Tüm ülkemiz çapında genellikle mutlak tarım arazileri için alınan kamu yararı kararları Toprak Koruma Kurullarında görüşülmekte ve yine genellikle TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası temsilcileri ile TEMA Vakfı temsilcileri tarafından itirazlar yapılmasına karşın talepler oy çokluğu ile kabul edilmekte, bu iki örgütün hukuka başvurmaları neticesinde oy çokluğu ile alınan ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından onanan bu kararlar çoğunlukla iptal ettirilmektedir. Böyle bir konu ile ilgili Şube Başkanımız Ahmet ATALIK ve TEMA temsilcisi Mustafa UZBİLEK‘in şubemizde yaptıkları çalışma sonucu hazırladıkları itiraz, diğer Şubelerimizin de çalışmalarında yararlı olacağı düşüncesiyle aşağıda yer almaktadır.

Toprak Koruma Kurulu‘nun 2 Eylül 2010 günü yaptığı toplantıda gündemin birinci maddesinde yer alan TC Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğünün "Lojistik Merkez" ile ilgili kararına itirazımız:

TC Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından "Lojistik Merkez" amaçlı kullanılmak üzere talep edilen 339 hektarlık alan İstanbul Çevre düzeni Planı‘nda tarımsal niteliği korunacak alan içerisinde kalmaktadır. TC Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü 1. Bölge Müdürlüğü‘nün 17.08.2010 tarih ve 18/754-01-2290 sayılı yazısında da söz konusu alanın tarımsal niteliği korunacak alan içerisinde kaldığından açıkça bahsedilmektedir. Saha ayrıca İstanbul‘un önemli içmesuyu kaynaklarından olan Büyükçekmece İçmesuyu Havzası içerisinde bulunmaktadır. Alan ile ilgili olarak TCDD Yönetim Kurulu tarafından alınan "kamu yararı kararı", "... başta demiryolu taşımacılığı olmak üzere bütün lojistik faaliyetlerin dünyadaki rekabet şartlarına uygun olarak etkili ve verimli gerçekleştirilmesine altyapı sağlamak" amacına dayandırılmıştır. Oysa 24.07.2009 tarih ve 27298 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan "Tarım Arazilerinin Korunması, Kullanılması ve Arazi Toplulaştırmasına İlişkin Tüzük"te "kamu yararı kararı" özetle; insan, toplum ve çevre ilişkilerinde dengeyi bozucu nitelikte olmayan, ekolojik ve toplumsal kayıplar bakımından toplum aleyhine sonuçlar doğurmayan, kişiler ve toplum yararı birlikte gözetilerek alınan karar olarak tanımlanmaktadır. Buna göre mutlak tarım arazisi üzerinde bulunan ve üstelik içmesuyu havzası içerisinde yer alan, su toplama havzası işlevini bozacak ve tarımsal üretimi olumsuz yönde etkileyecek bir kullanımda kamu yararı bulunduğundan bahsetmek doğru bir yaklaşım olmamaktadır. Söz konusu sahanın sadece 1,5-2 km güneydoğusunda, içmesuyu havzası dışında ve üstelik demiryoluna bitişik konumda bulunan bir lojistik alan Çevre Düzeni Planı‘nda yer almaktadır (EK:1). Tüm bu veriler ışığında Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu Uygulama Yönetmeliği ile Tarım Arazilerinin Korunması, Kullanılması ve Arazi Toplulaştırmasına İlişkin Tüzük hükümleri gereğince tarım dışı amaçlı kullanım talebinin reddedilmesi gerekmektedir.

İstanbul Tarım İl Müdürlüğü teknik elemanlarınca hazırlanan 2 Eylül 2010 tarihli "Etüd Raporu"nun "Sonuç ve Öneriler" başlıklı 4. maddesinin "Arazinin Yöre İçin Önemi" başlıklı 4.1 maddesinde söz konusu sahanın özellikleri bakımından mutlak tarım arazisi vasfı taşıdığı ve yöre için büyük öneme sahip olduğu belirtilmiştir. Yine aynı maddenin "Kullanım Amacındaki Değişikliğin Tarımsal Üretime Etkisi" başlıklı 4.2 maddesinde ise sahanın tarım dışı amaçlı kullanıma açılması durumunda geçimini büyük ölçüde tarla tarımıyla sağlayan Yeşilbayır Köyü‘nün tarımsal bütünlüğünün bozulacağı açık ve net bir şekilde ifade edilmiştir.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı‘nın (TÜGEM) 03.05.2007 tarih ve B.12.0.TUG.0.11.509.02-010-07-2078/07638 sayılı Talimatı‘nın 2. maddesinde etüt raporlarında tarımsal bütünlüğü bozduğu belirtilen taleplerin Toprak Koruma Kurulu gündemine alınmayacağı ve bu taleplerin Valilikler tarafından doğrudan reddedileceği belirtilmektedir. Buna karşın TC Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü‘nün "Lojistik Merkez" talebi Kurul gündemine alınarak görüşülmüş ve "Talimat"a aykırı bir işlem gerçekleştirilmiştir. Bu nedenden dolayı da alınan kararın iptal edilmesi gerekmektedir.

EK:1) İstanbul Çevre Düzeni Planı

Ahmet ATALIK                                             Mustafa UZBİLEK

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası                  TEMA Vakfı