ZİRAİ MÜCADELE VE ZİRAİ KARANTİNA KANUN TASLAĞI HAKKINDA
TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI’NIN GÖRÜŞ VE ÖNERİLERİ

ZİRAİ MÜCADELE VE ZİRAİ KARANTİNA UYGULAMALARI; ÜLKEMİZİN TARIMSAL YAPISI, TARIMSAL ÜRETİMİN MİKTAR VE KALİTESİ, ÇEVRE-İNSAN VE HAYVAN SAĞLIĞI VE BU EKSENDE YER ALAN TÜM İLİŞKİLER AÇISINDAN OLDUKÇA ÖNEMLİ BİR ÇALIŞMA ALANINI OLUŞTURMAKTADIR.

1957 YILINDA ÇIKARILAN VE HALEN YÜRÜRLÜKTE BULUNAN 6968 SAYILI YASA’NIN GÜNÜMÜZ GEREKSİNİMLERİNE UYGUN OLACAK ŞEKİLDE DEĞİŞTİRİLMESİ GEREĞİ AÇIKTIR.

BUNUNLA BİRLİKTE, HEM YASA’NIN İÇERİĞİNİN BU ALANDAKİ AÇILIMLARI KAVRAYACAK ŞEKİLDE OLUŞTURULABİLMESİ, HEM DE YASA’YI UYGULAYACAK KAMU YÖNETİMİ AYGITININ ETKİN BİR BİÇİMDE YAPILANDIRILMASI, BÜYÜK ÖNEM TAŞIMAKTADIR.

BU GENEL ÇERÇEVE İÇERİSİNDE, ODA’MIZIN KONU İLE İLGİLİ GÖRÜŞ VE ÖNERİLERİ AŞAĞIDA VERİLMEKTEDİR;

1-ZİRAİ MÜCADELE ALANINDA KAMU YÖNETİMİ ORGANİZASYONU

BİLİNDİĞİ GİBİ ZİRAİ MÜCADELE VE ZİRAİ KARANTİNA KANUNU 15.5.1957 TARİH VE 6968 SAYILI YASA İLE YÜRÜRLÜĞE GİRMİŞ VE KANUNUN GEREKLERİNİ YAPMAK ÜZERE ZİRAİ MÜCADELE VE ZİRAİ KARANTİNA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İLE BU GENEL MÜDÜRLÜĞE BAĞLI MERKEZ VE TAŞRA TEŞKİLATI VE ARAŞTIRMA ENSTİTÜLERİ KURULMUŞTUR.1984 YILINA KADAR ÜLKEMİZDE ZİRAİ MÜCADELE FAALİYETLERİ, ARAŞTIRMA, UYGULAMA, KARANTİNA VE EĞİTİM-YAYIM KONULARDA BİR BÜTÜNLÜK İÇERİSİNDE YÜRÜTÜLMÜŞTÜR.

1984 YILINDAN İTİBAREN 18.06.1984 TARİH VE 212 SAYILI KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME İLE YUKARIDA ADI GEÇEN TEŞKİLAT KALDIRILMIŞ VE UYGULAMA İLE İLGİLİ GÖREVLER KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE, ARAŞTIRMA İLE İLGİLİ GÖREVLER İSE TARIMSAL ARAŞTIRMALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE VERİLMİŞTİR.

GEÇEN 20 YILLIK SÜRE İÇERİSİNDE DÜNYADA GEREK ZİRAİ MÜCADELE UYGULAMALARI VE GEREKSE ZİRAİ KARANTİNA KONULARINDA ÇOK ÖNEMLİ İLERLEMELER OLMUŞTUR. BU KAPSAMDA ÜLKELER BU KONULARDA YENİ ÖNLEMLER ALMIŞLAR VE ALMAKTADIRLAR.

BUNA KARŞILIK, BAKANLIKTA OLUŞTURULAN MEVCUT TEŞKİLAT YAPISI YETKİ KARMAŞASINA NEDEN OLMUŞ VE İŞLEVSELLİĞİNİ YİTİRMİŞTİR. NİTEKİM BU HUSUS GEREK YERLİ VE GEREKSE YABANCI UZMANLAR VE BAKANLIĞIN EN ÜST DÜZEY YETKİLİLERİ TARAFINDAN SIK SIK DİLE GETİRİLMİŞ VE RAPOR EDİLMİŞTİR (EK 1).

AYRICA AVRUPA BİRLİĞİNE GİRİŞ SÜRECİNDE, BAKANLAR KURULU KARARI VE CUMHURBAŞKANI’NIN ONAYI İLE YÜRÜRLÜĞE KONULAN ULUSAL PLAN’IN TARIM İLE İLGİLİ BÖLÜMÜNDE ZİRAİ MÜCADELE VE ZİRAİ KARANTİNA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NÜN KURULMASI HUSUSU ULUSAL POLİTİKA OLARAK BENİMSENMİŞTİR.

BU SÜREÇTE, TARIM KONUSUNDA AB MÜKTESEBATINA UYUM ÇALIŞMALARI KAPSAMINDA ÜLKEMİZE GELEN UZMANLARIN HAZIRLADIKLARI RAPORLARDA, BİTKİ SAĞLIĞI YASALARININ AB YASALARI İLE UYUMLAŞTIRILMASINDA ÇOK ÖNEMLİ ZORLUKLAR OLDUĞUNU, MEVCUT TEŞKİLAT VE ORGANİZASYON YAPISI İLE BU UYUMUN SAĞLANAMAYACAĞI, ACİLEN BİTKİ SAĞLIĞI KONUSUNDA SORUMLU BİR GENEL MÜDÜRLÜĞÜN KURULMASI DİLE GETİRİLMİŞTİR.

SONUÇ OLARAK, YASANIN VERDİĞİ SORUMLULUKLARI YERİNE GETİREBİLECEK BİR KAMU YÖNETİMİ ORGANİZASYONUNUN KURULMASININ, YASA TASLAĞI KAPSAMINA EKLENMESİNİN BİR ZORUNLULUK OLDUĞU DEĞERLENDİRİLMEKTEDİR. ZİRAİ MÜCADELE VE ZİRAİ KARANTİNA GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN KURULMASI, ÜLKEMİZ BİTKİ SAĞLIĞI SEKTÖRÜNÜ, DAHA GÜÇLÜ, DAHA ETKİN BİR YÖNETİM, DENETLEME VE İZLEMEYE KAVUŞTURACAKTIR.

2-ZİRAİ KARANTİNA UYGULAMALARI

KONU İLE İLGİLİ OLARAK AVRUPA BİRLİĞİ’NDE AŞAĞIDA VERİLEN DİREKTİFLERİ UYGULANMAKTADIR

2000/29/EC BİTKİ SAĞLIĞI DİREKTİFİ

92/90/EEC ÜRETİCİ, İTHALATÇI KAYDI, ULUSAL MUAYENE, ÖRNEK GÖNDERME, TEST VB.

95/44/EC BİLİMSEL AMAÇLAR

92/22/EC SINIRLARDA MUAYENE İŞLERİ

92/105/EEC BİTKİ PASAPORTU

98/22/EC İNSPEKTÖR TALİMATI, İTHALAT MUAYENELERİ, MİNİMUM İHTİYAÇLAR

GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ, AVRUPA BİRLİĞİ’NE ÜYE ÜLKELER AYRINTILI DÜZENLEMELER İLE KENDİ İÇ PİYASALARINI, KAMU YARARI İLKESİNE UYGUN OLARAK DÜZENLEMEKTEDİRLER. TÜRKİYE’DE, AYNI ALANA İLİŞKİN OLARAK YAPILACAK BİR YASA HAZIRLAMA ÇALIŞMASININ, YUKARIDA LİSTESİ VERİLEN DÜZENLEMELERİ İNCELEYEREK, ÜLKEMİZ KOŞULLARINA UYGUN, EKSİKSİZ BİR DÜZENLEMEYİ YAŞAMA GEÇİRME ZORUNLULUĞU BULUNMAKTADIR. BÖYLECE, ZİRAİ MÜCADELE YASASININ KARANTİNA İLE İLGİLİ KISIMLARININ YASAL DAYANAĞININ ANA PLATFORMU OLUŞTURULMUŞ OLACAKTIR.

ANCAK, ZİRAİ KARANTİNA İŞLERİNİ GERÇEKLEŞTİREBİLMEK İÇİN YALNIZCA BU TÜZÜK VE DİREKTİFLERİN YAPISINI VE İÇERİĞİNİ ANLAMAK YETERLİ OLMAYIP, MEVZUATIN TEMEL AMACININ BELİRLENMESİ ÖNEM TAŞIMAKTADIR. BÖYLECE OLUŞTURULACAK YENİ YASADA, BİTKİ KARANTİNASI KONULARININ İLGİLİ AB MEVZUATI SINIRLARI İÇERİSİNDE KALMAK KAYDI İLE ÜLKEMİZ GERÇEKLERİNE UYGUN OLARAK DÜZENLENMESİ VE YÜRÜTÜLMESİ OLANAĞI DOĞACAKTIR. BU BAKIŞ AÇISI, KARANTİNA MÜDÜRLÜKLERİNİN TEŞKİLAT YAPISI İÇERİSİNDEKİ ÖNEMİNİ DE AÇIĞA ÇIKARMAKTADIR.

3-BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİNİN ÜRETİMİ, DIŞALIMI, RUHSATLANDIRILMASI, DENETİMİ, SATIŞI VE KULLANILMASI

BİLİNDİĞİ GİBİ, ÜLKEMİZDE EKONOMİK AÇIDAN ÖNEM TAŞIYAN 60’IN ÜZERİNDE KÜLTÜR BİTKİSİNDE YİNE EKONOMİK DÜZEYDE ZARAR YAPAN VE MÜCADELESİ YAPILAN 400’ÜN ÜZERİNDE HASTALIK, ZARARLI VE YABANCI OT TÜRÜ BULUNMAKTADIR.

YİNE ÜLKEMİZDE ZARARLI ORGANİZMALARIN KİMYASAL MÜCADELESİNDE 491 ETKİLİ MADDE İÇEREN YAKLAŞIK 3000 ADET PESTİSİT KULLANILMAKTADIR.2003 YILI VERİLERİNE GÖRE PESTİSİT RUHSATINA SAHİP FİRMA SAYISI İSE 205 TİR.

BU SAYILAR, YENİ RUHSAT ALAN PESTİSİTLER, RUHSATI ÇEŞİTLİ NEDENLERLE İPTAL EDİLEN PESTİSİTLER NEDENİ İLE ZAMAN ZAMAN DEĞİŞİKLİĞE UĞRAMAKTADIR.

İNSAN/HAYVAN VE ÇEVRE SAĞLIĞI İLE DOĞAL DENGEYE OLAN OLUMSUZ ETKİLERİ OLAN PESTİSİTLERİN, TEKNİK – BİLİMSEL GEREKLERE UYGUN OLARAK KULLANILMASININ SAĞLANMASI VE BU KAPSAMDA DA UYGULAMANIN DENETLENMESİ BÜYÜK ÖNEM TAŞIMAKTADIR.

BU AÇIDAN ÜRETİM, DIŞALIM, RUHSATLANDIRMA AŞAMALARINDA VE UYGULAMA SIRASINDA VE SONRASINDA OLUŞABİLECEK RİSKLERİN EN AZA İNDİRİLMESİNİ SAĞLAYACAK ÖNLEMLERİN ETKİNLİKLE ALINMASI GEREKLİDİR. BU BAĞLAMDA, BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİNİN RUHSATLANDIRILMASI SIRASINDA KARAR VERME, RİSK DEĞERLENDİRME VE YÖNETİMİ, RUHSAT İPTALİ, KARŞILIKLI RUHSATLARIN TANINMASI, RUHSAT BAŞVURULARI, VERİ KORUMA VE GİZLİLİĞİ, BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİNİN AMBALAJLANMASI, TAŞINMASI VE DEPOLANMASI, DENETİMİ, ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME, İLAÇ KALINTI RİSKİ İZLEME GİBİ KONULARIN YASA TASLAĞINDA MADDELER HALİNDE ELE ALINMA ZORUNLULUĞU VARDIR.

BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİNİN RUHSATLANDIRILMASI VE PAZARLANMASINA YÖNELİK OLAN 91/414/EC NO’LU AB DİREKTİFİ KONUNUN ÖNEMİNİ ORTAYA KOYMAKTADIR. BU DİREKTİF 28 MADDE VE 6 EKTEN İBARET OLUP, YAKLAŞIK 150 SAYFADIR.

BUNA KARŞILIK, HEM 6968 SAYILI YASADA, HEM DE HAZIRLANAN TASLAKTA YETERLİ DÜZENLEME BULUNMAMAKTADIR. TARIMSAL ÜRETİMDE ÖNEMLİ BİR GİRDİ OLAN BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİ İLE İLGİLİ OLARAK, MEVCUT YASADA VE HAZIRLANAN TASLAKTA YALNIZCA BEŞ MADDE BULUNMAKTADIR.

BU EKSİKLİĞİN, UYGUN DÜZENLEMELERLE GİDERİLMESİ DOĞRU OLACAKTIR.

BUNUN YANINDA, TASLAĞIN “GÖREV VE DENETİM” BAŞLIKLI 44 ÜNCÜ MADDESİ, “BU KANUN’UN UYGULANMASI İLE İLGİLİ HER TÜRLÜ GÖREV VE DENETİM BAKANLIK TARAFINDAN YAPILIR. BAKANLIK GEREKLİ GÖRDÜĞÜ HALLERDE GÖREV VE DENETİM YETKİSİNİ, KAMU KURUM VE KURULUŞLARINA, ÖZEL SEKTÖR TÜZEL KİŞİLERİNE, ÜRETİCİ BİRLİKLERİNE, VAKIFLARA VE ÜNİVERSİTELERE KISMEN VEYA TAMAMEN DEVREDEBİLİR. BUNUNLA İLGİLİ USUL VE ESASLAR BAKANLIK TARAFINDAN ÇIKARILACAK YÖNETMELİKLE BELİRLENİR” HÜKMÜNE SAHİPTİR.

BİLİNDİĞİ ÜZERE, ANAYASA’MIZIN 135 İNCİ MADDESİ ANLAMINDA KAMU KURUMU NİTELİĞİNDE BİR MESLEK KURULUŞU OLAN ODA’MIZ, ÇALIŞMA VE İŞLEVLERİNİ, TMMOB YASASI YANINDA, 7472 SAYILI “ZİRAAT MÜHENDİSLİĞİ HAKKINDA KANUN –<İ> (RG: 13.5.1960, 10504)”, “ODA ANA YÖNETMELİĞİ”, “ZİRAAT MÜHENDİSLERİNİN GÖREV VE YETKİLERİNE İLİŞKİN TÜZÜK – <İ>(RG: 24.1.1992, 21127)”, “ZİRAAT MÜHENDİSLERİNİN HİZMET ALANLARINDAKİ ÇALIŞMALARIYLA İLGİLİ MESLEKİ DENETİM UYGULAMALARI VE DİSİPLİN HÜKÜMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK – <İ>(RG: 24.7.2002, 24825)” HÜKÜMLERİ UYARINCA YÜRÜTMEKTEDİR.

SAYILAN SON YÖNETMELİK’İN 4 ÜNCÜ MADDESİ (İ) FIKRASI, ODA DENETÇİLERİNİ TANIMLAMAKTA VE VE YÖNETMELİK KAPSAMINDA DENETİM FAALİYETLERİNE İLİŞKİN AYRINTILI DÜZENLEMELER YAR ALMAKTADIR.

BU KAPSAMDA ODA’MIZ, KENDİ YETKİ ALANI DAHİLİNDE, ZİRAİ MÜCADELE BAYİLERİNDE MESAİ SAATİ UYGULAMASI YAPMAKTA VE BUNU DENETLEMEKTEDİR.

GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ, ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI, BAKANLIĞIN YASA KAPSAMINDA YAPACAĞI GÖREV VE DENETİME İLİŞKİN YETKİ DEVRİNDE, BİRİKİMİ VE ORGANİZASYON YAPISI İLE HAZIR BİR MESLEK ÖRGÜTÜ KONUMUNDADIR.

BU BAĞLAMDA, GÖREV VE DENETİM YETKİSİNİN DEVREDİLECEĞİ KURULUŞLARIN SAYILDIĞI BÖLÜME, ANAYASA’MIZIN 135 İNCİ MADDESİNDEKİ YAZIMA UYGUN ŞEKİLDE, “KAMU KURUMU NİTELİĞİNDE MESLEK KURULUŞLARI” İBARESİNİN EKLENMESİ, BUNUN DEVAMINDA, YETKİ DEVREDİLEN KURULUŞLARIN DENETİMİNİN BAKANLIKTA OLACAĞININ AÇIKÇA MADDE KAPSAMINDA İFADE EDİLMESİ UYGUN OLACAKTIR.

4 - ARAŞTIRMA VE UYGULAMA

YUKARIDA DA DEĞİNİLDİĞİ GİBİ YAKLAŞIK 400 ZARARLI ORGANİZMAYA KARŞI KULLANILAN YAKLAŞIK 3000 PESTİSİTİN ZİRAİ MÜCADELE TEKNİK TALİMATLARINA VE İYİ TARIM TEKNİKLERİNE UYGUN OLARAK VE ENTEGRE MÜCADELE İLKELERİ DİKKATE ALINARAK KULLANILMASI GEREKMEKTEDİR. BU BAĞLAMDA; KALINTI SORUNU, ÇEVRE BULAŞMASI VE RİSK YÖNETİMİ KONULARI İLE İLGİLİ OLARAK ARAŞTIRMA VE İZLEME ÇALIŞMALARININ YAPILMASI GEREKTİĞİ AÇIKTIR.

MEVCUT YASADA BULUNAN İLGİLİ HÜKÜMLER, YETERLİ OLMAKTAN UZAKTIR.

DÜNYADA BİTKİSEL ÜRETİM KONUSUNDAKİ GELİŞMELER, ARAŞTIRMALAR VE UYGULAMALAR DİKKATE ALINDIĞINDA, HAZIRLANACAK YENİ YASANIN, BU GERÇEKLER VE 91/414/EC NOLU AB DİREKTİFİ DİKKATE ALINARAK DÜZENLENMESİ GEREĞİ ORTAYA ÇIKMAKTADIR.

AYRICA, YASA TASLAĞINDA; ZİRAİ MÜCADELE ARAŞTIRMALARI VE UYGULAMALARI KONULARINDA ÇALIŞANLARIN, 6968 SAYILI YASADA KAYITLI ÖZLÜK HAKLARINI AYNEN KORUMALARINA YÖNELİK DÜZENLEME YER ALMALIDIR.

BUNUN YANINDA, ÖZELLİKLE ARAŞTIRMA KURULUŞLARINDA ÇALIŞTIRILACAK PERSONELİN, UZMANLIK ALANLARINA UYGUN DÜZENLEMELERE TASLAKTA YER VERİLMELİDİR.

SONUÇ OLARAK, SÖZÜ EDİLEN YASA TASLAĞININ, ÜLKEMİZDE BİTKİ KORUMA KONUSUNDA YAŞANAN SORUNLARA ÇÖZÜM GETİREBİLECEK NİTELİK VE KAPASİTEDE HAZIRLANABİLMESİ İÇİN, TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞININ UZMAN TEMSİLCİLERİNİN, ZİRAAT FAKÜLTELERİNİN BİTKİ KORUMA ANABİLİM DALLARINDAN ÖĞRETİM ÜYELERİNİN VE ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI’NIN TEMSİLCİLERİNİN KATILIMI İLE YENİDEN HAZIRLANMASININ DAHA UYGUN OLACAĞI KANISINDAYIZ.

GÖKHAN GÜNAYDIN

BAŞKAN

YÖNETİM KURULU ADINA