TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASININ

YAPI DENETİM HİZMETLERİ HAKKINDAKİ GÖRÜŞÜ

Madde 1. Yeni düzenlemede "kırsal alan" da yapı denetimine dâhil edilmiş gibi görünmektedir. Bu anlamda kırsal alanda yapılan tarımsal yapıların denetimi de söz konusu olacaktır. (Örneğin büyük kapasiteli entegre hayvancılık tesislerinin yanında, belediye sınırları içerisinde kalan daha küçük kapasiteli hayvancılık tesisleri, ürün depolama yapıları ve benzerleri gibi.)

Bugüne kadar ne yazık ki tarımsal yapılar denetlenmiyordu. Bu nedenle, tarımsal yapıların planlanması, projelenmesi ve inşaatında çoğunlukla bu konuda (hatta dört yıllık lisans eğitimi bile) eğitim almamış kişiler sorumluluk ve görev alıyorlardı. Yapı denetimi yetersiz hatta hiç olmadığından, hatalı yapılan yapılarda tarımsal üretim istenilen düzeyde gerçekleşememekte ve yapılan yatırımlar da boşa gitmekteydi. Bu düzenleme ile daha sağlıklı, amacına uygun ve güvenli yapıların inşa edilmesi gerçekleşecektir diye ümit edilebilir. Ancak, kırsal konutların ve tarımsal üretim amaçlı yapıların denetlenmesinde tarımı ve yapıyı bilen Ziraat Mühendislerinin görev alması ile bu temenni gerçekleşebilir elbette. 

Bu düzenlemenin yayınlanmasının ardından, 12.Eylül.2011 tarihli ilgili Bakanlık açıklamasında, ...köy yerleşik alanı içerisinde ve mezralarda yapılan konut, entegre tesis gerektirmeyen tarımsal üretim ve köy toplum yapıları için yapı ruhsatı aranmayacağı belirtilmektedir. Ancak tüm sorumluluk bu yapıları projeleyen mimar ve mühendislere bırakılmakta, etüt ve projeleme aşamalarında valilik ve ilgili muhtarlık onayı alınması … öngörülmektedir. Anlaşılıyor ki, bu açıklama yapılırken, Ülkemizin ortalama tarımsal işletme büyüklüğü, işletme başına düşen hayvan sayısı ve tarım arazisi büyüklüğü göz önüne alınmamıştır. Ülkemizdeki tarım işletmelerinin büyük bir bölümü orta ölçekli aile işletmeleri niteliğindedir. Bu nedenle çoğu entegre tesis özelliği göstermemektedir. Bitkisel ve hayvansal üretimin yoğun olarak yapıldığı ve işletmelerin büyük bir kısmının da orta ölçekli aile işletmeleri olduğu alanlardaki tarımsal yapıların etüt ve projelenmesi aşamalarında yapılan hatalar (gübre yönetimi, yapıların tarımsal üretimin amacına uygun planlanmamış olması gibi) bu alanlarda geri dönülmesi imkânsız sorunlar ve üreticiler için mali kayıplar yaratmaktadır. Bu bağlamda, entegre nitelikte olmayan tarımsal üretim yapılarının hem çevreye hem de yapı özelliğiyle içerisinde yaşayan canlıya ve çiftçiye zararları fazla olmaktadır. Bu nedenle, düzenlemede köy yerleşik alanlarının ve bu alanlardaki tüm yapıların da ruhsat ve denetime tabi tutulmaları gerekmektedir. Nitekim denetime tabi tutuluyormuş gibi gösterilen ancak denetlenmeyen bu yapıların yaşanan bir çok depremde can ve mal kaybına neden olduğunu da bilmekteyiz. Bu sonuç da mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.     

Madde 1`in uygulanmasında;

l) Denetçi mimar ve mühendis: İlgili mühendis ve mimar meslek odalarına üyeliği devam eden ve Bakanlıkça denetçi belgesi verilmiş mühendis ve mimarları,..

Yukarıdaki maddenin açıklaması: Yeni düzenleme ile kırsal alandaki tarımsal yapıların da denetime alınması öngörüldüğüne göre, uygulamada denetçi olabilecek mühendisler içerisine, Ziraat Fakültelerinin Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü mezunu Ziraat Mühendislerinin de dâhil edilmesi gerekmektedir. Tarımsal yapılar, bitkisel ve hayvansal üretime yönelik yapılardır. Planlanması, projelenmesi ve inşaatında uyulması gerekli bir dizi ilke ve kurallar söz konusudur. Bu bağlamda, tarımsal yapıların planlanmasından inşaatına ve uygulama aşamalarına kadarki süreçte yapıyı denetlemeye yetkili mühendislerin tarımsal üretim ve tarımsal yapılar konularında uzman olmaları gerekmektedir. Nitekim Ziraat Fakültelerinin Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü mezunu Ziraat Mühendisleri dört yıllık Lisans eğitimleri boyunca tarımsal yapıların planlanması, projelenmesi, inşaatı, uygulanması ve bu yapıların faaliyete başladıktan sonraki dönemde izleme ve değerlendirmelerinin yapılmasına ilişkin bir dizi dersler ve bu derslerin uygulamalarını almaktadırlar. Burada "ilgili mühendis ve mimar odaları…" Cümlesinin açılarak diğer mühendisliklerin yanına Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü mezunu Ziraat Mühendislerinin de eklenmesi gerekir.

Diğer taraftan "Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzük"ün "Sulama, Drenaj ve Tarımsal Yapılar" başlıklı 19 uncu maddesine göre ziraat fakültelerinin toprak ve tarım makineleri bölümlerinde görmüş olan ziraat mühendisleri de yukarıda sayılan hizmetleri yapmaya yetkilidirler.

Yapı Denetimi Hakkında Kanun`da yapılan yeni düzenlemelerin Ziraat Mühendisleri Odası`nı ilgilendiren kısmı yukarıda yapılan açıklamalardır. Ancak Yapı Denetimi Kanunu ve bu kanunun uygulanmasında, Ülkemizin tarımsal üretim ve tarım işletmeleri karakteristikleri göz önüne alınmalı ve farklı özelliklerdeki tarımsal yapıların denetlenmesinde izlenecek aşamalar, yönetmelik biçiminde etraflıca belirtilmelidir.