20 Mayıs 2019

Üniversitelerimizin eğitim kalitesi ve mezunların yeterlilikleri, eğitimle ilgili her türlü tartışmanın değişmeyen konuları arasında yer almaktadır. Üniversitelerde verilen eğitimin kalitesinde en belirleyici unsurların başında, akademik kadronun nicel ve nitel açıdan yeterliliği gelmektedir. Uzunca süredir üniversitelerimizin nitelik sorunlarından ziyade nicelik sorunlarına öncelik verilmesi, yeterli alt yapı ve akademik kadro olmadan çok sayıda üniversite, fakülte ve yüksekokul açılması bugün yaşanan sorunların önemli nedenleri arasında yer almaktadır.

Turgut Özal Üniversitesi tarafından öğretim üyesi alınmasıyla ilgili olarak 8 Mayıs 2019 tarihli Resmi Gazete’de yer alan ilan, üniversitelerimizin içinde bulunduğu durumu gösteren çarpıcı örneklerden birini oluşturuyor. Üniversitenin 24 farklı programına alınacak öğretim üyesinden 7’si, meslek alanımız ve ilgili disiplinlerdeki programlarda yer alıyor.

Turgut Özal Üniversitesi’nin ilanında Battalgazi Meslek Yüksekokulu için 5 kadro açılmış. Bu kadrolardan ikisini; Bitkisel ve Hayvansal Üretim Bölümü, Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Programında açılan Doçent ve Dr. Öğretim Üyesi kadroları oluşturuyor. Her iki kadroya ilişkin açıklamada lisans, yüksek, lisans ve doktora öğrenimlerinin “biyoloji” alanında yapılması ortak koşul olarak belirtilmiş. Bilindiği üzere Tıbbi ve Aromatik Bitkiler, Ziraat Fakültelerinin Tarla Bitkileri Bölümünde eğitimi verilen konular arasında yer alıyor. Buna rağmen kadro için başvurulacaklar biyoloji ile sınırlandırılmış. İlanda yer alan diğer koşullara bakıldığında, Doçent kadrosu için “Mikoloji” (mantar bilimi) alanında doçentlik unvanı alınmış olması ve “Bitkiler üzerinde Bulunan Parazitik Mantarlar” üzerine çalışmalar yapılmış olması, Dr. Öğretim üyesi içinse “palinoloji” (polen sporlarını araştıran bilim dalı) alanında çalışmalar yapılmış olması koşullarına yer verilmiş. Bu özel koşulların Tıbbi ve Aromatik Bitkiler ile ilişkisini anlamak mümkün değildir. İlanda kişiye özel bir tanımlama yapılarak, alınması planlanan öğretim üyesi dışında bir başkasının bu ilanlara yönelik başvuru yapması imkânsız hale getirilmiştir.

Battalgazi MYO Park ve Bahçe Bitkileri Bölümü Peyzaj ve Süs Bitkileri programı için ise bir adet doçent, iki adet Dr. Öğretim üyesi ilanı yer alıyor. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler programına yönelik ilanda yer verilmesine karşın, bu kadrolar için lisans eğitimine yönelik hiçbir koşul belirtilmemiş. Doçent kadrosuna başvuracakların, yüksek lisans ve doktora öğreniminin “Botanik” Anabilim dalında tamamlaması ve “kayısıda moleküler genetik” alanında çalışmalar yapmış olması şeklinde kişiye özel bir tanımlama yeterli görülmüş. Peyzaj ve Süs Bitkileri programı için açılan iki adet Dr. Öğretim üyesi ilanından birinde yüksek lisans ve doktora öğreniminin “Botanik” Anabilim dalında, diğerinde ise sadece doktora öğreniminin “Biyoloji” Anabilim dalında yapılması koşuluna yer verilmiş. Doktor öğretim üyesi kadrolarından biri için “Ağır Metallerin ve Ksenobiyotiklerin Toksik Etkileri” üzerine çalışmalar yapılması yeterli görülürken, diğerinde “Yükseköğretim Kurumlarında alanında en az 5 yıl deneyim sahibi olmak” gibi daha farklı bir özelliğe yer verilmiş.

Turgut Özal Üniversitesi’nin ilanında, Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Zootekni Anabilim Dalı için bir Dr. Öğretim üyesi ve bir Profesör kadrosuna yer verilmiş. Bu ilanla ilgili söylenebilecek ilk husus, Zootekni Bölümlerinde “Zootekni Anabilim Dalı” adıyla bir anabilim dalının bulunmadığı, bu adı taşıyan anabilim dalının Veteriner Fakültelerinde bulunduğudur.

İlanda yer alan Dr. Öğretim üyesi ile ilgili açıklamada, yüksek lisans ve doktora öğrenimlerini Hayvan Yetiştirme Ana Bilim Dalında yapmış olmak, Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliği alanında çalışmalar yapmış olmak gibi daha genel özelliklere yer verilmiş. Ancak bu özelliklere ilaveten “Yükseköğretim Kurumlarında alanında en az 5 yıl deneyim sahibi olmak” şeklindeki bir gereklilikle, yapılacak başvurular, kadroya alınması planlanan kişiye yönelik olarak sınırlandırılmış. Zootekni Bölümü için açılan Profesör ilanında ise, “Veteriner Hayvan Besleme Anabilim”  dalında doktora yapmış olmak, Kanatlı Hayvanların Beslenmesi Üzerine çalışmalar yapmış olmak gerekliliklerine yer verilmiş.

Bu ilanda yer alan ifadeler için öncelikle bazı bilgilerin ifade edilmesi gerekiyor. “Veteriner Hayvan Besleme Anabilim” dalı ifadesi ile Veteriner Fakültesi mezunları belirtilmeye çalışılmışsa da, Veteriner Fakültelerinde “Veteriner Hayvan Besleme Anabilim” dalı ya da “Hayvan Besleme Anabilim” dalı adıyla bir bilim dalı bulunmuyor. Zootekni ve Hayvan Besleme Bölümü içinde “Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Ana Bilim Dalı” adını taşıyan anabilim dalı mevcut.

Açıklanan nedenlerle Zootekni Bölümü için açılan Profesör ilanındaki ifadeler doğru değildir. Açıklamada yer alan nitelikleri uygun bir adayın, belirtilen isimde anabilim dalı olmaması nedeniyle bulunması mümkün değildir. Alınması planlanan anabilimde dalı da bulunmamaktadır. Bugüne kadar öğrenci almamış olan Turgut Özal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümüne bir profesör ataması yapılacaksa, bunun zootekni alanında ya da daha spesifik olarak hayvan besleme alanında olması isteniyorsa, aranan niteliklerin bir kişiyi işaret etmesi değil, ihtiyaç duyulan nitelikleri işaret etmesi gerekmektedir. Öte yandan meslek disiplinleri arasında yaşanan sorunlar dikkate alınarak, olası mesleki çatışmaların yapılacak bilimsel çalışmalara zarar vermemesi için Ziraat Fakültesi içinde yer alan programlara, o programlarda çalışmalar ve akademik ilerlemesini yapmış olanların görev almalarına özen gösterilmelidir. Zootekni bölümüne alınacak kişilerin, bu disiplinin anlayışı ve disiplinine uygun eğitim süreçlerinden geçmiş olması gerekmektedir. Bu nedenle Zootekni Bölümü için açılan ve doğrudan veteriner hekimi işaret eden profesör kadrosu, gerek konuya ilişkin mesleki hassasiyetler gerekse ilanın hatalı olması nedeniyle iptal edilmelidir.

Üniversitelerimizin kadro sayılarının yetersizliği sorunu yanında, akademik ilerlemesini yapmış olanlara uygun kadro verilmesi konusunda da sorunlar bulunmaktadır. Açılan kadro ilanlarının bir kısmını, akademik ilerlemesini yapmış olanların kadro ihtiyaçları oluşturmaktadır. Ancak kamuoyunda rahatsızlık yaratan, mevcut bir programa, bu programın çalışma alanına uygun olmayan ve program dışından getirilmek istenenlere yönelik açılan ve o kişiye özel nitelemeler içeren kadro ilanlarıdır.

Yükseköğretim kurumları tarafından, verecekleri eğitim ve yapacakları araştırmalar için uyumlu çalışacakları akademisyenleri almaya yönelik ilanlarda ‘kanuni hilelere’ başvurulmaktadır. Bu “masum hileler” bir noktaya kadar anlaşılabilirse de bu yöntemin tarikatların, belirli siyasi anlayışların ve çeşitli akımların üniversitelerde kadrolaşmak için başvurdukları bir yöntem olması kaygı vermektedir. Yükseköğretim Kurumunu; üniversitelerimizi bu tür “hilelere” başvurmak zorunda kalmayacakları, akademik kadro ilanlarında ve alımlarında objektif kriterlere dayalı, kayırmacı yaklaşımları önleyici, istismara kapalı bir sistem kurması konusunda çalışmalar yapmaya davet ediyoruz.

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası