DANIŞTAY  10.dBAŞKANLIĞINA 

DOSYA NO :E.2015/4735

DAVACI                                : TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası  

                                                 Karanfil Sk. No-28/12 Kızılay/ANKARA

VEKİLİ                                  : Av.Zühal SİRKECİOĞLU DÖNMEZ-41998670172 

DAVALI                                 : Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı-ANKARA 

KONU                                    : 14 Eylül 2015 tarih, 29475 sayılı Resmi gazete`de yayımlanan  Tohumluk Kontrolör Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına dair Yönetmeliğin birinci maddesinin iptali talebidir. 

AÇIKLAMALAR                   : Ziraat mühendisleri yönetmelikte belirtilen tohumluk kontrolu hususlarında münhasıran yetkilidir. 

Şöyleki: 

7472 Sayılı kanuna dayalı olarak hazırlanan ve 24.01.1192 tarih, 21121 sayılı Resmi Gazete`de 18.12.1991 tarih, 91/2526 sayılı bakanlar Kurulu Kararı ile yayımlanan Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzüğün Tohumculuk" başlıklı 3 üncü maddesi; "Orman bitkileri dışında, bitki çeşitlerinin ıslahı, tohumluklarının üretimi, pazarlaması, ithal ve ihracı aşamalarında; tescil, kontrol, sertifikalandırma ve denetimi konularında faaliyet göstermek üzere kurulan işletmelerde bu faaliyetler, sorumlu teknik eleman olarak, ziraat mühendisleri tarafından yürütülür." denilmektedir. 

Peyzaj Mimarlarına ilişkin yasal mevzuat ise aşağıdaki gibidir.: 

Türk Mühendis Ve Mimar Odaları Birliği Peyzaj Mimarları Odası Serbest Peyzaj Mimarlık Müşavirlik Hizmetleri Uygulama, Meslekî Denetim, Büroların Tescili Ve Asgarî Ücret Yönetmeliği  

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; 

o) Peyzaj Mimarı (PM): Peyzaj mimarlığı hizmetlerini, formasyonuna, meslekî uzmanlığına ve uğraşına göre; Odanın ilgili kanun, tüzük ve yönetmeliklerine uygun olarak yapmaya yetkili, yükümlülüklerini yerine getirerek üyelik sıfatını ve unvanını koruyan, çalışması kısıtlanmamış serbest, kamu görevlisi ya da ücretli çalışanları, 

 ö) Peyzaj Mimarlığı Hizmeti: Peyzaj mimarının formasyonuna, meslekî uzmanlığına ve faaliyetine göre; araştırma, teknik müşavirlik, bilirkişilik, etüd, fizibilite, plan, tasarım, proje, resim ve hesapların uygulama, revize etme, meslekî kontrollük, teknik uygulama sorumluluğu, ihale dosyası düzenleme, kabul, bakım, işletme, yönetim ve benzeri işleri ile ilgili kanun ve yönetmeliklerle tanımlanmış, bilimin, tekniğin ve mesleğin genel ilkelerine, meslek etiğine, kamu ve toplum yararına uygun olarak yapılan tüm hizmetlerini, 

Peyzaj mimarlığı hizmetleri

MADDE 5 – (1) Peyzaj mimarlığı hizmetleri aşağıda belirtilmiştir. 

1. Peyzaj planlama hizmetleri; 

                1) Stratejik peyzaj planlaması; geleceğe yönelik peyzaj gelişim stratejilerinin oluşturulması, peyzaj koruma ve kullanım değeri analizi ile sektörel planların yatırım istemleri için peyzaj koruma ve kullanım değerleri açısından yer seçimidir. 1, 2, 3, 4 numaralı peyzaj planlama ölçekleri, 

                2) Koruma amaçlı peyzaj planlaması; ekolojik temelde peyzaj analizine dayalı olarak peyzajların koruma statülerinin belirlenmesi, koruma alanlarının uzun devreli peyzaj gelişim planları ve yönetim planları, kırsal ve kentsel biyotopların hazırlanması ve haritalanması, görsel peyzaj analizi ile çevre düzeni planı hazırlama sürecinde peyzaj koruma önceliklerinin belirlenmesidir. 1, 2, 3, 4, 5 numaralı peyzaj planlama ölçekleri, 

                3) Onarım – iyileştirme ve/veya geliştirme amaçlı peyzaj planlaması; sulak alanlar, su kıyıları, göletler, barajlar, kapatılan maden ocakları, karayolları, demiryolları, limanlar, havaalanları, boru hatları, erosif alanlar ve benzeri müdahale edilmiş peyzajların onarımı, iyileştirilmesi ve geliştirilmesine yönelik her türlü peyzaj planı, tasarımı, proje ve raporları ile bu kapsamdaki uygulamaların izlenmesi ve denetlenmesidir. 3, 4, 5 numaralı peyzaj planlama ölçekleri,

                4) Katı atık düzenli depolama alanları peyzaj planlaması; bu alanlar için peyzaj ekolojisi ilkelerine dayalı yer seçimi alternatiflerinin oluşturulması, varolan çöp alanlarının peyzaja etkilerinin değerlendirilmesi ve katı atık depolama alanlarının kullanım ömrü sonunda peyzaj onarımı ile birlikte, açık ve/veya yeşil alan olarak dönüştürülmesine yönelik olarak yapılan hizmetlerdir. 3, 4 numaralı peyzaj planlama ölçekleri, 

                5) Ulaşım güzergahları peyzaj planlaması; ulaşım ağları güzergah seçiminde, peyzaj koruma ve kullanım analizi, tasarım ve projelendirme hizmetleridir. 2, 3 numaralı peyzaj planlama ölçekleri, 

                6) Kıyı ve sulak alanlar peyzaj planlaması; kıyı ve sulak alan peyzajlarını biçimlendiren ekolojik mekanizmalara dayalı peyzaj planlama hizmetleridir. 2, 3, 4 numaralı peyzaj planlama ölçekleri, 

                7) Turizm ve/veya rekreasyon alanları peyzaj planlaması; turizm ve/veya rekreasyon potansiyeli ve istemlerine dayalı peyzaj koruma ve kullanım analizi, tasarım ve projelendirme hizmetleridir. 3, 4, 5 numaralı peyzaj planlama ölçekleri, 

                8) Peyzaj planlaması; peyzaj gelişim stratejilerinin belirlenmesi, biyotopların analizi ve haritalanması, imar planı hazırlama sürecinde açık ve/veya yeşil alan sistemlerinin geliştirilmesi, yaşama ilişkin görsel peyzaj ve estetik kalitesinin değerlendirilmesi, yeşil yol planlaması (yaya, bisiklet, rekreasyonel yol ve benzeri), doğal çevre ile dinamik bağlantı açısından ekolojik ağ planlaması ile peyzaj doğal ve kültürel kaynaklarının analizi hizmetleridir. 3, 4, 5 numaralı peyzaj planlama ölçekleri, 

                9) Peyzaj yönetimi; varolan ve/veya planlanan peyzajın sürekliliği açısından, doğal ve kültürel süreçlerin oluşturduğu değişikliklere uyum sağlamak ve rehber olmak için yapılan hizmetlerdir. Bu kapsamda, peyzaj uygulamalarının yönetimi ile çevre yönetim araçları olan çevresel etki değerlendirmesi (ÇED), stratejik çevresel değerlendirme (SÇD) ve ekolojik etki değerlendirmesine (EED) ilişkin peyzaj mimarlığı değerlendirmesi hizmetleridir. 1, 2, 3, 4, 5 numaralı peyzaj planlama ölçekleri, 

2. Peyzaj tasarım, çevre düzenleme ve proje hizmetleri; yapı üretim sürecinde tüm açık ve/veya yeşil alanların peyzaj tasarım, çevre düzenleme ve peyzaj projesi hizmetleri, peyzaj rölöve – restitüsyon – restorasyon hizmetleri, açık – yeşil alan donatı projesi hizmetleri, iç mekanda bitkisel tasarım hizmetleridir.

3. Peyzaj mimarlığı uygulama ve yönetimi hizmetleri; açık ve/veya yeşil alanların, peyzaj mimarlığı meslekî kontrollük ve teknik uygulama sorumluluğu, proje yönetimi, şantiye şefliği, kabul ve teslim çalışmalarıdır. 

   ç) Peyzaj mimarlığı teknik müşavirlik hizmetleri; peyzaj mimarlığı hizmetlerinde bilirkişilik, hakemlik, eksperlik, jüri üyeliği, raportörlük; peyzaj proje yönetimi, fizibilite, program hazırlığı, özel araştırma, iş ve işlem takibi, metraj ve keşif, ihale dosyası hazırlanması, hakediş, kesin hesap, şartname ve sözleşme hazırlanmasıdır.

4. Süs bitkileri üretimi; peyzaj tasarım, çevre düzenleme, projelendirme ve peyzaj uygulamasında kullanılan bitkisel materyalin üretiminin koordinasyonu ve planlamasıdır.

5. Peyzaj uygulamasında bakım, doğa koruma ve onarımı çalışmaları; peyzaj tasarım, çevre düzenleme ve projelendirme sonrasında, peyzaj uygulamasına ilişkin olarak yapılan hizmetlerdir. 

6. Diğer bilimsel, teknik ve sanatsal çalışmalar; peyzaj tasarımı, çevre düzenleme ve projelerinde maket, imaj ve animasyon, sanat eserinin yerinin ve malzemesinin seçimi ve benzeri hizmetlerdir.

   Söz konusu mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere görüleceği üzere Peyzaj Mimarları, Yönetmeliğin 5 inci maddesinin 9 uncu fıkrasının (d) bendine göre, peyzaj uygulamalarında kullanılan bitkisel materyalin üretimin koordinasyonu ile yetkili olup, Peyzaj Mimarları`nın "Tohumluk Kontrolörlüğü" konusunda genel bir yetkisi bulunmamaktadır.  Bu yetki net olarak ziraat mühendislerindedir.

   Diğer taraftan iptalini istediğimiz "Tohumluk Kontrolör Yönetmeliğinde Değişiklik yapılmasına dair Yönetmelik", 15.05.2009 tarih, 27229 sayılı Resmi gazete`de yayımlanan "Tohumculuk Sektöründe Yetkilendirme ve Denetleme Yönetmeliği" ile çelişkili hükümler taşımaktadır. Oysa, her iki yönetmelik de dayanağını 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu`ndan almaktadır. Dayanağını aynı kanundan alan iki yönetmeliğin birbirinden farklı uygulamalara neden olacak hükümler taşıması  kabul edilemez bir durumdur.  

   "Tohumculuk Sektöründe Yetkilendirme ve Denetleme Yönetmeliği"nin "Tohum Yetiştiricileri, Üreticileri ve İşleyicilerinin Yetkilendirilmesi" başlıklı ikinci bölümü ile "Fidan, Fide ve Süs Bitkisi Üreticilerinin Yetkilendirilmesi" başlıklı üçüncü bölümleri tohumluk konusundaki yetkileri tanımlamaktadır. Bunları maddeler halinde incelemek gerekirse;  

   Tohum üretici belgesi verilmesi

   MADDE 6 – (1) (Değişik:RG-23/4/2015-29335) Tohum üretici belgesi, üreticinin resmi olarak kayıtlı olduğu ilin il müdürlüğü tarafından verilir ve bütün illerde geçerlidir.

   (2) Tohum üretici belgesi sahipleri, tohum üretimlerini sahip olduğu veya kiraladığı arazilerde veya tohum yetiştiricileri ile yapabilirler.

   (3) Tarımsal amaçlı birlik ve kooperatifler, yalnız bölge birlikleri veya merkez birliği adına tohum üretici belgesi başvurusunda bulunabilir.

   (4) Tohum üretici belgesi başvurusu sırasında aşağıdaki belgeler istenir:

   a) Başvuru sahibi ziraat mühendisi, ziraat teknisyeni veya bitkisel üretim ya da tohumluk yetiştirme konusunda ders aldığını belgeleyen tekniker ise diplomanın aslı veya il müdürlüğünce onaylı örneği; değil ise çalıştırıldığı beyan edilen ziraat mühendisine ait diplomanın aslı veya il müdürlüğünce onaylı örneği.

   b) Peyzaj amaçlı tohumluk üretimi yapan gerçek veya tüzel kişilerde ise kendisine veya çalışanına ait ziraat mühendisi ya da peyzaj mimarı diplomasının aslı veya il müdürlüğünce onaylı örneği.

   c) (Değişik:RG-4/4/2012-28254) Başvuru sahibinin bağlı bulunduğu vergi dairesi adı ve vergi kimlik numarasının yazılı beyanı.

   ç) (Değişik:RG-4/4/2012-28254) Başvuru sahibinin tohum ürettiği bitki grubuna ait gerekli bina ve depoda kiracı veya mülk sahibi olunduğuna dair yazılı beyan.

   d) Teknik donanım listesi.

   e) Başvuru sahibi tarafından düzenlenecek olan yıllık kapasite beyanı. 
   
   Fidan üretici belgesi verilmesi

7. MADDE 10 – (1) (Değişik:RG-23/4/2015-29335)  Fidan üretici belgesi, üreticinin resmi olarak kayıtlı olduğu ilin il müdürlüğü tarafından verilir ve bütün illerde geçerlidir.

   (2) Fidan üretici belgesi başvurusu sırasında aşağıdaki belgeler istenir:

   a) (Değişik:RG-23/4/2015-29335) Başvuru sahibi olan veya çalıştırılacağı beyan edilen; ziraat mühendisi, bitkisel üretim ya da tohumluk yetiştirme konusunda ders aldığını belgeleyen teknisyen veya teknikerin lise, ön lisans veya lisans mezunu olduğuna dair belgesinin il müdürlüğünce onaylı örneği. Çalıştırılan teknik personel aynı il sınırları içinde, en fazla beş işletmede çalışabilir.

   b) (Değişik:RG-4/4/2012-28254) Başvuru sahibinin işletme binasında ve arazide kiracı veya mülk sahibi olduğuna dair yazılı beyanı.

   c) (Değişik:RG-4/4/2012-28254) Başvuru sahibinin bağlı bulunduğu vergi dairesi adı ve vergi kimlik numarasının yazılı beyanı.

   ç) Başvuru sahibi tarafından düzenlenecek olan yıllık kapasite beyanı.

    

   Fide üretici belgesi verilmesi

   MADDE 12 – (1) (Değişik:RG-23/4/2015-29335)  Fide üretici belgesi, üreticinin resmi olarak kayıtlı olduğu ilin il müdürlüğü tarafından düzenlenir ve bütün illerde geçerlidir.

   (2) Fide üretici belgesi başvurusu sırasında aşağıdaki belgeler istenir:

   a) (Değişik:RG-23/4/2015-29335) Başvuru sahibi olan veya çalıştırılacağı beyan edilen; ziraat mühendisi, bitkisel üretim ya da tohumluk yetiştirme konusunda ders aldığını belgeleyen teknisyen veya teknikerin lise, ön lisans veya lisans mezunu olduğuna dair belgesinin il müdürlüğünce onaylı örneği. Çalıştırılan teknik personel, aynı il sınırları içinde, en fazla beş işletmede çalışabilir.

    

   Süs bitkisi üretici belgesi verilmesi

   MADDE 15 – (1) (Değişik:RG-23/4/2015-29335) Süs bitkisi üretici belgesi, üreticinin resmi olarak kayıtlı olduğu ilin il müdürlüğü tarafından verilir ve bütün illerde geçerlidir.

   (2)  Süs bitkisi üretici belgesi başvurusu sırasında aşağıdaki belgeler istenir:

   a) (Değişik:RG-23/4/2015-29335) Başvuru sahibi olan veya çalıştırılacağı beyan edilen; ziraat mühendisi, peyzaj mimarı, bitkisel üretim ya da tohumluk yetiştirme konusunda ders aldığını belgeleyen teknisyen veya teknikerin lise, ön lisans veya lisans mezunu olduğuna dair belgesinin il müdürlüğünce onaylı örneği. Çalıştırılan teknik personel aynı il sınırları içinde, en fazla beş işletmede çalışabilir.

    

   Tohumluk bayi belgesi verilmesi

   MADDE 22 – (1) Tohumluk bayi belgesi il müdürlüğü tarafından düzenlenir ve yalnızca tespit edilen adreste geçerlidir. Birden fazla yer için başvuran tüzel kişiler için başvuru yapılan bütün yerlerde ayrı ayrı tespit yapılır.

   (2) Tohumluk bayi belgesi fide, fidan ile tarla bitkileri ve sebze tohumu gruplarına göre düzenlenir.

   (3) Tohumluk satışı yapılan, süpermarket ve benzeri yerler, sadece bu Yönetmelik kapsamında yetkilendirilen gerçek veya tüzel kişilere ait tohumlukları pazarlayabilir.

   (4) Tohumluk bayi belgesi başvurusu sırasında aşağıdaki belgeler istenir:

   a)(Değişik:RG-23/4/2015-29335) Başvuru sahibi olan veya çalıştırılacağı beyan edilen; ziraat mühendisi, bitkisel üretim ya da tohumluk yetiştirme konusunda ders aldığını belgeleyen teknisyen veya teknikerin lise, ön lisans veya lisans mezunu olduğuna dair belgesinin il müdürlüğünce onaylı örneği. Çalıştırılan teknik personel aynı il sınırları içinde, en fazla beş işletmede çalışabilir.

   b) Bayilik yerinin ve/veya deponun açık adresi.

   c) (Değişik:RG-4/4/2012-28254) Başvuru sahibinin bağlı bulunduğu vergi dairesinin adı ve vergi kimlik numarasının yazılı beyanı.

   ç) Başvuru sahibi tarafından düzenlenecek olan yıllık kapasite beyanı 

   Söz konusu maddelerin incelenmesinden de görüleceği üzere sadece Peyzaj amaçlı tohumluk konusunda peyzaj mimarları yetkili olup, bir peyzaj mimarının genel amaçlı olarak "Tohumluk kontrolü" yapabilmesi gerek yetki, gerek mesleki bilgi ve gerekse aldığı eğitim yönüyle mümkün değildir.  Yeterli bilgi sahibi olmadığı bir alanda peyzaj mimarlarının görev alması tarımsal üretimde telafi edilemez zararlara yol açacaktır. Diğer taraftan ziraat mühendislerinin münhasıran yetkili olduğu bu alana peyzaj mimarlarının dahil edilmesi ziraat mühendisliği mesleğinin gasp edilmesine yol açacaktır.   

Anayasanın 135.maddesi hükmü uyarınca, Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları; belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ve halkla olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzel kişilikleridir. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası da bu hukuki çerçevede kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşudur. Bu nedenle, üyelerinin tüm toplumsal, ekonomik ve mesleki sorunları ile doğrudan ilgilenmekle yükümlüdür.   

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliğinin 6.maddesine göre de; Üyelerin hak ve yetkilerini savunmak, ortak gereksinimlerini karşılamak, mesleki uygulamaları kolaylaştırmak, mesleğin genel yararlara uygun olarak gelişmesini sağlamak ve bu yetkilerin kullanılabilmesini gerçekleştirmek üzere resmi ve özel kuruluşlarda girişimlerde bulunmak, müvekkil ODA`nın amaç ve görevleri arasında sayılmıştır. Bu bağlamda müvekkil ODA, dava konusu Yönetmelik maddelerinin iptalini istemektedir.  

Sonuç olarak; yürürlükteki mevcut kanun ve yönetmelikler ile çelişecek olmasından dolayı  ziraat mühendislerinin yetki ve sorumluluklarını gaspeden yönetmeliğin iptali gerekmektedir. 

HUKUKİ NEDENLER          : 5996 sayılı Kanun, ilgili tüm diğer Kanun hükümleri, ilgili Yönetmelikler  

SONUÇ ve İSTEM                : Açıklanan ve Yüksek mahkemenizce re`sen dikkate alınacak nedenlerle, dava konusu 14 Eylül 2015 tarih, 29475 sayılı Resmi gazete`de yayımlanan  Tohumluk Kontrolör Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına dair Yönetmeliğin birinci maddesinin iptali karar verilmesini, Yargılamanın duruşmalı yapılmasını, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini saygı ile arz ve talep ederim. 16/11/2015 

Av.Zühal SİRKECİOĞLU DÖNMEZ

Eki : Vekaletname