18 TEMMUZ 2005 TARİHLİ VE 25880 SAYILI RESMİ GAZETE’DE YAYIMLANAN 5403 SAYILI TOPRAK KORUMA VE ARAZİ KULLANIMI KANUNU’NUN İLGİLİ MADDELERİ GEREĞİ TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI’NCA HAZIRLANAN VE ODAMIZIN DA GÖRÜŞÜNE SUNULAN TOPRAK KORUMA VE ARAZİ KULLANIMI KANUNU UYGULAMA YÖNETMELİĞİ’NİN GENELİ VE MADDELERİNE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMEMİZ AŞAĞIDADIR:

GENELE İLİŞKİN DEĞERLENDİRME

ÖNCELİKLE; “TOPRAĞIN DOĞAL VEYA YAPAY YOLLARLA KAYBINI VE NİTELİKLERİNİ YİTİRMESİNİ ENGELLEYEREK KORUNMASINI, GELİŞTİRİLMESİNİ VE ÇEVRE ÖNCELİKLİ SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA İLKESİNE UYGUN OLARAK, PLâNLI ARAZİ KULLANIMINI” AMACI OLARAK BELİRTEN 5403 SAYILI TOPRAK KORUMA VE ARAZİ KULLANIMI KANUNU’NUN, ODAMIZIN DA KARŞI ÇIKMASINA KARŞIN, AMACINA VE RUHUNA AYKIRI ŞEKİLDE KAÇAK YAPILAŞMAYA AF GETİREN GEÇİCİ MADDE 1’İ İÇERMESİ NEDENİYLE ANAYASA MAHKEMESİ’NDE AÇILAN İPTAL DAVASINA KONU OLDUĞUNU BELİRTMEK GEREKMEKTEDİR.

YARGI SÜRECİ İŞLERKEN, YASANIN 18 TEMMUZ 2005 TARİHİNDE YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ NEDENİYLE TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI’NCA YASANIN 5., 7., 8., 10., 11., 12. VE 15. MADDELERİNE ATIFTA BULUNULARAK HAZIRLADIĞI UYGULAMA YÖNETMELİĞİ’NİN DAYANAĞI, ASLINDA 5., 7., 10., 11., 12. VE 15. MADDELERDE VURGULANAN AŞAĞIDAKİ 6 ADET YÖNETMELİKTİR.

1) TOPRAK KORUMA KURULU’NUN KURULUŞU, ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI YÖNETMELİĞİ

2) TOPRAK VE ARAZİ VARLIĞININ BELİRLENMESİ VE TOPRAK VERİ BANKASI YÖNETMELİĞİ

3) ARAZİ KULLANIM PLANLARININ HAZIRLANMASI VE UYGULANMASI YÖNETMELİĞİ

4) TARIMSAL AMAÇLI ARAZİ KULLANIM PLAN VE PROJELERİ YÖNETMELİĞİ

5) TOPRAK KORUMA PROJELERİ YÖNETMELİĞİ

6) EROZYONA DUYARLI ALANLARIN BELİRLENMESİ VE KORUNMASI YÖNETMELİĞİ

BAKANLIKÇA 1 YIL İÇERİSİNDE ÇIKARILMASI GEREKLİ 6 ADET YÖNETMELİĞİN, 1 ADET UYGULAMA YÖNETMELİĞİ ŞEKLİNDE, ÜSTELİK GEREKLİ AYRINTILARA GİRİLMEDEN VE EK 1 İLE EK 2 DIŞINDA SOMUT ÖLÇÜTLERE YER VERİLMEDEN, YALNIZCA YASADAN ALINTI YAPILARAK HAZIRLANMASI DOĞRU VE SAĞLIKLI BİR YAKLAŞIM OLARAK GÖRÜLMEMEKTEDİR.

YİNE, HAZIRLANMASI GEREKEN ARAZİ KULLANIM PLANLARININ HAZIRLANMASI VE UYGULANMASI YÖNETMELİĞİ İLE EROZYONA DUYARLI ALANLARIN BELİRLENMESİ VE KORUNMASI YÖNETMELİĞİ İÇERİSİNDE BELİRLENMESİ GEREKEN İLKE VE KURALLARIN, BAKANLIKÇA HAZIRLANACAK UYGULAMA TALİMATLARINA BIRAKILMASI DA DOĞRU VE SAĞLIKLI BİR YAKLAŞIM OLARAK GÖRÜLMEMEKTEDİR.

KONUYU KAMU YARARI VE BİLİMSEL GERÇEKLER ÖLÇÜTLERİ IŞIĞINDA DEĞERLENDİREN ODAMIZIN ÖNERİSİ; UYGULAMA YÖNETMELİĞİNİN GERİ ÇEKİLEREK, 5403 SAYILI YASADA BELİRTİLEN HER KONU İÇİN AYRI OLMAK ÜZERE YUKARIDA ADLARI SAYILAN TOPLAM 6 ADET YÖNETMELİĞİN, GEREKLİ AYRINTILARI VE SOMUT ÖLÇÜTLERİ İÇERECEK ŞEKİLDE HAZIRLANMASININ SAĞLANMASIDIR.

BU ARADA, 5403 SAYILI YASA GEREĞİ 1 YIL İÇERİSİNDE ÇIKARILMASI GEREKEN “TARIM ARAZİLERİNİN KORUNMASI VE AMACINA UYGUN KULLANILMASINA İLİŞKİN TÜZÜK”, “BÜYÜK OVA KORUMA ALANLARININ BELİRLENMESİ VE KORUNMASINA İLİŞKİN TÜZÜK” İLE “ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI TÜZÜĞÜ” OLMAK ÜZERE TOPLAM 3 ADET TÜZÜK HAKKINDAKİ ÇALIŞMALARIN TAMAMLANIP ODAMIZA GÖNDERİLMESİ DURUMUNDA DA, ODAMIZCA GEREKLİ KATKININ SAĞLAYACAĞI BİLİNMELİDİR.

MADDELERE İLİŞKİN DEĞERLENDİRME

1) “TANIMLAR” BAŞLIKLI 4. MADDE:

UYGULAMA YÖNETMELİĞİ 6 ADET YÖNETMELİK KONUSUNU İÇERMESİNE KARŞIN; MEVCUT TANIMLARI İÇEREN MADDE, “TOPRAK”, “ARAZİ”, “ARAZİ YETENEK SINIFLAMASI”, “ARAZİ KULLANIM PLâNLAMASI”, “TARIMSAL AMAÇLI ARAZİ KULLANIM PLâN VE PROJELERİ”, “TOPRAK KORUMA PROJELERİ” VE “TOPRAK VERİ TABANI” GİBİ YASADA YER ALAN TANIMLARA YER VERMEMESİ, ÖRNEĞİN “ÖRTÜ ALTI TARIM ARAZİLERİ” TANIMLANIRKEN, “MUTLAK TARIM ARAZİLERİ” TANIMINA YER VERMEMESİ, YASADA OLMAYAN VE YASADAKİ “SULU TARIM ARAZİSİ” TANIMINI DARALTICI İÇERİĞE SAHİP “SU POTANSİYELİ” TANIMINA YER VERMESİ NEDENLERİYLE, EKSİK VE YETERSİZDİR.

AYRICA, 4. MADDENİN (I) BENDİNDE YER ALAN VE 25 MART 2005 TARİHLİ, 25766 SAYILI RESMİ GAZETE’DE YAYIMLANAN TARIM ARAZİLERİNİN KORUNMASI VE KULLANILMASINA DAİR YÖNETMELİK İÇİNDE DE BULUNAN “TARIM ARAZİLERİ SINIFI: NİTELİKLERİ EK I DE YER ALAN MUTLAK TARIM ARAZİLERİ, ÖZEL ÜRÜN ARAZİLERİ, DİKİLİ TARIM ARAZİLERİ VE MARJİNAL TARIM ARAZİLERİ” TANIMLARINA, ODAMIZ TARAFINDAN DANIŞTAY’A AÇILAN İPTAL DAVASINDA GEREKÇELERİYLE KARŞI ÇIKILDIĞI BİLİNMEKTEDİR. BU BAĞLAMDA, TARIM ARAZİLERİNİN KORUNMASI VE KULLANILMASINA DAİR YÖNETMELİĞİN YERİNE GEÇECEK OLAN “TARIM ARAZİLERİNİN KORUNMASI VE AMACINA UYGUN KULLANILMASINA İLİŞKİN TÜZÜK”TE BU YORUMLAMA SİSTEMİNİN YER ALMASI DURUMUNDA, ODAMIZIN KONUYU TEKRAR YARGI ÖNÜNE GÖTÜRECEĞİ DE BİLİNMELİDİR.

2) “TOPRAK KORUMA KURULUNUN TEŞEKKÜLÜ” BAŞLIKLI 5. MADDE:

ESASEN, TOPRAK KORUMA PROJELERİ YÖNETMELİĞİ ADI ALTINDA AYRI DÜZENLENMESİ GEREKEN BİR KONUDA, UYGULAMA YÖNETMELİĞİNİN İKİNCİ BÖLÜMÜ’NDE, TOPRAK KORUMA KURULU’NUN GÖREVLERİNE AYRI BİR MADDE OLARAK YER VERİLMESİ DAHA UYGUNDUR.

KURUL’UN ÜYE SAYISI VE YAPISI HAKKINDAKİ DÜZENLEME KARMAŞIK OLUP, METİNLER YASAYA UYGUN ŞEKİLDE DAHA AÇIK İFADELERLE YENİDEN YAZILMALIDIR.

5403 SAYILI YASANIN 5. MADDESİNDE; “HER İLDE, VALİNİN BAŞKANLIĞINDA, İLDEKİ TARIMDAN SORUMLU BİRİM AMİRİ TARAFINDAN BAŞKAN YARDIMCILIĞI VE SEKRETARYA HİZMETLERİ GÖREVİ YÜRÜTÜLMEK ÜZERE, İLDE PLâN YAPMA YETKİSİNE SAHİP KAMU KURUM VE KURULUŞLARI İLE ÜNİVERSİTELERDEN, ÜÇ BİRİMİN VE MALİYE BAKANLIĞININ İLDEKİ ÜST DÜZEY TEMSİLCİSİ İLE PLâNLAMA VE/VEYA TOPRAK KORUMA KONULARINDA ULUSAL ÖLÇEKTE FAALİYETTE BULUNAN KAMU KURUMU NİTELİĞİNİ HAİZ MESLEK KURULUŞLARI İLE SİVİL TOPLUM KURULUŞLARININ YEREL TEMSİLCİLERİNDEN ÜÇ KİŞİ OLMAK ÜZERE KURUL OLUŞTURULUR.” İBARESİ VAR İKEN, UYGULAMA YÖNETMELİĞİNDE MALİYE BAKANLIĞININ İLDEKİ ÜST DÜZEY TEMSİLCİSİNİN TEK BAŞINA KURUL’DA YER ALMASI YASAYA UYGUN BİR DÜZENLEME DEĞİLDİR.

ODAMIZ, 5403 SAYILI YASANIN HAZIRLANIŞI SÜRECİNDE ÖNERİLERİMİZİN DİKKATE ALINMADIĞINA VURGU YAPARAK VE YASADAKİ EKSİK VE YANLIŞLIĞA DİKKAT ÇEKEREK, MALİYE BAKANLIĞI TEMSİLCİSİNİN 5. GRUP ÜYELER ARASINDA YER ALMASINI ESASEN DOĞRU BULMAMAKTADIR. BUNUNLA BİRLİKTE, 4. GRUP ÜYELERDEKİ DÜZENLEMEYE UYGUN ŞEKİLDE “İLE” BAĞLACINI DOĞRU YORUMLAYARAK MALİYE BAKANLIĞI TEMSİLCİSİNİN 5. GRUP ÜYELER ARASINA YAZILMASINI YARARLI GÖRMEKTEDİR.

AYRICA, TOPLAM ÜYE SAYISININ, ÖZEL UYGULAMA ALANLARI DIŞINDA, RAKAMLA 8 ADET OLARAK BELİRTİLMESİ YARARLI GÖRÜLMEKTEDİR.

KURUM GÖRÜŞLERİNE SUNULAN YÖNETMELİKTE “TÜRKİYE ODALAR BORSALAR BİRLİĞİ”, “TÜRKİYE MİMAR VE MÜHENDİSLER ODASI”, “ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI” VE “ZİRAAT ODALARI BİRLİĞİ” ÖRNEKLERİNDE GÖRÜLECEĞİ ŞEKİLDE KURUL ÜYESİ KURUM VE KURULUŞLARIN ADLARININ YANLIŞ YAZILMASI CİDDİ BİR EKSİKLİK OLARAK DEĞERLENDİRİLMELİDİR. BU BAĞLAMDA, “TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ”, “TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ”, “TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI” VE “TÜRKİYE ZİRAAT ODALARI BİRLİĞİ” ŞEKLİNDE GEREKLİ DÜZELTMELER YAPILMALIDIR.

ODAMIZ, 4. GRUP İÇİNDE SAYILAN ÜNİVERSİTELERİN KONUYLA İLGİLİ FAKÜLTELERİNİN YETKİLİ TEMSİLCİSİNİN VALİLİKÇE YAPILACAK BELİRLEMEDE SEÇİLMEME/SEÇİLEMEME OLASILIĞINI CİDDİ BİR EKSİKLİK OLARAK GÖRMEKTEDİR. BU BAĞLAMDA, YAPILACAK GRUPLANDIRMADA İLGİLİ BAKANLIK TEMSİLCİLERİ İÇİN “VEYA” İFADESİ KULLANILMASINI VE ÜNİVERSİTE TEMSİLCİSİNİN GRUP İÇİNDE SEÇİM DIŞI ASİL ÜYE OLMASINI DOĞRU BİR UYGULAMA OLARAK GÖRMEKTEDİR.

3) “TOPRAK KORUMA KURULUNUN ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI” BAŞLIKLI 6. MADDE:

KURULDAKİ 4., 5. VE 6. GRUPTA YER ALAN ÜYELERİN VALİ TARAFINDAN BELİRLENMESİ, GÖREVİN SÜRESİ VE NİTELİĞİ İLE GÖREVİN SONA ERDİRİLMESİ KOŞULLARINA YÖNETMELİKTE AÇIKÇA YER VERİLMESİ GEREKMEKTEDİR. AKSİ DURUMDA, 81 İLDE FARKLI VE KEYFİ UYGULAMALAR ORTAYA ÇIKABİLECEKTİR.

MADDENİN 2. FIKRASINDA YER ALAN “YÖNETMELİĞİN BEŞİNCİ MADDESİNİN DÖRT, BEŞ VE ALTINCI, BENTLERİNDE YER ALAN ÜYELER SADECE GÖREV ALANI VE PLAN YAPMA YETKİSİNE GÖRE GÖREVLENDİRİLDİKLERİ KONU İLE İLGİLİ OYLAMAYA KATILIR, GÖREV ALANLARI DIŞINDA OY HAKLARI YOKTUR, ANCAK KURULA KONU İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİNİ AÇIKLAYABİLİR.” ŞEKLİNDEKİ DÜZENLEME, KURUL TİPİ YAPILANMAYA AYKIRI OLUP, İHTİSAS KOMİSYONU BENZERİ BİR YAPILANMAYI GÜNDEME GETİRMEKTEDİR.

KONU İLE İLGİLİ UZMAN KURUM VE KURULUŞLARDAN OLUŞMASI ÖNGÖRÜLEN KURUL ÜYELERİ ARASINDA OYLAMAYA KATILIMDA AYRIMCILIK YAPILMASI VE BELLİ KURULUŞLARIN OYLAMAYA KATILMASININ GÖREV ALANI İLE SINIRLANDIRILMASI SON DERECE YANLIŞ OLDUĞU GİBİ, YASANIN 5. MADDESİNE DE AYKIRI BİR DÜZENLEMEDİR.

YÖNETMELİKTE, BAĞLI OLDUĞUMUZ ÜST ÖRGÜTÜMÜZ TMMOB İLE BİRLİKTE AÇIKÇA ODAMIZIN ADININ DA SAYILMASINI TAKDİRLE KARŞILAMAKLA BİRLİKTE, ÖNERİLERİMİZ DOĞRULTUSUNDA GEREKLİ DÜZELTMELERİN YAPILMAMASI DURUMUNDA, “ŞEKİLSEL KATILIMCILIĞI” ESAS ALAN BU TÜR YAPILANMALARIN İÇERİSİNDE YER ALMAYI DOĞRU BULMADIĞIMIZI DA BELİRTMEK DURUMUNDAYIZ.

AYRICA, 6. MADDEYE EKLENECEK BİR FIKRA İLE KURUL KARARLARININ KAMUOYUNA AÇIK OLMASININ SAĞLANMASI DA SON DERECE YARARLI OLACAKTIR.

4) “TOPRAK VE ARAZİ VARLIĞININ BELİRLENMESİNİN USUL VE ESASLARI” BAŞLIKLI 7. MADDE:

ESASEN, TOPRAK VE ARAZİ VARLIĞININ BELİRLENMESİ VE TOPRAK VERİ BANKASI YÖNETMELİĞİ ADI ALTINDA DÜZENLENMESİ GEREKEN BU MADDE İÇERİSİNDE, TOPRAK VE ARAZİ VARLIĞININ BELİRLENMESİ KONUSUNDA ÇALIŞACAK KİŞİLERDE FARKLI ÖLÇÜTLERİN UYGULANMASI DOĞRU BİR YAKLAŞIM DEĞİLDİR. BAKANLIK PERSONELİ İÇİN 7472 SAYILI ZİRAAT YÜKSEK MÜHENDİSLİĞİ HAKKINDA KANUN VE BUNA BAĞLI OLARAK YÜRÜRLÜĞE KONULMUŞ ZİRAAT MÜHENDİSLERİNİN GÖREV VE YETKİLERİNE İLİŞKİN TÜZÜK KOŞULLARI ARANMAZKEN, DIŞARIDAN HİZMET SATIN ALIMINDA BU KOŞULUN ARANMASI ÇİFTE STANDART OLUŞTURACAKTIR. ODAMIZIN ÖNERİSİ; UZMANLIK GEREKEN KONULARDA İLGİLİ UZMANLARIN ÇALIŞMASI, YANİ TOPRAK ETÜTLERİNİN HER ORTAMDA KATİ SURETTE TOPRAK KONUSUNDA UZMAN KİŞİLERCE YAPILMASININ SAĞLANMASIDIR.

UYGULAMA YÖNETMELİĞİNDE YER VERİLEN “ARAZİ VE/VEYA TOPRAK ETÜTLERİ” KAVRAMLARI, AYRINTILI TOPRAK ETÜTLERİNİN ARAZİ ÖZELLİKLERİ VE ARAZİ KULLANIM ŞEKİLLERİ HAKKINDAKİ BİLGİLERİ DE İÇERMESİ NEDENİYLE, BİRBİRİNİN YERİNE İKAME EDİLECEK İKİ AYRI KAVRAM YA DA ÇALIŞMA TÜRÜ OLARAK DEĞERLENDİRİLMEMELİDİR. BU KONUDA AYRINTILI TOPRAK ETÜTLERİNİN YAPILMASI YETERLİ SAYILMALIDIR. YÖNETMELİKTE, “ŞİMDİKİ ARAZİ KULLANIMI (LAND USE)” KAVRAMINA DA AÇIKÇA YER VERİLMELİ VE ÖLÇÜTLERİ BELİRTİLMELİDİR.

MADDEDE GEÇEN EK 1 (TARIM ARAZİLERİ SINIFININ TESPİTİNDE KULLANILACAK KRİTERLER) İLE EK 2 (ARAZİ YETENEK SINIFLAMASI-AYT VEYA ARAZİ KULLANMA KABİLİYET SINIFLAMASI-AKK), TOPRAK ETÜTLERİNE DAYALI, FARKLI VE BİRBİRİYLE UYUMLU OLMAYAN YORUMLAMA SİSTEMLERİDİR.

EK 1’DE YER ALAN YORUMLAMA SİSTEMİ, ABD’DEN TERCÜME EDİLEN VE ÜLKEMİZDE KARŞILIĞI OLUŞTURULMADAN BAKANLIKÇA UYGULAMAYA KONULAN BİR ÇALIŞMA OLUP, BAKANLIKÇA ÇIKARILAN VE 13 HAZİRAN 2003 TARİHLİ, 25137 SAYILI VE 25 MART 2005 TARİHLİ, 25766 SAYILI RESMİ GAZETE’LERDE YAYIMLANAN TARIM ARAZİLERİNİN KORUNMASI VE KULLANILMASINA DAİR YÖNETMELİK HAKKINDA ODAMIZCA DANIŞTAY’A AÇILAN İPTAL DAVASINDA GEREKÇELERİYLE KARŞI ÇIKILMIŞ VE İPTALİ İSTENMİŞ BİR DÜZENLEMEDİR.

TARIM ARAZİLERİNİN KORUNMASI VE KULLANILMASINA DAİR YÖNETMELİĞİN İPTALİ İÇİN AÇTIĞIMIZ DAVA HAKKINDA BAKANLIĞIN DANIŞTAY’A VERDİĞİ 27.01.2004 TARİHLİ YANITTA YER ALAN; “ÜLKEMİZ TARIM ARAZİLERİNİN YAPILAŞMAYA KARŞI YETERİNCE KORUNAMAMASI, PLANSIZ VE ÇARPIK YAPILAŞMANIN ARTMASINDA ŞİMDİYE KADAR SADECE AKK SİSTEMİNİN KULLANILIYOR OLMASININ ÖNEMLİ PAYI VARDIR. ÇÜNKÜ AKK SİSTEMİ MAKRO DÜZEYDE BÖLGESEL VEYA ÜLKESEL PLANLARIN YAPILMASI VE MAKİNELİ TARIMDA ARAZİ BOZULMALARINI ÖNLEMEK İÇİN GELİŞTİRİLMİŞ BİR SİSTEM OLUP TARIM ARAZİLERİNİN AMAÇ DIŞI KULLANIMI ÖNLEMEYE YÖNELİK BİR SİSTEM DEĞİLDİR. GETİRİLEN YENİ SİSTEMLE BU SORUN ORTADAN KALDIRILMIŞTIR.” İFADELERİNİN ÜZERİNDEN KISA BİR SÜRE GEÇMESİNE KARŞIN, AYNI YANLIŞA UYGULAMA YÖNETMELİĞİ EK 2’DE YER VERİLMESİ SON DERECE MANİDARDIR.

ODAMIZIN ÖNERİSİ; YILLARDIR BİLİNEN VE UYGULANAN EK 2’DEKİ SİSTEMİN TEK SİSTEM OLARAK KULLANILMASI VE EK 1 İLE EK 2’YE AYNI İŞLEVİN YÜKLENMESİ SONUCU OLUŞACAK KAVRAM KARGAŞASININ ÖNLENMESİDİR.

AYRICA, BU KONUDA DÜNYADA GEÇERLİ OLAN YENİ SINIFLAMA SİSTEMLERİNE DE YER VERİLMELİ, TOPRAK ETÜTLERİNİN TİPİ VE AYRINTISI YANINDA, İHTİYAÇ DUYULAN ÖLÇEKLER DE SOMUT OLARAK YÖNETMELİKTE YER ALMALIDIR.

VERİ TABANININ HAZIRLANMASI ÇALIŞMASINDA EŞGÜDÜM HİZMETİNİN DIŞARIYA YAPTIRILMASINA OLANAK TANIYAN DÜZENLEME DE SON DERECE YANLIŞTIR. BU KONUDA YETKİLİ TEK BİRİMİN BAKANLIK OLARAK KALMASI EN DOĞRU YAKLAŞIMDIR.

YÖNETMELİKTE “BAKANLIĞIN BELİRLEYECEĞİ STANDARTLARA UYGUN OLARAK TOPRAK VE/VEYA ARAZİ SINIFLAMASINA ESAS TOPRAK VE ARAZİ ETÜTLERİ YAPILIR VEYA YAPTIRILIR. BU ÇALIŞMA SONUCU HAZIRLANAN HARİTA VE RAPORLAR BAKANLIK TARAFINDAN ONAYLANIR.” DENİLMESİNE KARŞIN, ÇELİŞKİLİ BİR ŞEKİLDE, 5286 SAYILI KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN KALDIRILMASI VE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN’UN 3. MADDESİNİN (V) BENDİ İLE “TOPRAK ETÜDÜ VE HER TÜRLÜ TOPRAK ANALİZLERİ, SINIFLANDIRMALARI VE TOPRAK HARİTA RAPORLARINI YAPMAK, YAPTIRMAK,” GÖREVİ İLE 6. MADDE İLE ONAY YETKİSİ MAHALLİ İDARELERE BIRAKILMIŞTIR. TOPRAK KAYNAKLARININ TANINMASI, KORUNMASI VE GELİŞTİRİLMESİ HİZMETLERİNİ ULUSAL DÜZEYDE YÜRÜTÜLMESİ GEREKEN HİZMETLER OLARAK GÖREN ODAMIZ, ONAY YETKİSİNİN BAKANLIKTA OLMASINI DOĞRU BULMAKLA BİRLİKTE, 5403 SAYILI YASA İLE 5286 SAYILI YASA ARASINDAKİ ÇELİŞKİLİ DÜZENLEMEYİ ANIMSATMAYI GÖREV SAYMAKTADIR VE BU ÇELİŞKİNİN DÜZELTİLMESİ İÇİN BAKANLIĞIN GEREKLİ GİRİŞİMLERDE BULUNMASINI GEREKLİ GÖRMEKTEDİR.

ODAMIZ, TOPRAK ETÜT VE HARİTALAMA ÇALIŞMALARININ UZMANLIK BİLGİSİ VE YILLARA DAYANAN DENEYİM GEREKTİRMESİ NEDENİYLE, BU KONUDA BAKANLIKÇA DÜZENLENEN KISA SÜRELİ HİZMET İÇİ EĞİTİM ALMIŞ DEĞİŞİK BÖLÜM MEZUNLARI EN AZ 2 ZİRAAT MÜHENDİSİNİN ÇALIŞMASININ YETERLİ OLMAYACAĞINI, KAPATILAN KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ BÜNYESİNDE TOPRAK ETÜT VE HARİTALAMA KONUSUNDAKİ UZMAN PERSONELİN MUTLAKA BU ÇALIŞMALARIN İÇİNDE DEĞERLENDİRİLMESİNİ DE, DOĞRU VE SAĞLIKLI VERİLERE ULAŞILMASI İÇİN GEREKLİ GÖRMEKTEDİR.

5) “ARAZİ KULLANIM PLANLARININ YAPILMASI” BAŞLIKLI 8. MADDE:

ESASEN, ARAZİ KULLANIM PLANLARININ HAZIRLANMASI VE UYGULANMASI YÖNETMELİĞİ ADI ALTINDA DÜZENLENMESİ GEREKEN BU MADDEDE, ARAZİ KULLANIM PLANLARINDA BELİRTİLEN KULLANIM ŞEKİLLERİ İLE TOPRAK VE ARAZİ ÖZELLİKLERİNİN TAPU KAYITLARIYLA VE KADASTRO BİLGİLERİ İLE BAĞLANTISI KURULMALIDIR.

ARAZİ KULLANIM PLANLARININ MEVCUT PLAN HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ VE YAPTIRIM GÜCÜ AÇIKLIĞA KAVUŞTURULMALI VE ÇEVRE DÜZENİ PLANI İÇİNDEKİ İŞLEVİ AÇIKÇA BELİRTİLMELİDİR.

YÖNETMELİK GEREĞİ BELİRLENEN KULLANIM ŞEKLİNE UYULMADIĞI TAKDİRDE UYGULANACAK YAPTIRIMLARA YASAYA ATIFTA BULUNULARAK YÖNETMELİKTE YER VERİLMELİDİR.

ARAZİ KULLANIM PLANLARINA ESAS OLACAK ETÜTLER, TIPKI AKK SINIFLAMASI SİSTEMİNDE OLDUĞU GİBİ, AYRINTILI TOPRAK ETÜTLERİDİR. BUNLARIN TAMAMLANMASI DURUMUNDA, UYGULAMA YÖNETMELİĞİNDE YER VERİLEN TOPRAK ETÜDÜ İLE ARAZİ ETÜDÜNÜ AYRI AYRI YAPMAYA GEREK KALMAZ. ÇÜNKÜ, AYRINTILI TOPRAK ETÜTLERİ, ARAZİ ÖZELLİKLERİ VE ARAZİ KULLANIM ŞEKİLLERİ HAKKINDAKİ BİLGİLERİ DE KAPSAMAKTADIR. YÖNETMELİKTE TOPRAK ETÜT VE HARİTALAMA HİZMETLERİNİN STANDARDI OLARAK TE STANDART 1’E ATIFTA BULUNULMASI VE EN KISA SÜREDE BU STANDARDIN YENİLENMESİ GEREKMEKTEDİR.

AYRICA, YASANIN 27. MADDESİNE İŞLERLİK KAZANDIRACAK ŞEKİLDE, TARLA, MERA, ORMAN GİBİ ÇEŞİTLİ ARAZİ KULLANIM ŞEKİLLERİ ARASINDAKİ DÖNÜŞÜM İLKELERİNE YÖNETMELİKTE YER VERİLMELİDİR.

YASA GEREĞİ YÖNETMELİKLE DÜZENLENMESİ GEREKLİ KILINAN BİR KONUDA AYRINTILI DÜZENLEME YAPMAYIP, YETKİNİN BAKANLIKÇA ÇIKARILACAK UYGULAMA TALİMATINA BIRAKILMASI YANLIŞTIR.

6) “TARIMSAL AMAÇLI ARAZİ KULLANIM PLAN VE PROJELERİNİN HAZIRLANMASI” BAŞLIKLI 9. MADDE:

ESASEN, TARIMSAL AMAÇLI ARAZİ KULLANIM PLAN VE PROJELERİ YÖNETMELİĞİ ADI ALTINDA DÜZENLENMESİ GEREKEN BU MADDEDE, TARIMSAL AMAÇLI ARAZİ KULLANIM PLâN VE PROJELERİNİN ONAY MERCİİ AÇIKÇA BELİRTİLMELİDİR.

YÖNETMELİKTE GEÇEN “ARAZİ KULLANIM PLANLARINDA TARIM ARAZİLERİ OLARAK BELİRLENEN ALANLAR … YAPILACAK TARIMSAL FAALİYETLERİN ÖZELLİKLERİ GÖZ ÖNÜNE ALINARAK, TOPRAK KAYBI VE ARAZİ BOZULMASINA NEDEN OLMAYACAK ŞEKİLDE NASIL KULLANILMASI GEREKTİĞİ BELİRLENİR.” İFADESİ SOMUT ÖLÇÜTLERE YER VERİLMEMESİ NEDENİYLE YETERSİZ VE EKSİK BİR DÜZENLEMEDİR. BU KONUDA, HAZIRLANACAK AYRI YÖNETMELİKTE, KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NCE HAZIRLANAN “GENEL TOPRAK AMENAJMAN PLANLAMASI (TOPRAK KORUMA ANA PLANI)”NDA OLDUĞU GİBİ, HANGİ SORUNA KARŞI HANGİ TEKNİK VE KÜLTÜREL ÖNLEMLERİN ALINMASI GEREKTİĞİNE AÇIKÇA YER VERİLMELİDİR.

PROJENİN UYGULANACAĞI VE VERİLERİN TOPLANACAĞI ARAZİ SINIRLARININ TESPİTİNİN KÖY, İLÇE VE İL DÜZEYİNDE SEÇİLMESİ SORUN YARATABİLECEKTİR. BU KONUDA HAVZA VE ALT HAVZA ÖLÇÜTLERİNİN DİKKATE ALINMASI YARARLI OLACAKTIR.

KÖY DÜZEYİNDE ELE ALINACAK PLAN VE PROJELERE ÇİFTÇİLERİN KATILIM ŞEKLİ VE KATILMAMA DURUMUNDA İZLENECEK YÖNTEMLER YÖNETMELİKTE YER ALMALIDIR.

PARSEL BÜYÜKLÜĞÜNÜN PLAN VE PROJEDE YER ALMASI İÇİN GEÇERLİ ÖLÇÜTLERİN ÖNCEDEN BELİRLENMESİ VE DUYURULMASI DA ÖNEMLİ BİR KONUDUR. BU KONUDA BAKANLIKÇA BELİRLENMİŞ VE RESMİ GAZETE’DE YAYIMLANMIŞ OLAN YETERLİ BÜYÜKLÜKTE TARIMSAL ARAZİ PARSELİ DEĞERLERİNE ATIFTA BULUNULMASI YANINDA, KÖY HİZMETLERİ ARAŞTIRMA ENSTİTÜLERİNİN BİLGİLERİNDEN DE YARARLANILARAK, GEREKLİ ÖLÇÜTLER HIZLA BELİRLENMELİ VE DUYURULMALIDIR.

YÖNETMELİKTE ÇEŞİTLİ KULLANIM ŞEKİLLERİNE BAĞLI OLARAK BELİRTİLEN EN KÜÇÜK ARAZİ SINIRI DEĞERLERİN SAĞLANMASI İÇİN HANGİ YÖNTEMLERİN İZLENECEĞİNE VE DAHA KÜÇÜK PARSELLER İÇİN NASIL BİR YÖNTEM UYGULANACAĞINA KARAR VERİLMELİ VE DESTEKLEMEYİ DE İÇERECEK ŞEKİLDE UYGULAMA ARAÇLARI BELİRTİLMELİDİR.

TARIMSAL AMAÇLI ARAZİ KULLANIM PLâN VE PROJELERİNİN BİÇİMİ VE İÇERİĞİ, ÇED YÖNETMELİĞİ’NDE OLDUĞU GİBİ, YÖNETMELİK EKİ OLARAK HAZIRLANMALIDIR.

AYRICA, PROJE BEDELLERİNİN NASIL BELİRLENECEĞİ, NASIL TAHSİL EDİLECEĞİ VE NEREDE, HANGİ AMAÇLA KULLANILACAĞI KONUSU DA YÖNETMELİKTE YER ALMALIDIR.

7) “TOPRAK KORUMA PROJELERİNİN HAZIRLANMASI” BAŞLIKLI 10. MADDE:

ESASEN, TOPRAK KORUMA PROJELERİ YÖNETMELİĞİ ADI ALTINDA DÜZENLENMESİ GEREKEN BU MADDEDE, TOPRAK KORUMA PROJELERİNİN TOPRAĞIN TARIM DIŞI KULLANILMASI SIRASINDA ORTAYA ÇIKACAK ZARARLARI ÖNLEMEK AMACIYLA HAZIRLANMASI MANTIĞINDAN VE GERÇEĞİNDEN HAREKETLE, TOPRAK ETÜDÜNE GEREK DUYMAKSIZIN HAZIRLANMASI GEREKTİĞİ BELİRTİLMELİ VE “TOPRAK KAYBI VE ARAZİ BOZULMASI SÖZ KONUSU İSE” İFADESİ METİNDEN ÇIKARILMALIDIR.

TOPRAK KORUMA PROJELERİNİN BİÇİMİ VE İÇERİĞİ, ÇED YÖNETMELİĞİ’NDE OLDUĞU GİBİ, YÖNETMELİK EKİ OLARAK HAZIRLANMALIDIR.

YÖNETMELİKTE BU PROJELERİ VALİLİĞİN ONAYLAYACAĞI BELİRTİLMEKLE BİRLİKTE, VALİLİK BÜNYESİNDE TEKNİK KONUDA İNCELEME YAPACAK BİRİMİN OLMAMASI NEDENİYLE ONAY KONUSUNUN BAKANLIĞI VE TAŞRA ÖRGÜTÜNÜ DE İÇERECEK ŞEKİLDE DAHA AYRINTILI DÜZENLENMESİ GEREKMEKTEDİR.

AYRICA, PROJE BEDELLERİNİN NASIL BELİRLENECEĞİ, NASIL TAHSİL EDİLECEĞİ VE NEREDE, HANGİ AMAÇLA KULLANILACAĞI KONUSUNA DA YÖNETMELİKTE YER ALMALIDIR.

8) “EROZYONA DUYARLI ALANLARIN BELİRLENMESİ VE KORUNMASI” BAŞLIKLI 11. MADDE:

ESASEN, EROZYONA DUYARLI ALANLARIN BELİRLENMESİ VE KORUNMASI YÖNETMELİĞİ ADI ALTINDA DÜZENLENMESİ GEREKEN BU MADDEDE, EROZYONA DUYARLI ALANLARIN BELİRLENMESİ VE KORUNMASI ÇALIŞMALARINI KİMİN YAPACAĞI VE YAPTIRACAĞI KONUSU BELİRSİZDİR.

MADDEDEKİ “…İŞBİRLİĞİNE ÖZEN GÖSTERİLİR.” İFADESİ YERİNE, YÖNETMELİĞİN ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI VE DSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İLE İŞBİRLİĞİ İÇİNDE HAZIRLANMASI, HAVZA BAZINDA YA DA NOKTASAL OLARAK İLGİLİ GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARIN AÇIKÇA BELİRTİLMESİ, BU ÇALIŞMALARIN ÇÖLLEŞMEYLE MÜCADELE ULUSAL EYLEM PLANI İLE BAĞLANTISININ KURULMASI DAHA DOĞRU OLACAKTIR.

5403 SAYILI YASADAKİ “BAKANLIĞIN TEKLİFİ VE BAKANLAR KURULU KARARI İLE EROZYONA DUYARLI ALANLAR BELİRLENİR.” İFADESİNE KARŞIN, YETKİNİN BAKANLIKÇA ÇIKARILACAK UYGULAMA TALİMATINA BIRAKILMASI DA DOĞRU BİR YAKLAŞIM OLARAK DEĞERLENDİRİLMEMEKTEDİR.