Mevzuat
Kabul Numarası : 1196 Kabul Tarihi : 25/12/1969 Yayımlandığı R.Gazete: Tarih : 6/1/1970 Sayı: 13392 Yayımlandığı Düstur : Tertip: 5 Cilt: 9 Sayfa:352
Kuruluş:
Madde 1 - Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri hakkında 2834 sayılı Kanunla bu kanun hükümlerine göre, Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankasının mütalaası alınmak suretiyle, Ticaret, Tarım, Gümrük ve Tekel Bakanlıklarınca müştereken hazırlanacak anasözleşmelere istinaden tütün yetiştiren bölgelerde tütün ekicilerinin iştiraki ile tütün tarım satış kooperatifleri, bölge birlikleri ve Türk tütüncülüğünün mevzu ve meselelerini bölgeler arasında işbirliği temin etmek suretiyle incelemek, tütün alım - satımının nizam içinde cereyanını sağlamak, tütüncülüğün kalkındırılması ve teşkilatın takviyesi için gerekli tedbiri almak, birlikler ve kooperatiflerce tatbik edilecek kararlar ittihaz etmek gayesiyle Türkiye Tütün Tarım Satış Kooperatifleri Genel Birliği kurulur.
Türkiye Tütün Tarım Satış Kooperatifleri Genel Birliğinin kuruluşu, organları, vazife ve salahiyetleri, işleyiş ve gelirleri anasözleşmede gösterilir.
Türkiye Tütün Tarım Satış Kooperatifleri Genel Birliği hakkında, 2834 sayılı Kanunun birlikler hakkındaki hükümleri uygulanır.
Paraların devri ve ortaklık:
Madde 2 - Milli Korunma Kanununa istinaden muhtelif Koordinasyon Heyeti kararlarına ve 5628 sayılı Kanuna göre ekici tütünleri satış bedellerinden toplanan paraların devir tarihine kadar tahakkuk edecek faizleriyle birlikte Tekel Genel Müdürlüğü ve Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası tarafından müştereken tespit edilecek isimli liste ve miktarlara göre Tütün Tarım Satış Kooperatiflerine ortak olan ekicilerin taahhüt edecekleri sermayeye tekabül eden kısmı kooperatife giriş sermayesi olarak tefrik edildikten sonra bakiyesi sahipleri namına ayrı bir hesaba kaydedilir. Bu bakiyeler mecmuu Kooperatiflerce iştirak sermayesi olarak bölge birliklerine devrolunur.
Tütün tarım satış kooperatifleri ortakları ancak 10 sene ortaklık yapmak ve taahhüt ettikleri ortaklık payının tamamını ödemek şartiyle ortaklıktan çıkma hakkını haizdirler.
Yıllık faaliyet neticesinde hasıl olacak safi müspet fiyat farklarından ne miktarının birlik iştirak sermayesine tahsis olunacağı anasözleşmede gösterilir.
Ortak olmayanların hakları:
Madde 3 - Türkiye Tütün Tarım Satış Kooperatiflerine ortak olarak girmiyen ekicilere ait paralar, bölge birliklerinde alakadarlar namına açılacak hesaplara devredilir. Bu şahıslar bölge birliklerinin kuruluşu tarihinden itibaren on yıl zarfında bölgelerindeki kooperatiflere ortak oldukları takdirde paraları hakkında ikinci madde hükmü tatbik olunur.
Bölge birliklerinin kuruluşu tarihinden itibaren geçecek 10 yıllık müddet içinde, ortak olmak isteğinde bulunmıyanların paraları, bu müddet zarfında talep te bulunmak kaydiyle ancak 10 senelik müddetin hitamında kendilerine veya varislerine ödenir. Bu 10 senelik müddet içinde kooperatiflere veya bölge birliklerine her ne suretle olursa olsun müracaat etmeyen tütün ekicileri veya varislerinin paraları bu müddetin sonunda bölge birlikleri yedek akçe hesaplarına geçirilir.
Avans:
Madde 4 - Tütün tarım satış kooperatifleri ve birlikleri, ortaklarının Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankasından veya tarım kredi kooperatiflerinden sağladıkları kredileri, 3437 sayılı Kanunun 55 inci maddesine istinaden verilen avansları ekim sahalarını ve mahsul durumlarını nazarı itibara almak şartiyle kendilerine nakit ve ayın olarak verebilirler.
Sigorta:
Madde 5 - Tütün satış kooperatifleri ve birlikleri anasözleşmelerinde yer alacak esaslar dahilinde kuruluş amaçlarına uygun kuruluşlara ortak olabilir veya ortaklıklar kurabilir.
Banka ve sigorta şirketlerine iştirak edebilir veya kurabilir sigorta acentalığı yapabilir.
Yedek akçe:
Madde 6 - Tütün mevzuunda kurulacak müesseseye ihtiyat akçesi olarak 768 sayılı Koordinasyon Heyeti karariyle tahsis edilmiş ve T.C. Ziraat Bankasına yatırılmış olan para, devir tarihine kadar tahakkuk eden faizleriyle birlikte, bu kanuna göre kurulacak kooperatiflerin iştirak sermayeleri nispetinde bölge birliklerine taksim edilerek bu birliklerin yedek akçe hesaplarına kaydolunur.
Tütün satış merkezleri:
Madde 7 - Tütün satış merkezleri bölge birlikleri tarafından doğruca, icabı halinde ortaklıklar teşkil edilerek kurulur.
Bölgeler dahilinde satış merkezlerinin nerelerde kurulacağı bölge birliklerinin teklifi ile Türkiye Tütün Ekicileri Genel Birliği, Ticaret, Tarım, Gümrük ve Tekel Bakanlıklarınca müştereken tespit ve ilan olunur.
Tütün satışlarının bu merkezlerde açık artırma ile yapılması mecburidir.
Tütün satış merkezlerinde yapılmayan alım - satımlar muteber değildir.
Bölge birlikleri, ikinci madde gereğince tütün tarım satış kooperatifleri tarafından devredilen paraların % 25 ini tütün satış merkezleri kurulması ve işletilmesi için kullanılır.
Tütün satış merkezlerinin kuruluş, işleyiş şekil ve şartları ile personelinin haiz olacağı vasıflar, vazife ve salahiyetleri ve yapılacak hizmetlerin nevileri, ihtilafların hakem veya sair yollarla halli şekilleri hazırlanacak tüzükte gösterilir.
Bu hizmetler için alınacak ücret ve aidat tarifeleri her yıl bölge birliklerinin teklifi, Genel Birliğin muvafakati ile tespit ve Ticaret Bakanlığınca tasdik olunur.
Memurların geçici olarak görevlendirilmesi:
Madde 8 - 3656 ve 3659 sayılı kanunlara tabi daire ve müesseselerin memurlarından - önceden bu daire ve müesseselerin muvafakati alınmak şartiyle - kooperatif, bölge birlikleri ve Türkiye Tütün Tarım Satış Kooperatifleri Genel Birliğinde kendilerine vazife verilenler bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 yılı tecavüz etmemek üzere kurumlarınca asli görevlerinden ücretsiz izinli sayılırlar. Bu memurların yeni görevlerinde geçecek hizmetleri terfi ve emeklilik bakımından mensup oldukları daire ve müesseselerde geçmiş sayılır ve 5434 sayılı Kanuna göre Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığına verilmesi gereken kesenek ve karşılıkları kendileriyle mezkür kooperatif ve birlikler tarafından ödenir.
Madde 9 - 5628 sayılı Kanun yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçici Madde 1 - (1196 sayılı Kanunun kendi numarasız geçici maddesi olup teselsül için numaralandırılmıştır.)
Kanunun 7 nci maddesinde adı geçen tütün satış merkezlerinin kurulması için kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra kabul edilecek olan ilk Devlet Bütçesinden, Tütün Tarım Satış Kooperatifleri ve Bölge Birlikleri emrine yüz milyon lira yardım yapılır.
Madde 10 - Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 11 - Bu kanunun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.