareket edilerek; çözüm yollarına bir an önce ulaşılmalıdır.

 

Ø     Danışmanların özellikle bitki koruma alanında başarılı olabilmesi için bazı ürünlerde ruhsatlı ilaçların olmaması, hangi ilaçların reçete ile satılacağı gibi konular Ziraat Mühendisleri Odası, üniversiteler, araştırma kuruluşları ve ilaç üreticileri ile Bakanlık tarafından ortaklaşa çözülmelidir.

 

Ø     Tarım danışmanlığı sisteminin yerleşebilmesi açısından mutlaka üretici örgütleri üzerinden yapılmalıdır. Üretici Birlikleri Yasası mutlaka kaldırılmalı ve yerine Türkiye`deki üretim yapısına uygun örgütlenmeyi geliştirici bir mevzuat çıkarılmalıdır.

 

 

Vahap TUNCER                Ferdan ÇİFTÇİ                   Burak ASLANSOY

Antalya Şube Başkanı          İzmir Şube Başkanı        Serbest Tarım Danışmanı-Konya