HABER MERKEZİ /Tarım literatürünün en önemli kaynakları arasında bulunan Ziraat Mühendisleri Odası’nın teknik kongre kitabının 10’uncusu yayınlanırken, teknik kongre kitabında tarımda yüksek girdi fiyatlarına karşı çözüm önerileri de ortaya kondu.

Yüksek gübre fiyatlarının önüne geçilebilmesi için devletin doğrudan gübre fabrikası kurarak, gübre üretebileceği ve üreticilere özel sektörden daha uygun fiyatlı gübre sunabileceği kaydedildi. Bu konuda dünyadan örnekler verildi. Örneğin Hindistan’da ürenin yüzde 25’ini devlet, yüzde 25’ini kooperatif ve yüzde 50’sinin özel sektör tarafından üretildiği kaydedilen çalışmada, geçmişte Türkiye Zirai Donatım Kurumu’nun uygulamaları da hatırlatıldı.

Ziraat Mühendisleri Odası’nın teknik kongre kitabında yüksek gübre fiyatına çözüm olarak şunlar kaydedildi:

-Girdi fiyatlarının yüksekliği ile ilgili devletin müdahalelerinden birisi devletin doğrudan girdi piyasasına girmesidir. Bu doğrultuda devlet örneğin gübre fabrikası kurarak gübre üretebilir ve üreticilere özel sektörden daha uygun fiyatlı gübre sunabilir.

-Bu konuda önemli örneklerden birisi Hindistan’daki gübre sektörüdür. Hindistan’da ürenin %25’i devlet, %25’i kooperatifler, %50’si özel sektör tarafından üretilmektedir (GOI 2023).

-Bu örnekten de görüleceği gibi geçmişte Türkiye Zirai Donatım Kurumu’nun uyguladığı gübre üretim ve dağıtım politikasına benzer örnekler dünyada da uygulanmıştır. Türkiye’de tarımın modernleşmesinin en önemli adımlarından birisi olan kimyevi gübre tedarikinde, üretiminde, dağıtımında, satışında ve çiftçiler arasında yaygınlaşmasında etkili olan Türkiye Zirai Donatım Kurumu’na benzer görevleri olan kurumsal bir yapının oluşturulması önemli bir girdi olan kimyevi gübrenin maliyetinin düşürülmesinden etkili olabilecektir.

-Devletin doğrudan gübre üretmesine ek olarak dünyada uygulanan bir diğer tarım politikası aracı Endonezya’da olduğu gibi gübrenin indirimli satılması ve indirim kaynaklı oluşan gübre satıcısı kaybının devlet tarafından karşılanmasıdır (OECD 2023).

-Ayrıca Filipinler’de olduğu gibi devlet üreticilere girdi satıcılarında kullanmak üzere indirim kuponları verebilir (Department of Agriculture 2022; PNA 2022).

-Türkiye’de de üreticilerin faydalanabileceği şekilde kimyevi gübrenin indirimli ya da destekli olarak sağlanabileceği Tarım Kredi Kooperatifleri gibi bir kurum bu amaçla daha aktif bir şekilde kullanılabilir.

-Devlet aynı zamanda mazottan aldığı vergileri indirerek üreticilerin daha uygun fiyatlı girdi temin etmesine imkan sağlayabilir.

Çekya’da tarımsal üretim için kullanılan mazottan alınan katma değer vergisinin %40 ile %90 oranında değişen geri ödemeleri vardır.

-Macaristan’da vergi geri ödemesi %80’lerin üzerindedir. Benzer vergi geri ödemeleri AB’nin tamamında veya Kanada, Japonya, Norveç gibi birçok gelişmiş ülkede mevcuttur (OECD 2020).

-Bu konuda üzerinde düşünülmesi gereken politika mazottan alınacak verginin yetkili otorite tarafından tercih edilip edilmeyeceğidir"

Haber kaynağına ulaşmak için lütfen TIKLAYINIZ.