TUĞBA TEKEREK - SERKAN ARMAN

Rusya‘nın "İlaç kalıntısı var" diyerek ithalatını durdurduğu sebze-meyvede sorunun ucuz gübre ve Çin ilacından kaynaklandığı öne sürüldü. Rusya, Türkiye‘den ithal ettiği domates, patates, patlıcan, üzüm ve limonda ilaç kalıntısı bulunduğu gerekçesiyle 7 Haziran‘da ithalatı durdurmuştu. Rusya‘ya yapılan ihracatın sekteye uğraması özellikle domatesi etkiledi, bu ürünün tarla fiyatı 3 kuruşa kadar düştü.

Seracılıkta önde gelen kuruluşlardan biri olan Grow Fide‘nin Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Ünal, tescil edilmemiş ilaçların ve ürünlerdeki nitrat kalıntısının meyve-sebze ihracatında başlıca sorunlar olduğunu söyledi.

Son yıllarda gübre fiyatlarının ikiye, üçe katlandığını belirten Ünal, çiftçinin daha yüksek fiyatlı fosforlu potaslı gübre kullanmadığını, azotlu gübreye yüklendiğini anlattı. Yanlış gübre kullanımı nedeniyle oluşan nitrat kalıntısının hiçbir ülke tarafından kabul edilmeyeceğini söyleyen Ünal şöyle dedi: 

"Rusya‘ya yaş sebze meyve ihracatı 700 milyon dolardı, bu yıl 1 milyar dolara, 2009‘da 1.5 milyar dolara ulaşması bekleniyordu. Ancak böyle sorunlar olursa bu ihracat rakamlarına ulaşılamayacak." 

5 ayda 298 milyon dolar

Ünal, Rusya‘ya ihracatta yaşanan problemlerde organizasyon bozukluğunun da etkili olduğunu belirterek, çiftçinin son dönemde Çin‘den Japonya‘dan ithal edilen böcek ilaçlarını kullandığını ancak Rusya‘da bu ilaçların tescil edilmemiş olabileceğini kaydetti.

Ünal‘ın verdiği bilgilere Türkiye yıllık 10 milyon ton domates üretiminin 400 bin tonunu ihraç ediyor. İhracatta en fazla ağırlığı olan ülke 300 bin tonla Rusya. 2007‘de 1.5 milyar dolarlık meyve-sebze ihracatının 510 milyon doları Rusya‘ya, 600 milyon doları da Avrupa‘ya yapılmıştı. 

Denetim etkin değil

Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Gökhan Günaydın ise bir ülkenin belirlediği minimum kalıntı limitlerinin düşük olabileceğini ancak ihracat yapılmak isteniyorsa bu değerlere saygı duyulup üretimin buna göre yapılması gerektiğini söyledi. Günaydın, Rusya‘nın minimum değerlerinin eleştirildiğini belirterek,  "Sanki bizde sorunusuz işleyen bir yapı mı var?" dedi. Personel eksikliğine dikkat çeken Günaydınihracat sırasında ürünlerin standartlara uygunluğunun etkin bir şekilde denetlenemediğini söyledi.

Günaydın üretimde sorunlara ilişkin olarak ise çağdaş ülkelerde yasaklanan ilaçların bizde kullanılmaya devam edildiğini, Suriye‘den ve İran‘dan kaçak ilaç getirildiği, ayrıca ülkede sahte ilaç üretildiğini anlattı. Günaydın‘a göre ülkede sahte ve kaçak ilaç toplam pazarın yüzde 4-5‘ini oluşturuyor.