Prof. Dr. Tayfun Özkaya*

TEKEL sigara birimini özelleştirmek için gayretler çok arttı. Bu olayın çok çeşitli yönleri var. Bugün daha çok sağlık yönüne değinelim. Sigaranın neden olduğu ölümlerin Türkiye‘de yılda 100 bini bulduğu açıklanıyor. Türkiye‘de yatırım ve üretim faaliyetlerine devam eden ve bugün sayıları altıyı bulan çok uluslu sigara şirketlerinin, Dünya Sağlık Örgütü tarafından hazırlanan ve Türkiye‘nin de imza koyarak kanunlaştırdığı Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi‘nin ve buna dayalı olarak çıkarılan Ulusal Tütün Kontrol Programı‘nın özellikle reklam, promosyon ve sponsorluk hükümlerine uymadığını bizzat Tütün Eksperleri Derneğimiz açıkladı.

Demek ki bu şirketlerden biri TEKEL sigara bölümünü alsa, ülkemizde sigara içiminin daha da kışkırtılacağını söylemek için müneccim olmaya gerek yok. Türkiye ve dünya deneyimleri bunun örneklerini fazlası ile sağlıyor. Peki, yerli bir kuruluş alsa daha mı iyi olur? Bundan önceki özelleştirme deneyimleri gösteriyor ki, kısa bir süre sora yerli firmalar yabancılara şirketi satıyor. TEKEL‘in içki bölümünde böyle olmuştu. Yeni Rakı artık bir Türk içkisi değil Amerikan içkisi oldu. TEKEL‘in sigara bölümüne ülkemizden medya kuruluşlarına sahip bir grubun da talip olduğunu öğrendik. Şimdi bu grup alsa, artık gazete ve televizyonlarında sigara lehinde haberleri göreceğimiz kesin gibidir. Hadi diyelim ki lehinde haber yazmıyorlar. Her gün yeni bir araştırma, sigaranın zararlarını ortaya koyuyor. Bu haberleri kullanacaklar mı? Hiç sanmam.

13-14 Kasım‘da Türkiye Mimarlar ve Mühendis Odaları Birliği‘nin (TMMOB) Türkiye‘de Özelleştirme Gerçeği Sempozyumu için Ankara‘da idik. Ziraat Mühendisleri Odası‘ndan Fatih Taşdöğen, TEKEL‘in içki bölümünün kasalarda 348 trilyon TL para ve depolarda 120 trilyon TL‘lik içki stokları ile devredildiğini açıkladı. Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu ise bir İngiliz akademisyen ile ilgili olayı anlattı. Bu güya bilim adamı, "Sigara aslında o kadar da kötü değil; strese iyi geliyor, mideye iyi geliyor" gibi sempatik konuşmalar yapıyor. Bu kişi birçok televizyona programlara çağrılıyor. Herkes biliyor ki zaten sigara içenler böyle haberleri duymak istiyorlar. ABD‘de meşhur Enroll şirketi çökünce, şirket hesaplarının şeffaflaşması konusunda bir yasa çıkıyor. Açıklanan hesaplar sonucu ülkemizde de bulunan çok büyük bir sigara firmasından, bu güya bilim adamının 965 bin dolar para aldığı ortaya çıkıyor.

Şimdi TBMM‘de sigara içimini kısıtlamak için yasa yapmaya çalışan milletvekillerimize soralım: TEKEL sigara bölümünün özelleştirilmesinden yana mısınız? Evet diyorlarsa, boşuna uğraştıklarını söyleyebiliriz.

TEKEL‘in içki bölümünü satın alan firmanın şarap fabrikalarını kapattığı ve 10 Eylül 2007‘de Hürriyet gazetesinde verdiği ilanda bu fabrikalarla ilgili hiçbir ayrıntı bulunmaz iken arsaların denize sıfır olduğu, otel veya alışveriş merkezi yapılabileceği ballandırılarak açıklanıyor. TEKEL sigara bölümünün özelleşmesi ile aynı şeyleri tekrar edeceğinizden şüpheniz olmasın. Yerli firmalar da alsa yabancılar da alsa sonuç değişmeyecektir. Bu özelleştirme ülkemiz ekonomisi ve halkının sağlığına yönelmiş bir tehdittir!

(*) Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi ve Tarım Ekonomisi Derneği Başkanı