Taslağın Geneli Üzerindeki Görüş ve Değerlendirme

Teklif

Taslak, genel olarak incelendiğinde yapılan değişikliklerin temel hedefinin, tarımsal yayım ve danışmanlık eğitimlerinin kaldırılmasına yönelik olduğu görülmektedir.

Bakanlık; taslakta yapılan değişiklikle, eğitim verilmeksizin sınav yapılmasını uygun görmüş ve bu değişikliği iki nedene bağlamıştır. Bakanlığa göre bunlardan birincisi 3 haftalık eğitimlere katılımının zor olması, ikincisi ise eğitimlerin kursiyerlere ek bir maliyet getirmesidir. Bakanlık, tarımsal yayım ve danışmanlık sistemi içerisinde yer alacak yayımcı ve danışman sayısını arttırmak amacıyla bu değişikliği öngördüğünü belirtmektedir.

Bakanlık yetkililerinin eğitim süresini ve içeriğini yetersiz bularak, eğitim süresini arttırma ve temel mesleki bilgilerin de eğitim programına eklenmesi yönündeki görüşleri, üniversiteler, meslek kuruluşları ile tarım yayımcısı ve tarım danışmanlarınca bilinmektedir. Durum böyle iken taslakta eğitimle ilgili hükümlerin kaldırılmasının, Bakanlık tarafından sergilenen çelişkili bir yaklaşım olduğu aşikardır.

Ziraat Mühendisleri Odası, tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerinde görev alacak kişilerin mutlaka bir eğitimden geçirilmesi gerektiğini savunmakta olup, taslakla ilgili değerlendirmelerimiz bu düşünce ekseninde yapılmıştır.

Taslağa ilişkin görüş, değerlendirme ve tekliflerimiz maddeler halinde aşağıda görülmektedir. 

Taslak Maddesi

Görüş ve Değerlendirme

Teklif

Madde 4

1 inci fıkra, (o) bendi

Tarımsal danışmanlık yetki belgesi: Bu Yönetmelikte belirlenen şartları yerine getiren kuruluşların tarımsal danışmanlık hizmeti verebileceklerini belirten belgeyi

Madde 18

2 nci fıkra

Yetki belgesi verilen kuruluşlar bu yetkilerini başka bir kuruluşa devredemezler.

Madde 18

3 üncü fıkra

Tarımsal danışmanlık yetki belgesi sahibi kuruluşlardan üç yıl süreyle tarımsal danışmanlık hizmeti yapmayanların, danışmanlık hizmeti sunmaktan vazgeçenlerin ve bu Yönetmelik hükümlerine uymayanların tarımsal danışmanlık yetki belgeleri iptal edilir.

Taslakta, 4 üncü maddenin 1 inci fıkrasının (o) bendi ile 18 inci maddenin 2 inci ve 3 üncü fıkralarından "kişi" ibaresinin çıkarıldığı görülmektedir.

Bakanlık, mevcut yönetmeliğin 18 inci maddenin, 1 inci fıkrasına göre tarımsal danışmanlık yetki belgesi verileceklerin, tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar olduğunu belirterek, anlam bütünlüğü sağlamak amacıyla bu değişikliğin yapıldığını belirtmektedir.

Ancak, anlam bütünlüğünü sağlamak açısından tanımda geçen "kişi" ifadesinin çıkarılması yerine 18 inci maddenin 1 inci fıkrasına "kişi" tanımının eklenmesi daha doğru olacaktır. 18 inci maddenin 1 inci fıkrası, mevcut hali ile sadece tüzel kişiliğe sahip kuruluşlara tarımsal danışmanlık yetki belgesinin verileceğini öngörmektedir. Şirketleşememiş serbest tarım danışmanlarının da yetki belgesi alabilmesi için bu maddenin değiştirilmesi daha doğru olacaktır.

Görüş ve değerlendirmelerimiz doğrultusunda, 4 üncü maddenin 1 inci fıkrasının (o) bendi ile 18 inci maddenin 2 inci ve 3 üncü fıkralarında yer alan "kişi" ifadesi korunmalıdır.

18 inci maddenin 1inci fıkrası ise aşağıdaki şekilde düzenlenmelidir.

Madde 18- (1) Bakanlık tarafından belirlenecek usul ve esaslar dâhilinde Tarım danışmanı istihdam eden üretici örgütlerine, ziraat odalarına, tarımsal danışmanlık derneklerine/vakıflarına ve tarımsal danışmanlık şirketleri ile Serbest Tarım Danışmanlarına bu yönetmeliğin ek 4‘te örneği bulunan tarımsal danışmanlık yetki belgesi verilir.

Madde 23

1 inci fıkra

Bakanlık, tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerinin bu Yönetmelik ve ilgili mevzuata uygun olarak yürütülmesini sağlamak üzere, tarımsal danışmanlık hizmeti sunan kişi ve kuruluşları belirleyeceği esaslara uygun olarak denetler.

Bakanlık, 23 üncü maddenin 1 inci fıkrasının mevcut hali ile denetleme ve ceza yönünden tarımsal danışmanlık yetki belgesi verilmeyen serbest tarım danışmanlarını ve tarımsal danışmanlık yetki belgesine sahip kurum veya kuruluşlarda görev yapan tarım danışmanlarını içermediğini, bu nedenle "Tarımsal danışmanlık yetki belgesine sahip kişi ve kuruluşlar" ifadesinin, "tarımsal danışmanlık hizmeti sunan kişi ve kuruluşlar" olarak düzeltildiğini belirtmektedir.

23 üncü maddenin 1 inci fıkrasının değiştirilme gerekçesi yerindedir.

Madde 4

1 inci fıkra (m) bendi

Tarımsal yayım ve tarımsal danışmanlık sertifikası: Tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetini yerine getirecek olan kişilere yapılacak sınavda başarılı olmalarını müteakip Bakanlık tarafından verilecek belgeyi

Madde 9

1 inci fıkra, (f) bendi

Çiftçi eğitim merkezlerinin kuruluşları hakkında Bakanlığa görüş bildirmek

Madde 13

1,2,3,4,5 ve 6 ncı fıkralar(yürürlükten kaldırılmıştır)

         (1)Kamuda çalışan yayımcılara Bakanlıkça, kamu dışında çalışan danışmanlara üniversite veya meslek kuruluşlarınca, sertifika vermek ve hizmet içi eğitim ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, tarımsal yayım ve danışmanlık eğitim merkezleri kurulabilir. Ancak, üniversite ve meslek kuruluşlarının tarımsal yayım ve danışmanlık eğitimi vermelerinin mümkün olmadığı illerde Bakanlık, ilgili üniversite ve meslek kuruluşları ortak kararı doğrultusunda Bakanlık tarafından kararda belirtilen illerde tarımsal yayım ve danışmanlık eğitimi verilebilir.

          (2) Tarımsal yayım ve danışmanlık eğitim merkezlerinin yetkilendirilmesi için başvurular Bakanlığa yapılır. Bakanlık, gerekli gördüğü hallerde merkez teknik komitesinin görüşüne başvurarak, müracaatları otuz gün içerisinde sonuçlandırır. Başvurusu olumsuz bulunan kurum ve kuruluşlara eksikliğin giderilmesi için yirmi günlük ek süre verilir. Ek süre içinde belirtilen eksikliklerin giderilmesi durumunda, ek süre tanınmasından itibaren en çok kırk gün içinde başvurular olumlu olarak sonuçlandırılır, eksiklikleri tamamlanmayan dosyalar ise işlemden kaldırılır.

          (3) Tarımsal yayım ve danışmanlık eğitim merkezlerinde yapılacak eğitimlerde uluslararası kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapılabilir.

          (4) Tarımsal yayım ve danışmanlık eğitim merkezlerinin eğitim programlarının hazırlanması, programların planlanması, Bakanlık, üniversiteler ve meslek kuruluşları ile işbirliği içerisinde yapılır. Eğitim programları Bakanlıkça onaylanır.

          (5) Eğitimlerde, tarım politikası ve yayım anabilim dalında veya tarımsal yayım konusunda doktora ve üzeri akademik kariyere sahip kişiler ile tarımsal yayım ve danışmanlık eğitimi eğitici belgesine sahip kişiler görevlendirilir.

          (6) Bakanlığın belirleyeceği sisteme uygun olarak, eğitim merkezleri her yıl sonunda gerçekleştirdikleri eğitimlerle ilgili değerlendirme raporu hazırlayarak Bakanlığa gönderir.

Madde 15

1,2,3,4,5,6 ve 7 inci fıkralar (yürürlükten kaldırılmıştır)

         (1) Tarımsal yayım ve danışmanlık sistemi içerisinde görev yapacak olan yayımcı ve danışmanlara, söz konusu hizmetleri yürütebilmeleri için gerekli mesleki yeterliliği kazandırmak amacıyla sertifika eğitimleri düzenlenir.

         (2) Sertifika eğitimleri, Bakanlığın eğitim merkezlerinde veya Bakanlık tarafından sertifika eğitimi düzenleme izni verilen üniversitelerin veya meslek kuruluşlarının eğitim merkezlerinde düzenlenir.

          (3) Kurs takvimleri eğitim merkezleri tarafından hazırlanır ve Bakanlığa bildirilir.

          (4) Başvurular eğitim merkezlerine yapılır.

          (5) Sertifika eğitimleri; kişisel gelişim ile tarımsal yayım metodolojisi konularını kapsar ve 120 saatten az olamaz.

          (6) Eğitimler; en az 15, en çok 25 kişilik gruplar halinde düzenlenir.

          (7) Hangi sebeple olursa olsun toplam eğitim süresinin 1/10‘una katılmamış olanların eğitimle ilişiği kesilir.

Madde 15 inci

8 inci ve 9 uncu fıkra

          (8) Sınavlar Bakanlığın belirleyeceği esaslar dahilinde gerçekleştirilir.

          (9)Sınavlar 100 üzerinden değerlendirilir. Geçer not 70‘dir.

Madde 16

1 inci fıkra, (a), (b), (ç), (d), (e), (f), (g) ve (ğ) bentleri

         a) Kamuda görev yapmakta iken yapılacak sınavda başarılı olanlardan; tarımsal alanda lise ve ön lisans düzeyinde eğitim almış olanlara  teknisyen/tekniker tarım yayımcısı, tarımla ilgili fakülte ve dört yıllık meslek yüksek okul mezunlarına tarım yayımcısı sertifikası verilir. Bunlardan fakülte ve dört yıllık meslek yüksek okulu mezunu tarım yayımcısı sertifikasına sahip olanlardan, en az üç yıl süreyle yayım hizmetlerinde görev yapanlara uzman tarım yayımcısı sertifikası verilir.

         b) Kamuda görev yapmayan ve yapılacak sınavda başarılı olanlardan; tarımsal alanda lise ve ön lisans düzeyinde eğitim almış olanlara teknisyen/tekniker tarım danışmanı sertifikası, tarımla ilgili fakülte ve dört yıllık meslek yüksek okul mezunlarına tarım danışmanı sertifikası verilir. Bunlardan fakülte ve dört yıllık meslek yüksek okulu mezunu  olanlardan, en az üç yıl süreyle danışmanlık hizmetlerinde görev yapanlara uzman tarım danışmanı sertifikası verilir.

         ç) Sertifikaların verilmesinde mezun olunan bölüm dikkate alınır. Ancak en az beş yıl süreyle mezun olduğu bölüm dışında çalıştığını belgelendirenlere sınavda başarılı olmalarını takiben istemeleri halinde bir defaya mahsus olmak üzere çalışmış oldukları bölüme ait sertifika verilir. Mezuniyet belgelerinde bölüm belirtilmeyen kişiler için ise, sertifika bölümü çalıştığı alan veya transkriptleri esas alınarak belirlenir. Her bir kişi sadece bir bölüme ait sertifika alabilir.

         d) Tarımla ilgili lisans mezunu olanlardan en az üç yıl süreyle Bakanlık merkez, bağlı kuruluş ve taşra teşkilatlarında tarımsal yayım hizmetlerinde çalıştıklarını belgelendirenlere sınavda başarılı olmalarını müteakip uzman tarım yayımcısı sertifikası verilir.

         e) Tarımla ilgili lisans mezunu olanlardan en az üç yıl süreyle tarımsal danışmanlık hizmeti verdiklerini belgelendirenlere sınavda başarılı olmalarını müteakip uzman tarım danışmanı sertifikası verilir.

         f) Tarımla ilgili lisans mezunu olanlardan, en az üç yıl süreyle Bakanlık merkez, bağlı kuruluş ve taşra teşkilatlarında tarımsal yayım hizmetlerinde çalışmış olanlardan, emekli veya istifa etmiş olanlara, durumlarını belgelendirmek suretiyle, sınava katılarak başarılı olmaları durumunda uzman tarım danışmanı sertifikası verilir.

         g) Yurt dışında tarımla ilgili okullardan mezun olup diplomasının denkliği Yüksek Öğretim Kurulu tarafından kabul edilenlere sınavda başarılı olmalarını müteakip sahip olduğu diplomasının karşılığı olan sertifika verilir.

         ğ) Talep etmeleri halinde tarım politikası ve yayım anabilim dalında veya tarımsal yayım konusunda doktora ve üzeri akademik kariyere sahip kişiler, tarımsal yayım ve danışmanlık eğitimi eğitici belgesine sahip kişiler ile Bakanlık İl Müdürlüklerinde en az on yıl süre ile asaleten il müdürlüğü, çiftçi eğitim ve yayım şube müdürlüğü ve ilçe müdürlüğü yapmış olduğunu belgelendirenlere sertifika sınavına katılmaksızın eğitimlerine ve bölümlerine uygun Yayımcı/Danışman sertifikası verilir.

Madde 17

2 nci ve 4 üncü fıkra

         (2) ) Süresi bitiminde vize ettirilmeyen sertifikalar geçerliliğini kaybeder. Söz konusu kişiler 6 ay içerisinde tekrar sertifika almak istediklerinde, bir defaya mahsus olmak üzere sertifika sınavına katılmaksızın sertifikalarını vize ettirebilirler. İkinci kez süresi bitiminde vize ettirilmeyen sertifikalar için yeniden alınmak istenildiğinde sertifika sınavına girmek zorunludur.

         (4) Tarım danışmanı/tarım yayımcısı sertifikalarının vize işlemi bulundukları İl Müdürlüklerince, Tarımsal yayım ve danışmanlık eğitimi eğitici belgelerinin vize işlemi ise Genel Müdürlük tarafından yapılır.

Madde 32

1 inci fıkra (c) bendi

         (c) Söz konusu kuruluşların bilgilendirme faaliyetlerinde görevlendirecekleri personel, sertifika sınavına katılarak, bu Yönetmelikte belirtilen danışmanlık sertifikalarını alabilir.

GEÇİCİ MADDE 2

Tarımla ilgili lisans, önlisans ve lise düzeyinde mezun olanlardan tarımsal danışmanlık hizmetlerinde çalışacağını, görev yapacağı, üretici örgütleri ve danışmanlık şirketlerinin de, yazılı taahhüdü ile belgelendirenlere, bu Yönetmeliğin yayımlanmasından itibaren sınava katılmalarına kadar geçecek sürede çalışmalarına imkan verecek bu Yönetmeliğin Ek-3‘ ünde örneği bulunan geçici bir belge verilir. Söz konusu bu kişiler, geçici belgenin verilmesinden itibaren iki yıl içinde sertifika almak zorundadır.

GEÇİCİ 1 ve 3 üncü maddeler(yürürlükten kaldırılmıştır)

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BAŞLIĞI

Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Komiteleri,

Çiftçi Eğitim Merkezlerinin Oluşumu, Çalışma Usul ve Esasları ve Görevleri

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM BAŞLIĞI

Sınav, Sertifikalar, Sertifikaların Vize Edilmesi, Yetki Belgesi

15 inci Madde Başlığı

Sınav

Bakanlık; 4, 9, 13, 15, 16, 17 ve 32 inci maddelerde ve geçici 1, 2 ile 3 üncü maddelerdeki yer alan eğitimle ilgili hükümlerin tamamen kaldırıldığını ve oluşan yeni duruma göre bazı maddelerin yeniden düzenlendiğini, bazı maddelerin ise yürürlükten kaldırıldığını belirtmektedir.

Bakanlığın değerlendirmesine göre;

-Tarımsal yayım ve danışmanlık eğitimlerinin üç hafta olarak düzenlenmesi gerek kamu dışında gerekse kamu içinde kursiyerlerin katılımını zorlaştırmaktadır.

-Aynı zamanda eğitimler kursiyerlere ek bir maliyet getirmektedir.

Bu gerekçelerle bağlantılı olarak Bakanlık; tarımsal yayım ve danışmanlık sistemi içerisinde yer alacak yayımcı ve danışman sayısını arttırmak amacıyla, maddelerin yeniden düzenlendiğini belirtmektedir.

Bilindiği üzere tarımsal yayım ve danışmanlık eğitimlerinin süresi ve içeriği Bakanlıkça belirlenmiş olup, yönetmelikte tarım danışmanlarının tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerini yürütebilmeleri ve gerekli mesleki yeterliliği kazanmaları amacıyla sertifika eğitimlerinin düzenleneceği ortaya konmuştur.

Meslek kuruluşlarının eğitimlerde alacağı ücretler de Bakanlıkla birlikte tespit edilmiştir. Dolayısıyla kursiyerlere ek bir maliyet getirdiği ve kurs süresinin uzunluğunun değişikliğe gerekçe gösterilmesinin haklı bir tarafı bulunmamaktadır.

Eğitimsiz yapılacak sınavlarla, danışmanlık sistemi içerisinde yer alacak danışmanı sayısının artacağı şeklindeki değerlendirme ise gerçeklerden uzaktır.

Tarımsal danışmanlık eğitimlerinde mesleki bilgi ve becerilerin ötesinde, iletişim ve yayım teknikleri ile proje hazırlama konusunda uygulamalı dersler verilmektedir. Ziraat fakültelerinin sadece Ekonomi bölümlerinde bu dersler yer almakta olup, tarım danışmanlarının iletişim teknikleri konusunda eğitime tabi tutulmalarına gereksinim duyulacaktır.

Bakanlık yetkililerinin eğitim süresini ve içeriğini yetersiz bularak eğitim süresini arttırma ve temel mesleki bilgilerin de eğitim programına eklenmesi yönündeki görüş ve önerileri üniversitelerin, meslek kuruluşlarının ve sistemde yer alan tarım yayımcıları ve tarım danışmanlarının bilgisi dahilindedir.

Buna karşın tarım danışmanlarının sertifikalandırılmasına ilişkin eğitimlerin kaldırılması, danışmanlık hizmetlerinin etkin olarak yapılmasını engelleyeceği gibi, tarım danışmanlarının arzu edilen sayıya ulaşmasına da olanak tanımayacaktır. Kaldı ki eğitimsiz bir sınavda başarı oranı çok düşecek ve yaşanan kentin dışındaki bir sınava katılmak için daha çok bedel ödenecektir.

4, 9, 13, 15, 16, 17, 32 nci maddeler ile geçici 1, 2 ve 3 üncü maddelerde yer alan "eğitim" ile ilgili hükümlerin iptali uygun değildir.

Ancak, taslakta yer almayan, 4 üncü madde 1 inci fıkra (g) bendinin aşağıdaki şekilde değiştirilmesi gerekmektedir.

"Meslek kuruluşları: Bu yönetmelik çerçevesinde sertifikalandırılan kişilerden tarımla ilgili fakülte mezunlarının üye oldukları meslek odalarını"

Taslağın 17 inci maddesinin 4 üncü fıkrasında yer alan "vize işlemi Genel Müdürlük tarafından yapılır" hükmünün aşağıdaki şekilde değiştirilmesi gerekmektedir.

"Tarım danışmanı/tarım yayımcısı sertifikalarının vize işlemi, bulundukları İl Müdürlüklerince, Tarımsal yayım ve danışmanlık eğitimi eğitici belgelerinin vize işlemi ise Genel Müdürlük tarafından yapılır."