- BASIN AÇIKLAMASI -

TARIMDA İKİNCİ DON FACİASI!.. 

28 Nisan 2015

Küresel ısınma sonucu değişen mevsim koşulları tarımsal üretimi olumsuz etkiliyor. Nisan ayında birçok bölgede olağandışı olarak gerçekleşen don felaketi fındık, kayısı, ceviz, meyve ağaçları ve bağlarda büyük zarara yol açtı. Türkiye genelinde zarar oranının yüzde 30`a ulaştığı tahmin edilmektedir. Önümüzdeki dönemde üretici ve tüketicinin mağdur olmaması için acil önlem alınmalıdır. 

Geçtiğimiz yıl Orta Anadolu ve Karadeniz Bölgesi`nde 29-31 Mart tarihlerinde yaşanan don felaketi, başta kayısı ve fındık olmak üzere pek çok üründe yüzde 80`lere varan oranda kayba yol açmıştı. Üreticinin uğradığı zarar telafi edilemez boyutlara ulaşırken, tüketici fiyatları yükselmiş, ihraç edilen ürün miktarına bağlı olarak ihracat gelirimiz de düşmüştü. Geçen yılki facia nedeniyle bu yıl tedirgin bekleyen üretici, ne yazık ki tekrar don olayı ile karşı karşıya kaldı.  

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası`nın Türkiye genelindeki Şube ve Temsilcilerinden derlediği bilgilere göre, bazı bölgelerdeki zarar durumu şöyle: 

• MALATYA: 4-5 Nisan 2015 tarihinde meydana gelen zirai don nedeni ile özellikle çiçek döneminde olan yaklaşık 1000 rakımın altında bulunan Kale, Battalgazi, Yazıhan, Akçadağ, Darende ve Hekimhan ilçelerinde kayısı ağaçlarında hasar meydana geldi. Zararın %10 ile %60 arasında değişmesi bekleniyor. 22-23 Nisan 2015 tarihlerindeki aşırı yağmur ve kar yağışı da zararın artmasına yol açtı. Bölgede hasar tespit çalışmaları devam ediyor. Yer yer yalancı çiçeklenme ya da hiç çiçek açmama durumu da söz konusu. Ayrıca hastalık etmenlerinin de arttığı gözleniyor. Sonuç olarak kayısıda yaklaşık %40`lık bir rekolte kaybı olacağı tahmin edilmektedir.

• KARADENİZ BÖLGESİ: Ordu`nun yüksek kesimlerindeki fındık ağaçlarında % 90`a yakın zarar tespiti var. Alçak kesimlerde don olayı söz konusu değil ve fındık ağaçlarının % 70-80`inin bu alt kuşakta bulunması sebebiyle dondan etkilenecek fındık oranı % 20 civarında tahmin ediliyor. Samsun ve Amasya`daki meyve ağaçlarında da % 20 zarar oluştu. Kastamonu`da erkenci özelliği olan ve daha önceki tarihlerde havaların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi nedeniyle çiçek açan erik, badem, kiraz, elma ve armut ağaçlarında da zarar meydana geldi. 

• İÇ ANADOLU BÖLGESİ: Kayseri, Karaman, Kahramanmaraş ve Niğde`de meydana gelen don nedeniyle özellikle elma, kayısı ve kiraz ağaçlarının zarar gördüğü belirtiliyor. Kahramanmaraş-Elbistan`daki zararın %50 civarında olduğu tahmin ediliyor. Konya`da salçalık domates ve biber de dondan zarar gördü. Ancak kar yağışıyla birlikte oluşan rüzgar tarla bitkilerinin üzerinin örtülmesini engelleyerek zararı azalttı.

• AKDENİZ BÖLGESİ: Antalya`nın özellikle yüksek kesimlerindeki erik, şeftali ve armut ağaçlarına don zarar verdi. Dolu nedeniyle Mersin ve Adana`da taş çekirdekli meyveler ve bağlarda zarar görüldü. Osmaniye`de mısır, buğday ve narenciyede don zararı meydana geldi.

• EGE BÖLGESİ: Denizli`de Trabzon hurması ağaçlarında  % 80, nar ağaçları ve sürgünlerde % 70 zarar görüldü. Bağlarda  % 20 oranında kuruma bekleniyor. Elma, şeftali, kayısı, badem ve ceviz ağaçları da dondan zarar gördü. Manisa`da bağlarda, sebze fidelerinde, domates ve biberde zarar söz konusu. Özellikle bağlardaki zararın %70`e kadar çıkabileceği düşünülüyor. Bölgede hasar tespit çalışmaları devam ediyor. İzmir`de yüksek yerlerdeki kiraz başta olmak üzere bazı meyve ağaçları ve bağlarda %20 zarar oluştu. Afyon`da Merkez ile Şuhut`taki badem ve erik ağaçlarında % 80 zarar var.  Kiraz ağaçlarında da önemli derecede zarar söz konusu.  

Önümüzdeki günlerde sigorta eksperleri ve hasar tespit komisyonlarının çalışmaları tamamlandıktan sonra kesin zarar oranları açıklanacaktır. Ziraat Mühendisleri Odası olarak, 2015 yılında üretim yetersizliği nedeniyle, üretici gelirlerinde oluşacak düşüş, tüketici fiyatlarındaki artış ve ihracat konusunda görülecek sıkıntılara karşı Hükümeti şimdiden uyarıyor ve ivedi önlem almaya çağırıyoruz. 

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası olarak konunun takipçisi olacağımızı belirtir, kamuoyuna saygılarımızı sunarız. 

Özden GÜNGÖR

Başkan

(Yönetim Kurulu adına)