Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, sektörün karşı görüşlerine rağmen çıkardığı iki yasal düzenlemeyi, yoğun itirazlar üzerine 1-3 ay sonra değiştirmek zorunda kaldı. Belirlemelere göre, bakanlık, zirai ilaç bayilerine getirdiği "5 yılda bir sınava girme zorunluluğunu" kaldırırken, tohumluk ithalatındaki gümrük vergisini önce yükseltti, bir ay sonra da düşürdü.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığının hazırladığı ve Resmi Gazete‘nin 11 Ekim2007 tarihli sayısında yayımlanan "Bitki Koruma Ürünlerinin Toptan ve Perakende Satılması İle Depolanması Hakkındaki yönetmelikle, tarım ilacı bayiliği için sınav şartı getirildi. Buna göre, bakanlık tarafından yılda bir kez düzenlenecek sınavda başarılı olanlara toptan veya perakende satış için bayilik belgesi verilecekti. Ayrıca, bu kişilerin yine 5 yılda bir bakanlık tarafından düzenlenecek sınava girip başarılı olmaları gerekiyordu. Aynı yönetmelikle Tarım ilacı toptan ve perakende satışı yapabilecekler, ziraat fakültelerinin bitki koruma bölümü mezunları ile sınırlandırılırken, mevcut bayilere 1 Ocak 2009‘a kadar süre verilmişti. Ancak, ziraat mühendisleri ve sektör temsilcilerinin yoğun itirazları üzerine, bakanlık, 2 Şubat 2008‘de Resmi Gazete‘de yayımlanan yönetmelik değişikliğiyle, zirai ilaç toptan ve perakende satıcıları için getirilen" 5 yılda bir sınava girme zorunluluğunu kaldırdı. Ayrıca ziraat tekniker ve teknisyenlerine de toptancı veya bayi olma imkanı getirilirken, sadece ziraat fakültelerinin bitki koruma bölümü mezunları ile sınırlandırılan eğitim şartı kaldırıldı. Buna göre, ziraat mühendisleri yanında, kamu kurum ve kuruluşlarında veya özel kuruluşlarda zirai mücadele hizmetlerinde en az üç yıl çalışmış ziraat teknisyenleri, meslek yüksekokullarından bitki sağlığı ile ilgili dersi alarak mezun olmuş teknikerler de bitki koruma ürünü bayisi veya toptancısı olabilecek.

Yönetmelikte, bayi veya toptancı belgesi alabilmek için bakanlık tarafından yapılacak sınava girme zorunluluğu ise korundu. Bakanlık tarafından yapılan sınava bir kez girip başarılı olanlar, bir daha sınava girmeyecek. Yönetmelik değişikliği ile ayrıca sorumlu müdür istihdam ederek bayi veya toptancılık yapabilme uygulamasına son verildi. Bayi ve toptancıların, yönetmelikteki şartlan taşıması ve bakanlığın sınavında başarılı olması gerekiyor.

Tarım İlaçları Sanayici ithalatçı ve Temsilcileri Demeği (TİSID) Genel Sekreteri Yılmaz Özmen, yönetmelik çıkarılmadan önce bakanlığa görüşlerini gönderdiklerini, ancak bu görüşlerin hiçbirinin dikkate alınmadığını belirterek, "Eczacılar eczacılık yapmak için sınavdan mı geçiriliyor? Bu uygulama, üniversiteleri yeterli görmeme, dikkate almama durumudur" dedi. Sektörde halen ilkokul mezunu olan yüzlerce bayi-toptancı olduğuna işaret Eden Özmen, " Ben bu alanda doktora yaptım, yine mi sınava gireceğim" diye sordu.

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Gökhan Günaydın ise 1992‘de çıkarılan "Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzük" uyarınca, ziraat mühendisleri alanlarında iş yaparken bölüm ayrımına gidilemeyeceğine ve sınav şartı getirilemeyeceğine işaret ederek, buna aykırı olarak bakanlığın geçen yıl Ekimde çıkardığı yönetmeliğin yürürlüğünün durdurulması ve iptali amacıyla Danıştay‘a dava açtıklarını bildirdi. Bakanlığın 3 ay sonra yaptığı düzenlemeyle, "5 yılda bir düzenlenecek sınava girme" ve" bitki koruma bölümü mezunu olma" zorunluluklarını kaldırdığını, ancak sektöre yeni girecekler açısından sınav zorunluluğunu koruduğunu belirten Günaydın, isteklerinin tamamının karşılanmaması nedeniyle, davayı, içeriğini değiştirerek sürdüreceklerini söyledi. Durumu, "Bir deli kuyuya taş atıyor 20 akıllı çıkaramıyor" diye değerlendiren Günaydın, "İkazlarımıza rağmen bu yönetmelik çıkarıldı. İlkokul mezunu yüzlerce bayi-toptancı sektörde çalışırken, ziraat mühendislerine sınav şartı getiriyorlar. Bakanlık, demokratik örgütlerin ve ilgili kamuoyunun görüşlerini dikkate alsa, daha az hukuki hata yapar" dedi.

TOHUM İTHALATINDA GÜMRÜK VERGİSİ BİR ÇIKTI, BİR İNDİ

Diğer taraftan, Resmi Gazetenin 6 Aralık 2007 tarihli sayısında yayımlanan Bakanlar Kurulu kararı ile "yerli üreticiyi korumak amacıyla tohumluk, fide, fidan ve tohum bakterisi ithalatında gümrük vergisi ve Toplu Konut Fonu istisnası" kaldırılmıştı. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı‘nın 17 Eylül 2007 tarihli yazısı üzerine alınan karar tohumluk üreticileri ve ithalatçıları tarafından "sürpriz ve sektöre darbe" olarak değerlendirildi. Kararla, muafiyet kapsamında gümrüksüz ithal edilen tohumlara ortalama yüzde 19,3 vergi yükü gelmişti. Sektörün "yurt içi tohumluk üretiminin istenen seviyede olmadığı ve uygulamadan çiftçinin olumsuz etkileneceği" yönündeki yoğun itirazlar üzerine 6 Şubat 2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Bakanlar Kurulu kararıyla, tohum ithalatında gümrük vergileri yüzde 1 seviyesine çekildi. Konuyla ilgili bilgi veren yetkililer, kaliteli tohumluk ithalatı amacıyla 1985‘te tohumluk ithalatının serbest bırakıldığını, ancak vergiler yüksek olduğu için 1993‘te vergi muafiyeti getirildiğini hatırlattılar. AB ile gerçekleştirilen anlaşma sonrasında ise tohum ithalatında tarife kontenjanı uygulanmaya başladığını, tarife kontenjanı kapsamında ithal edilen tohumdan gümrük vergisi alınmazken, aşan bölümünün vergilendirildiğini anlatan yetkililer, muafiyetin kaldırılması ile tekrar gümrük vergisi uygulanmaya başlandığını kaydettiler.