TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Genel Başkanı Özden Güngör, 20 Nisan 2019 tarihine kadar ithal edilecek 200 bin ton patates için, yüzde 19.3 olan gümrük vergisi kaldırıldığını ve 19 yıllık ithalat toplamının üç katı kadar patates ithal edilecek olmasının, tarımsal üretim açısından oldukça üzüntü verici olduğunu söyledi.

2019 yılında, arz-talep dengesizliği ile kilosu 10 TL’ye kadar çıkan patates ve soğan fiyatlarındaki dalgalanmanın ardından kuru soğan ve patates ihracatına sınırlama getirildi. Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren tebliğe göre, ihracı ön izne bağlı ürünler listesine kuru soğan ve taze veya soğutulmuş patates de eklendi. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Genel Başkanı Özden Güngör,  20 Nisan 2019 tarihine kadar ithal edilecek 200 bin ton patates için, yüzde 19.3 olan gümrük vergisi kaldırıldığını ve 19 yıllık ithalat toplamının üç katı kadar patates ithal edilecek olmasının, tarımsal üretim açısından oldukça üzüntü verici olduğunu söyledi.
İthalatın çözüm olmadığını ancak sorunların çözümü için bir yöntem olarak benimsenmeye devam edildiğine vurgu yapan Güngör, “İthal edilecek 200 bin ton patates için, yüzde 19.3 olan gümrük vergisi kaldırıldı. Türkiye’nin 2000-2018 yılları arasında yaptığı toplam patates ithalatı 72 bin ton oldu. Patates ithalatımız aynı dönemde, hiçbir yıl 10 bin tonu geçmedi. 19 yıllık ithalat toplamının üç katı kadar patates ithal edilecek olması, tarımsal üretimimizin geldiği noktayı göstermesi açısından oldukça üzüntü vericidir” ifadelerini kullandı.

Fiyat dalgalanmalarının birçok farklı sebebi var
Patates fiyatlarında yıldan yıla oluşan dalgalanmanın ana nedenleri olarak; ekim planlamasının yapılmaması, ekim alanlarının artması, ihracatta yaşanan sıkıntılar, girdi maliyetleri, verilen teşvikler, doğal afetler, patates hastalıkları ve zararlılarını işaret eden Güngör, “Gerekli denetimlerin az yapılması ile aracılar fiyatı yükseltmektedirler. Bu arada hükümetin yıl içerisinde patates ve soğan ithalatı yapması ise tam bir facia olmaktadır. Patates üreten çiftçilerin örgütlenememesi, üretim planlaması yapılmaması, aile çiftçiliğinin yaygın bulunmaması, yıllara baktığımızda fiyat dalgalanmalarının diğer sebepleri olarak sayabiliriz. Özellikle son 2-3 yılda üretici, ilaç ve gübre maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle patates ve soğan hastalıkları ile gerekli mücadele yapılmaması ile patateslerde ve soğanlarda çürümeler, küflenmeler meydana gelmektedir. Burada bir kısım depoların uygun olmaması da ayrı bir faktör olarak sayabiliriz” diye konuştu. Üreticiye verilen devlet destekleri ile ilgili açıklama yapan Güngör, “Desteklere gelirsek, Türkiye’de patates üretimine 2018 yılı itibariyle: Mazot Desteği (19 TL/da), Gübre Desteği (4 TL/da) ve Sertifikalı Tohumluk Kullanım Desteği (80 TL/da ) verilmektedir. Bu yeterli değildir. Çünkü 1kg patates maliyeti 1,3-1.5 lira arasındadır” dedi.

Fiyat arttı tüketim düştü
Fiyat yüksekliği nedeniyle 2018 yılında kişi başı patates ve soğan tüketiminin düştüğüne dikkat çeken Güngör, “Ülkemizde patatesin yıllık kişi başına tüketim miktarı 50-60 kilogram arasındadır. Araştırmalarımıza göre 2018 yılında kişi başına patates tüketimimiz, patates fiyatlarının yüksekliği nedeniyle 40-45 kg`a kadar düştüğünü söyleyebiliriz. 2019 yılında ise patates ve soğan fiyatlarının uygun olması nedeniyle tüketim miktarının tekrar yükseldiğini tahmin etmekteyim. Ülkemizde kuru soğanın yıllık kişi başına tüketim ortalaması 22 kilogramdır. Araştırmalarımıza göre 2018 yılında soğan tüketim miktarımız 16-17 kg kadar düşmüş, 2019 yılı sonlarında fiyatları nedeniyle tüketim miktarı biraz artmıştır” ifadelerini kullandı.

“Üretim iç tüketime yetiyor”
Patates ve kuru soğan üretim miktarlarına göre ithalata gerek olmadığının altını çizen Güngör, “2017 yılında 4.8 milyon ton-2018 de 4.5 milyon ton 2019 da 4.5-5 milyon ton oldu. 82 milyon nüfusumuz kişi başına yıllık 50 kg tüketsek 4,1 milyon ton tüketimimiz olacaktır. Hâlbuki 2019 yılında üretimimiz 4,5-5 milyon ton olduğu için ithalata gerek yoktur. Kuru soğan, bütün dünyada olduğu gibi, tüketicilerin gelir düzeyine bağlı olmaksızın her evin mutfağının vazgeçilmez sebzesidir. Ülkemizde 2017 yılında 2.1 milyon ton kuru soğan üretimimiz vardı. Bunun yaklaşık 1.7-1.8 milyon tonunu iç piyasada tüketiyoruz. Hatırlanırsa, geçen yıl soğan üreticisi zarar etmiş ve birçoğu ürününü tarlada bırakmıştı. Bu nedenle 2018 yılı soğan ekim alanımız 480 bin dekara, üretimimizde 1.9 milyon tona düşmüştür.2019 yılında ise soğan üretimimiz 2.0 milyon ton civarındadır. 82 milyon kişi yıllık kuru soğan olarak 20  kg tüketse bile  1.6-1.7 milyon ton iç piyasada tüketmiş olacağız. Dolayısıyla soğan ithalatına da gerek yoktur” açıklamalarında bulundu.

Özel Haber: Duygu GÖKSU

Haber kaynağına ulaşmak için lütfen tıklayınız.