MURAT KIŞLALI

ANKARA - Gıda krizinde dünyayı kurtarmaya soyunan Dünya Bankası (DB), Türkiye gibi gelişmekte olan veya az gelişmiş ülkelerde teşvikleri üretimden ayırıp, kamuyu işlevsizleştiren politikalarıyla krize davetiye çıkardı. Türkiye‘nin 1999‘da IMF ile stand-by, 2001 yılında da DB ile Tarım Reformu Uygulama Projesi‘ni imzaladığını anımsatan Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Gökhan Günaydın, "Türkiye‘de bugünkü tarımın çöküşünden bu iki kuruluş sorumludur. Türkiye‘de tarımı 1999‘dan bu yana kesintisiz olarak DB ve IMF yürütmektedir" dedi.

ZMO Başkanı Günaydın, DB ve IMF‘nin Türkiye ve benzeri ülkelerdeki tarım politikalarını ve bunların yarattığı sonuçları şöyle anlattı:

-           DB ile IMF, Türkiye‘de üretime dayalı tarım politikalarını ortadan kaldırarak, doğrudan gelir desteği (DGD) programını kurdu. Avrupa‘nın DGD sistemi üretimle bağlantılıyken, Türkiye üretimden koptu.

DGD sisteminde üretici ne ekerse eksin dekar başına aynı yardım yapıldığı için, üreticiler, bugün eksikliği çekilen çeltik gibi zor üretim alanlarından çıkarak, kolaya kaçtılar.

-           Türkiye‘de çerçeveyi 1999‘da IMF ile yapılan stand-by anlaşması koydu. Şeker yasası ile şeker, tütün yasası ile tütün özelleştirilirken özelleştirmelerle gübre desteğinden vazgeçildi. Buğday fiyatları Chicago borsasına endekslendi. DB, IMF‘nin çerçevesinde tüm taahhütleri projelendirdi, somut adıma dönüştürdü.

-           DB, Türkiye‘de alternatif ürün projesini devreye sokarak, Türkiye‘yi dünya tekeli olduğu tütün, fındık gibi ürünlerden uzaklaştırırken, kivi, kanola gibi sonuç vermeyen alternatif ürünlere yöneltmeye çalıştı.

-           Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) gibi regülasyon yapan kuruluşların hububatta tamamen, çeltikte kısmen piyasadan çekilmesiyle Türkiye‘de üreticinin kaybettiği, hükümetlere yakın aracıların kazandığı bir düzen ortaya çıktı.

-           Yapılan tüm bu düzenlemeler, DB‘nin 520 milyon dolarlık kredisine dayandırılarak gerçekleştirildi. Türkiye‘nin aleyhine olan yapılar, Türkiye borçlandırılarak uygulamaya sokuldu.

-           Türkiye‘de tarım sektörü DB ve EMF ile birlikte bağımlılaştı. 2007 yılında 7,9 milyar dolar ithal, 7,6 milyar dolar tarım ürünü ihraç eden Türkiye, tarımsal hammadde dış ticaretinde 3 milyar dolar açık verir hale geldi. Türkiye 2002‘de tarım dış ticaretinde fazla veriyordu.