Hiç tepki vermiyoruz artık.

Hatta stokçuluk faaliyetinde bulunanlar da bıkmış durumda.

Başa çıkacak gibi değil; hangi ürünü, nereye kadar evlerimizde depolayabiliriz ki?

Markette etiketlere bakmadan alışveriş yapanlar kasada çıkan tutar karşısında kısa süreli şok yaşıyor.

Sonra o da unutuluyor.

Ancak toplumun bazı ürünlere karşı hassasiyeti var.

Mesela 25 kuruş olan poşet!

Kimse poşete zam yapamaz diyen büyük bir kitle, özellikle sosyal medyada direniş sergiledi bu sene de.

Bu duyarlılığı, en büyük besin kaynağına dönüşen ekmek ve makarnada göremedik maalesef.

Dikkatimi çeken diğer ürün ise; ‘Ayçiçek Yağı.’

Milli meselemiz, kırmızı çizgimiz.

Pandemi yıllarında 5 litrelik şişeleri, onar onar alanlar gözümün önünde hâlâ.

Hatırlarsanız bir ara marketler bunun için sınır koymuş, raflara uyarı etiketleri yapıştırmışlardı.

Şimdi aynı manzaraları yaşama ihtimalimizin olduğu döneme giriyoruz.

“Ayçiçek yağına dev zam: Bu günleri aratacak” başlıkları haber sitelerini süslemeye başladı bile.

Üniversitedeyken ‘Tarım Ekonomisi’ dersi için hazırladığım projede yağlı tohumları ele almış ve ayçiçek ekiminin artırılması gerektiğini tespit etmiştim.

İlginçtir ki alanının uzmanı akademisyenlerden bazıları buna karşı çıkmıştı.

Sebebini de ‘ayçiçek yağının kalp damarlarını tıkaması’ olarak göstermişlerdi.

Merak ediyorum, acaba bu görüşü şu anda da savunabiliyorlar mı?

Verimli topraklara sahip ülkemizde artık tarımsal kriz var!

Ve zam kapıda.

***

Türkiye’de ayçiçeği tarımı daha çok Trakya ve Marmara Bölgesi`nde yapılmakta olup, genelde hububat (buğday- arpa) ile ekim nöbeti uygulanıyor. Ülkemizde en yoğun üretim alanına sahip illerimiz de; Tekirdağ, Edirne, Kırklareli, Konya ve Adana!

Ama üretimde önemli noktalardan biri olan Trakya Bölgesi mevsimsel dalgalanma ve kuraklık nedeniyle zor bir sezon geçiriyor.

Üreticiler tarafından yapılan açıklamalar doğrultusunda verimlilik kaybı ve kalite düşüşü kaçınılmaz gibi duruyor.

Yaz mevsiminde fiyatlarda artış görülürken, uzmanlar yeni fiyat artışlarının da geleceğini bildirdi.

2019 yılında litre başına 7,95 TL olarak satışa çıkarılan ayçiçek yağı 2021 yılı Şubat ayında 13,75 TL ile 22,50 TL arasında raflarda yerini aldı.

Şimdilerde ise 5 litreliklerin en ucuzu 150 TL civarında.

Yeni zamlarla birlikte fiyatın 200 TL’yi aşacağı tahmin ediliyor.

Bazı kaynaklar bu haberi yalanlıyor.

Ben de net bir bilgi edinebilmek için TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Bursa Şube Başkanı Dr. Fevzi Çakmak’tan görüş aldım.

Özellikle bahar yağışlarıyla beraber ayçiçek ekimlerinin geciktiğini belirten Başkan Fevzi Çakmak, “Yaşadığımız aşırı sıcak ve buna bağlı kuraklık sonucu özellikle Trakya Bölgesi’ndeki bitki gelişiminde ciddi anlamda bozukluk var. Üretimde azalma bekleniyor. Yeni yeni hasat başlayacak. Önce Adana, Konya sonra Trakya’da başlayacak. Ama ekim alanlarında ciddi düşüş var. Bu da eksiği kapatabilmek için ithalat yapacağımızı işaret ediyor. Dolayısıyla zam kaçınılmaz.”

Bursa’dan Karacabey’e doğru gittikçe ayçiçek tarlalarından geçiyoruz. Sapsarı tarlaları görünce insan böyle bir üretim azalışına inanamıyor.

Bunun için de Başkan Çakmak, “Bursa ve civarında çok az ekim alanı mevcut. Türkiye’yi besleyen Trakya, Çukurova ve Konya Havzası’dır. Buralarda yaşanan olumsuzluk tüm ülkeyi etkileyecek. Zaten normal şartlarda bile ihtiyacın yüzde 60, 65’ini karşılayabiliyorduk. Geri kalan yurt dışından, özellikle Ukrayna’dan gelen yağlarla karşılanıyordu. Bu sene durum kötü. Korkarım ki yine Ukrayna’dan gelecek gemilerin yolunu gözleyeceğiz” dedi.

***

Hâlbuki eskiden ülke olarak ‘Otarşi’yi bile kaldırabileceğimize inanırdık.

-Otarşi, ekonomik yapının dış yardım almadan ya da uluslararası ticaret yapmadan hayatta kalabildiği ya da faaliyetlerini sürdürebildiği durumlarda geçerlidir. Kendi kendine yeterli ekonomik yapı, dış dünyayla bütün ticaretini durdurursa buna kapalı ekonomi denir.-

Üretim gücümüzle övünür, ders kitaplarında yer alan tarımsal ürün haritasını ezberlerdik.

Şimdi gelecek gemileri gözlüyor, zam gelecek diye stok yapıyoruz…

Haber: İREM GÜNER / YENİ DÖNEM

Haber kaynağına ulaşmak için lütfen TIKLAYINIZ