MURAT KIŞLALI

ANKARA - Meclis'te önceki gece kabul edilen ''Tohumculuk Yasası'' ile yerel tohumculuğun tamamen çokuluslu şirketlere terk edileceği bir yapı oluşturulacak. Türkiye'deki yerel tohum çeşitleri hızla ortadan kalkacak. Araştırma-geliştirme faaliyetleri duracak. Çokuluslu şirketlerin ürettiği tohumların Türk piyasasındaki egemenliği pekişecek.

''Tohumculuk Yasası'' ile bitki çeşitleri, standart tohumluk çeşidi ve genetik kaynaklar bakanlıkça kayıt altına alınırken, bakanlık yetkilerini, kurulacak Tohumculuk Birliği'ne ve özel hukuk tüzelkişiliklerine süresiz olarak devredebilecek. Yasayı değerlendiren Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Gökhan Günaydın , ''Devletin piyasadaki düzenleme yetkisi ortadan kalkacak ve yerine çokuluslu şirketlerin taşeronu olarak çalışan bir yapı oluşturulacak'' dedi. Günaydın, ''Bu yasanın bu ülkenin tarımı için ne denli yanlış bir yasa olduğunu belirttik. Tarım Bakanı Mehdi Eker bize teşekkür etti. Bu skandaldır'' diye konuştu.

Günaydın, yasanın tohumculuk üretimini nasıl değiştireceğini şöyle açıkladı:

- Önceki sistemde kamu, Tarım Araştırmaları Genel Müdürlüğü (TAGEM) aracılığıyla araştırma yapıyor, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) aracılığıyla bunu dağıtıyordu. Şimdi devlet bu alandaki tüm yetkisini özel Tohumcular Birliği'ne devrederek TİGEM ve TAGEM aracılığıyla çalışan sistemin yerine, çokuluslu şirketlerin mülkiyetine sahip oldukları tohumları pazarlayacak bir sistemi oturtuyor.

- Tohumluğun üretimi, tescili, sertifikasyonu, dağıtımı, ithali, ihracı ve piyasa denetimi şirketlere devrediliyor. Şirketler yargı öncesi hakemlik görevine de sahip oluyorlar.

- Şirketler, tohumluk üretim bölgesi olarak ilan edilen bölgelerde hiçbir ilave tazminat ödenmesi öngörülmeden üreticinin yapacağı tarımsal faaliyetleri sınırlama ve kısıtlama yetkisine sahip oluyorlar.

- Üreticinin kendi ürettiği üründen ayırdığı tohumluğu yerel pazarlarda satması engellenmeye çalışılıyor.

- Yasa, yerli çeşitleri ve biyoçeşitliliği koruyucu hiçbir şey içermiyor. Türkiye'nin kendi tohum araştırma-geliştirmesini yapmasına yönelik hiçbir yönetimsel ve finansal organizasyon kurmuyor.

- Meclis'te, yasadaki çeşit tanımından son anda ''biyoteknolojik yöntemlerle elde edilmiş olan'' ibaresi çıkarılarak ulusal biyogüvenlik yasası çıkmadan genetiği değişmiş tohumların kuralsız bir şekilde tarlaya girmesine izin veren düzenleme kaldırıldı. Görüşmeler sırasında elde edilen tek olumlu adım bu oldu.