Acısıyla tatlısıyla bir yılı daha geride bırakıyoruz….

Neler yaşanmadı ki gıda, tarım ve hayvancılığa dair…

Canlı hayvan ve karkas et ithalatından tutunda kuraklığa, bazı ürünlerde ithalatta gümrük vergisinin sıfırlanmasından, kuş gribine, planlı üretim modelinden hayvancılığın yol haritasına, süt üreticisinin düşük fiyat isyanına kadar onlarca konu.

Hepsi de gündeme geldiği andan itibaren çok konuşuldu, günlerce kamuoyunu meşgul etti..

Ama bana sorarsanız içlerinden en önemlisi ve hala da tartışılan anlaşılmaya çalışılan bir başlık var ki o da “Tarımda planlı üretim modeli”

Üreticinin kafası karışık, hangi ürünü ekeceğim, eksem destek alabilir miyim?

Hayvancılıkla uğraşanlar ise besi materyali bulmakta zorlanıyor. Buldukları da bir o kadar pahalı…İthalatta devam ediyor.

Unutmadan bir de çiftçi eylemleri var.

Konya, Kahramanmaraş, İzmir, Bursa derken yurdun birçok noktasında meydanlara indi çiftçiler.

Bu arada 26 Aralık günü Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı bir basın toplantısı düzenledi ve 2024 yılını değerlendirip 2025 yılı hedeflerini paylaştı.

Bakanlık olarak, bitkisel üretimden hayvancılığa, güvenilir gıdaya erişimden suya, ormancılıktan doğa korumaya kadar çok geniş bir yelpazede çalışmalar sürdürdüklerini dile getiren Yumaklı, ana görevlerinden birisinin, ülkenin gıda arz güvenliğini sağlamak olduğuna işaret etti.

Ay ay gün gün sıralamaya kalksam sayfalar dolusu not çıkacaktır ortaya.

Ben de 2024’ün son dosya haberinde istedim ki yılın öne çıkan olaylarını özetleyeyim…

Yılın ilk günlerinde et fiyatlarındaki artışa Tarım ve Orman Bakanlığı çözüm buldu. 2024 yılında toplam 600 bin baş besilik sığır ithalatı gerçekleştirileceği açıklandı.

Tarım ve Orman Bakanlığı Hayvancılık Genel Müdürlüğü, 2024 yılı besilik sığır ithalatı ile ilgili ithalat talimatı ve teknik kriterleri yayınladı. 2024 yılı içinde üç dönem halinde toplamda 600 bin baş besilik sığır ithalatı yapılması kararı alındı. 200 hayvan kapasiteli işletmeler başvurularını Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliğine yapacak, başvurular Et ve Süt Kurumu (ESK) tarafından değerlendirildi. Konuyla ilgili Türkiye Kırmızı Et üreticileri Birliği Başkanı Bülent Tunç, Küçük işletmelere doğru ve orantılı bir şekilde dağıtılırsa faydalı olacağı yönünde görüşleri olduğunu söyledi.

Tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım ise bu işin ithalatla olmayacağını, üreticinin üretime yönlendirilmesinin en doğru karar olacağını dile getirdi.

HAYVANCILIĞIN YOL HARİTASI ŞUBAT AYINDA AÇIKLANDI

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) Sosyal Tesisleri’nde düzenliği basın toplantısında, 2024-2028 yıllarında uygulanacak 10 maddelik Hayvancılık Yol Haritası’nı açıkladı.

Bakanlık olarak görevlerinin 85 milyon vatandaşın ve 57 milyondan fazla turistin gıda ihtiyacını güvenilir şekilde karşılamak olduğuna işaret eden Yumaklı, yol haritası hazırlanırken verimli, kaliteli ve sağlıklı üretimi artırmayı amaçladıklarını söyledi.

MART AYINDA ESK, BREZİLYA VE URUGUAY İLE HAYVAN İTHALATI ANLAŞMASI YAPTI

Tam da bu süreçte TÜSEDAD heyeti mart ayında ESK Genel müdürü Mustafa Kayhan’ı ziyaret etti.

Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği (TÜSEDAD) Genel Başkanı Sencer Solakoğlu, “ESK kendisi ithalatı devam ettirmek için mücadele verdi ve büyük oranda başardı. Yaşanan gecikmeler spekülasyona sebep verdi ancak Brezilya ile 70 bin, Uruguay ile 170 bin başlık anlaşmalar yapıldı. Önümüzdeki ay Brezilya ile ikinci etap anlaşması yapılacak. Özetle, anlık olarak mayıs sonuna kadar hedeflenen 600 bin başın 150 bini teslim edilmiş olacak. Kalanı yıl sonuna kadar tamamlanacak deniyor” ifadelerini kullandı.

NİSAN AYINDA TAVUK ETİ İHRACATINA KISITLAMA GETİRİLDİ

Zaten kırmızı ete ulaşmakta zorluk çeken vatandaş çözümü beyaz ette buldu. Tabi talep artınca fiyatlar yükselmeye başladı. Öyleki fiyatlar resmi enflasyonun da üzerine çıktı.

Bu noktada Ticaret Bakanlığı’ndan hamle geldi.

Ticaret Bakanlığı, tavuk eti ihracatının 1 Mayıs 2024 tarihinden 31 Aralık 2024 tarihine kadar, aylık bazda azami 10 bin ton, toplamda ise bu yıl sonuna kadar 80 bin ton olacak şekilde sınırlandırılmasına karar verildiğini duyurdu. Fahiş fiyat uygulayan 8 firmaya da idari para cezası kesildi.

YAŞ ÇAY ALIM FİYATI MAYIS AYINDA AÇIKLANDI

Tarım ve Orman Bakanlığı, 2024 yılı yaş çay alım fiyatının kilogram başına 17 TL, üreticilere verilen destekleme bedelinin ise 2 TL olduğunu, böylece 2024 yılı yaş çay bedeli olarak üreticilere 19 lira ödeneceğini açıkladı.

Açıklanan bu fiyat üreticileri memnun etmedi. Rize ve Artvin Ziraat Odaları, “Bu fiyatı kabul etmiyoruz, fiyat Ankara’da makam odalarında belirlenmemeli” diyerek Ulusal Çay Konseyi’nden (UÇK) istifa etti.

Ortak basın açıklaması yapan Rize merkez, İyidere, Derepazarı, İkizdere, Kalkandere Oda Başkanları ve Artvin merkez, Hopa, Kemalpaşa, Borçka, Arhavi Ziraat Odası Başkanları, Rize Ticaret Borsası ve Ulusal Çay Konseyi’nin kendilerini temsil etmediğini belirterek UÇK’de yer almayacaklarını ilan ettiler.

HAZİRAN, HUBUBAT ALIM FİYATLARININ İLAN EDİLDİĞİ AY OLDU

Gelelim Haziran’a.Türkiye’nin neredeyse tamamında üretimi yapılan buğday ve arpa fiyatlarına. Mayıs ayında hasadı başlamasına rağmen alım fiyatı Haziran’da belli oldu.

Tarım ve Orman Bakanlığı, 2024 mahsulü hububat alım fiyatlarının ton başına makarnalık buğdayda 10 bin TL, ekmeklik buğdayda 9 bin 250 TL ve arpada 7 bin 250 TL olarak belirlendiği belirtilerek, “Verilecek fark ödemesi desteği ile birlikte üreticilerin eline ton başına makarnalık buğdayda 11 bin 750 lira, ekmeklik buğdayda 11 bin lira ve arpada 8 bin lira geçecek.” ifadesi kullanıldı.

HUBUBAT ALIM FİYATLARI ÇİFTÇİYE GELECEK YIL EKMEYİN DEMEK!

Çiftçiler arasında buğdayda beklenti 14 ila 15 lira seviyesiydi. Ancak bunun çok altında açıklanan alın fiyatı hayal kırıklığı yaşattı diyebiliriz.

Ziraat Mühendisleri Odası Genel Başkanı Baki Remzi Suiçmez, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) açıkladığı 2024 hububat alım fiyatlarına ilişkin “Enflasyonun yüksek olduğu bir ortamda bu fiyatları vermek, gelecek yıl ‘buğday ve arpa üretmeyin’ demek. Bu da ülkenin kendine yeterliliğinin daha da azalarak yurt dışına bağımlılığın devam edeceğinin bir göstergesidir” değerlendirmesini yaptı.

Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Başkanı Hüseyin Demirtaş ise, “Buğday alım fiyatının en az tarımsal enflasyonun altında olmaması lazım sürdürülebilir üretim için. En az 15 lira olması lazımdı. 15 liranın altında olması çiftçiyi bıktırır” dedi.

TEMMUZ AYI TARIMDA ELEKTRİK ZAMLARIYLA BAŞLADI

Her ne kadar haziranın son günlerinde alınmış olsada karar temmuz ayı çiftçi açısından zamlarla başladı.

EPDK’dan yapılan açıklamada;

“Enerji üretim maliyetlerinde yaşanan artış nedeniyle nihai elektrik perakende satış fiyatlarında mesken abone grubu için yüzde 38, tarımsal faaliyetler abone grubu için yüzde 30, kamu ve özel hizmetler sektörü abone grubunun düşük kademesi için yüzde 38 ve yüksek kademesi için yüzde 20 oranında artış yapılmıştır” denildi.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, elektriğe gelen zammı değerlendirdi.

Elektrik fiyatlarında yapılacak yüzde 30 oranındaki artış, sulanan ürünlerde maliyetleri daha fazla artıracak, üretimde sürdürülebilirlik riske girecektir diyen Bayraktar; gıda güvencesinin sağlanması ve korunması için tarıma pozitif ayrımcılık yapılması gerektiği hiçbir zaman unutulmamalıdır.

Tarımda maliyetlerin azaltılması ve üretimin sürdürülebilir kılınması bakımından tarımsal üretimde kullanılan elektrikte, 1 Temmuz 2024 tarihinden itibaren geçerli olacak yüzde 30’luk zam geri çekilmelidir.” dedi.

AĞUSTOS ÇİFTÇİ EYLEMLERİNE SAHNE OLDU

İzmir’den Kahramanmaraş’a, Aksaray’dan Bursa’ya, Gaziantep’ten Balıkesir’e Konya’ya kadar sokaklara çıkan binlerce çiftçi ürün satışlarının maliyetini karşılamadığını söyledi, ekonomi politikaları nedeniyle hükümeti eleştirdi.

Traktörleriyle yolları kapatan çiftçiler, ürettikleri domatesleri yollara döktü, bedava kavun-karpuz dağıtarak seslerini duyurmaya çalıştı.

Diğer illerde gerçekleşen eylemlerde gündem oldu ama şüphesiz ki en dikkat çekeni Bursa’daki eylemlerdi.

Bursa’da Mustafakemalpaşa ve Karacabeyli 10 bin çiftçi ziraat odalarının çağrısıyla bir araya geldi.

Artan maliyetlere karşın ürünlerin para etmediğini ve zarara uğradıklarını dile getiren çiftçiler, seslerini duyurabilmek adına Bursa-Balıkesir karayolunu kapattı.

Emeklerinin karşılığını isteyen üreticileri, jandarma ve çevik kuvvet ekipleri engellemeye çalıştı. Gerginlik yaşanan eylemde domates üreticileri “Çiftçiye uzanan eller kırılsın, Hükümet istifa,ve Çiftçi mahsulüne sahip çık şeklinde sloganlar attı.

PLANLI ÜRETİM MODELİ AÇIKLANDI

Yazıya başlarken de söylemiştim. Bana göre 2024’ün en önemli gelişmesi “Tarımda Planlı Üretim Modeline Geçiş”

Neden diye soracak olursanız yanlış hatırlamıyorsam 7 farklı Tarım ve Orman Bakanı gördüm ama hiçbiri sayın Yumaklı’nın hamlesini yapmadı.

Tarımda uzun süredir üzerinde çalışılan yeni destekleme modeli açıklandı.

2025-2027 Yıllarında Yapılacak Bitkisel Üretime Yönelik Desteklemeler İle Diğer Bazı Tarımsal Desteklemelere İlişkin KararResmi Gazetede yayımlandı.

İlk defa bitkisel üretim desteklerinin 3 yıllık açıklandığı yeni model, tarımda planlı üretimin sağlanmasını ve öngörülebilriliğin artmasını hedefliyor.

Yeni modelde, Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu tarafından arpa, aspir, ayğlık ayçiçeği, buğday, kolza (kanola), kuru fasulye, mercimek, dane mısır, nohut, kütlü pamuk, patates, kuru soğan, soya ve yem bitkileri planlama kapsamına alındı.

Yani yeni modelde hedeflenen çifti ne kadar destek alacak, ürününü ne kadar satacak ve en önemlidi planlı üretecek. Tabi bu model açıklanırken suyu merkeze aldığına vurgu yapıldı.

EKİM AYINDA BAKANLIK GÜVENİLİR GIDADA YENİ DÖNEMİ BAŞLATTI

Tarım ve Orman Bakanlığı gıdada yeni dönemi başlattı. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı yeni sistemle tüketicilerle taklit, tağşiş ve hileli gıdaları anlık olarak paylaşacaklarını duyurdu.

Toplantı 1 Ekim’de İstanbul’da yapıldı. Ve hemen ertesi gün taklit, tağşiş ve hileli gıdaların listesi “guvenilirgida.tarimorman.gov.tr” internet sitesinde kamuoyuyla paylaşıldı. Neler ve hangi markalar yoktu ki o listede. Zeytinyağına pamuk yağı katanlardan bala aroma verici ilave edenlere, baharlara renklendirici koyanlardan köfteye etin yanında domuz eti de ilave edenlere kadar yüzlerce markanın ürünü her gün paylaşıldı ve paylaşılmaya da devam ediliyor.

ARALIK AYINA BESİLİK SIĞIR İTHALATI VE KUŞ GRİBİ DAMGA VURDU

2024’ün son günlerinde 2025’e dair İpuçları da gelmeye başladı. Hayvan sayısını artırmak ve ithalatı bitirmek parolasıyla çıkılan yolda maalesef ki ithalat devam etti.

Tarım ve Orman Bakanlığı Hayvancılık Genel Müdürlüğü Besilik Sığır İthalatı Uygulama Talimatını yayınları. Buna göre 2025 yılıda 520 bin baş Besilik sığır ithal edileceği açıklandı. İthalatı ESK yapacak ve satış fiyatını da yine ESK belirleyecek.

Ayrıca Kasım ayında ülkemizde görülen H5N1 (kuş gribi) nedeniyle Irak, Türkiye’den hem yumurta hem de tavuk ithalatını durdurduğunu açıkladı.

SON SÖZ

Yukarı da belirttiğim gibi yaşananları tek tek saymaya kalksam sayfalar yetmez. Ama istedim ki yılın en önemli başlıklarını kaleme alayım.

Temennimiz ithalatın olmadığı, çiftçinin ürününün para ettiği ve kuraklığın etkilerini daha az hissettiğimiz bir 2025 yılı olur.

Hepinize iyi seneler.

Hazırlayan: Gazeteci Taner Öztürk

Haber kaynağına ulaşmak için lütfen TIKLAYINIZ.