Salça ve konserve fabrikalarının fiyat oyunu üreticiyi ortada bıraktı. Fabrikalar sözleşme yaptıkları üreticiden değil, düşük fiyatla dışarıdan mal alıyorlar. Sözleşmeler tek taraflı olduğu için üretici hak talep edemiyor. Çiftçiler devletin “sözleşme” düzenine el koymasını istiyor.  

Tarlada 30 kuruşa kadar düşen salçalık domates fiyatı üreticinin maliyetini karşılamadı. Salça ve konserve fabrikaları 50-55 kuruşa sözleşme yaptığı üreticiden alım yapmıyor. Üretici mahsulü tarlada bıraktı, seneye domates ekiminin düşeceği belirtiliyor.  

Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği Genel Başkanı Fehmi Kiraz, salça ve konserve fabrikalarının sözleşmeye uymamasını şöyle değerlendirirken, "Yazılı sözleşmeye riayet etmiyorlar. Çünkü cezai müeyyidesi (yaptırım) yok. Bu konuda cezai müeyyide uygulanmalı. Ticaret Bakanlığı konunun takipçisi olmalı” dedi.  

SANAYİCİ DE KENDİ AYAĞINA KURŞUN SIKIYOR

Türkiye Ziraatçiler Derneği Hüseyin Demirtaş, üreticinin domatesi toplamadan tarlasını sürdüğünü söyledi. Demirtaş, üreticide fiyatların düşük, markette yüksek olma nedenlerini defalarca dile getirdiklerini belirterek, planlı üretim çağrısında bulundu. Demirtaş, şunları kaydetti:   “Arz fazlası tarım ürünlerinde fiyat düşüyor. Sanayiciler, rekolteyi arz fazlası gösterip fiyatı indirmek için ellerinden geleni yapıyorlar. Bu şekilde üretici kalmayacak. Sanayici de kendi ayağına kurşun sıkıyor. Planlı üretim ve girdilerin düşürülmesi tek çözüm. Sorun sadece domates değil. Yazık! Milli ve yerli üretim diyoruz...”  

PROJELER ORTADA KALDI

Demirtaş tarladaki üreticilerden her gün yüzlerce mesaj ve faks aldıklarını belirterek, “Üretici derdini anlatıp ağlıyor. Kovid-19 sürecinde üretim sürdürülüyor. Ama pazar sorunu var. Çözüm yollarından biri de kooperatifçiliğin hayata geçirilmesi. Şu an aracı kazanıyor” dedi. Demirtaş, Dijital Tarım Pazarı (DTP) gibi projelerin hayata geçirildiğini hatırlatarak, “Projelerin hepsi ortada kaldı. Güzel söylemlerin tarlada karşılığı yok. Tercih üreticiden yana olmayınca kısır döngü sürüyor” ifadelerini kullandı.  

`ÜRETİCİYE VERİLEN SÖZLER TUTULMALI`

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Baki Suiçmez, hükümetin geçen aylarda “siz üretin, mağdur olmayacaksınız” çağrısı yaptığını hatırlatarak yaşanan pazarlama sorununun nedeninin “plansız üretim” olduğunu söyledi. Türk lirasında yaşanan değer kaybına işaret eden Suiçmez, girdilerin düşürülmesi çağrısı yaptı. Suiçmez, şöyle konuştu:   “Bakanlığın verdiği sözler tutulmuyor. Bazen aynı tarladaki aynı domates farklı fiyatlara bile alınıyor. Sözleşmelerin denetlenmesi gerekiyor. Belediyeler ve Tarım Kredi Kooperatifi`nin devreye girmesi şart. Bakanlık sözünü tutmalı.”  

ÇİFTÇİLER: BU KOŞULLARDA ÜRETİM MÜMKÜN DEĞİL

Türkiye’deki salça fabrikalarının yarısından fazlasının bulunduğu, Türkiye’nin domates üretim merkezlerinden Mustafakemalpaşa Ziraat Odası Başkanı Mehmet Aydemir, bu yıl çiftçilerin mısırdan çok domates ektiğini ancak daha sonra yaşanan iklim şartları ve yağışlardan nedeniyle ciddi sorunlar yaşadıklarını kaydederek, ortaya çıkan hastalıklar sonrası rekoltede artış beklenirken yüzde 40’lara varan düşüş olduğunu bildirdi. Hastalıklardan dolayı çiftçilerin ilaçlama maliyetlerinin iki katına çıktığını normalde fiyatlar artması gerekirken düştüğünü ifade eden Aydemir bunun nedenini şöyle açıkladı:  

“İklim koşulları nedeniyle İzmir ve Manisa bölgelerinin hasat zamanıyla Marmara bölgesindeki hasat dönemi aynı zamana denk geldi. Salça fabrikaları bu durumu kullandılar. Üretim öncesi fiyat düşürme çabasına girdiler. Karacabey ve Mustafakemalpaşa ilçelerindeki salça fabrikaları özellikle de piyasayı belirleyen fabrikalar, domates fiyatlarını düşürerek çiftçilerimizi çok zor durumda bıraktılar. Bir başka neden de sözleşme sistemi. Şu anda üreticilerin yüzde 50’si sözleşmeli üretim yapıyor. Yapılan sözleşmeler tek taraflı. Çiftçiye yaptırımı var, ama fabrikaya yok. Bizim bölgede ortalama 50-55 kuruştan taahhüt imzaladık. Üreticiler boş senetlere imza atmaya zorlanınca çiftçiler sözleşmeden uzak durdular. Yani anlaşma dışı ekim arttı. Fabrikalar sözleşmeli malın yarısı fiyatına sözleşme dışı mal almaya başladı. Piyasada 35-40 kuruşa domates olunca fabrikalar bizden alımlarını düşürdü. Taahhütlü mal alımı durma noktasında. Domates dayanıklı bir ürün değil. Ürünler tarlada çürüdü. Ya da çiftçi maliyetin yarısı fiyatına satmak zorunda kaldı.”  

Şu an Bursa bölgesinde hasadın devam ettiğini, Bursa’dan sonra Konya bölgesinin devreye gireceğini vurgulayan Aydemir, “Devlet çiftçi ile fabrika arasındaki sözleşme şekline müdahale etmeli, fabrika da yükümlü olmalı. Tek taraflı sözleşme dönemi sona erdirilmeli” diye konuştu.

Haber kaynağına ulaşmak için lütfen TIKLAYINIZ.