...........................

Ziraat mühendisleri, tarımsal desteklerden yararlanmak isteyen çiftçi ve girişimcilere uzmanlık alanlarına göre yasal mevzuat ile verilen yetkiler kapsamında, tarımsal yapılarla ilgili olarak çeşitli projeler yapmaktadır. Ancak bu projelerin, muhtelif kurum ve kuruluşlarca, "ziraat mühendislerinin proje yapmaya yetkili olmadıkları, proje yapmaya inşaat mühendisleri ve mimarların yetkili olduğu" öngörüsüyle kabul edilmediği konusunda meslektaşlarımızdan yoğun şikayetler gelmektedir.

Meslektaşlarımızın konu ile ilgili mağduriyetlerinin giderilmesi açısından ziraat mühendislerinin tarımsal yapılar alanındaki yasal yetkilerini açıklamakta yarar görüyoruz.  

7472 sayılı "Ziraat Yüksek Mühendisliği Hakkında Kanun", 24.01.1992 tarih, 21121 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan "Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzük", 08.11.2005 tarih, 25987 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan "Ziraat Mühendisleri Odası Meslek İçi Eğitim, Uzmanlık ve Belgelendirme Yönetmeliği" hükümleri uyarınca, Ziraat Mühendislerinin tarımsal yapılarda etüt, plan, proje konularında yetkileri bulunmaktadır.

7472 Sayılı Ziraat Yüksek Mühendisliği Hakkında Kanun‘un 2 nci Maddesi "Ziraat yüksek mühendisleri mesleki iştigal veya ihtısas sahaları dahilinde olmak üzere araştırma, ıslah, yetiştirme, toprak muhafaza, zirai mücadele, ziraat alet ve makinaları, bahçe mimarisi, toprak tasnifi,toprak,su,gıda, yem, kimyevi gübre, nebat tahlilleri, teknoloji, zootekni, zirai ekonomi gibi bilumum zirai hizmet ve faaliyetlerde bulunmaya, lisans aldıkları veya ihtısas yaptıkları sahalara ait keşif, plan ve projeleri hazırlamaya ve tatbik etmeye, bütün bu sahalarda gerekli kontrol, muayene, ekspertiz, ehlivukuf işlerini görmeye, raporlar tanzim etmeye, zirai danışma büroları ve laboratuvarları açmaya, hususi müessese ve işletmeler kurmaya ve idare etmeye veya bunların mesul müdürlüğünü ifaya salahiyetlidirler." hükmünü taşımaktadır.

"Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzük‘ün "Sulama, Drenaj ve Tarımsal Yapılar" başlıklı 19 uncu maddesinde "Tarımsal yapılar ve sulama alanında öğrenim görmüş ziraat mühendisleri, sulama suyu ihtiyacı saniyede 500 litreye kadar olan sulama tesisleri, sulama suyu ve hayvan içmesuyu sağlamak için yapılacak göletler, drenaj, toprak erezyonunu önleyici toprak ve su muhafaza edici tesisler, tarımsal yapılarla ilgili araştırma, etüd, plan, proje uygulama ve kontrol hizmetlerini yapmaya yetkilidirler.

Sulama tesislerinde, suyun tarımda kullanılmasıyla ilgili arazi tesviyesi, tarla başı kanalları, tarla grup yolları, tarla içi sulama ve drenaj tesisleri, arazi ıslahı, toplulaştırması, dağıtımı ve benzeri toprak ve su kullanımını geliştirme projeleri, toprak su bitki ilişkileri etüdleri, fizibilite, planlama, projelendirme uygulama ve kontrolunda tarımsal yapılar ve sulama alanında öğretim görmüş ziraat mühendisleri çalıştırılır.

Ziraat fakültelerinde tarımsal yapılar ve sulama konusundaki öğrenimini kültürteknik, toprak ve tarım makineleri bölümlerinde görmüş olan ziraat mühendisleri de yukarıda sayılan hizmetleri yapmaya yetkilidirler. " hükmü yer almaktadır.

Bu çerçevede, "Ziraat Mühendisleri Odası Meslek İçi Eğitim, Uzmanlık ve Belgelendirme Yönetmeliği"nin 6 ncı maddesinin ( l ) bendi de, Ziraat Mühendislerinin tek başına tasarlamaya, uygulamaya, kabule ve imzaya yetkili ve sorumlu olduğu uzmanlık alanları arasında tarımsal yapıları da saymaktadır.

Tarımsal yapıların projelendirilmesi konusunda ziraat mühendislerinin yetkisi bulunmadığını iddia eden, TMMOB Mimarlar Odası‘nın Danıştay‘da açtığı dava ise 2007 yılında ODA‘mız lehine sonuçlanmıştır. (Ek-1) 

Diğer taraftan ziraat fakültelerinin ilgili bölümlerinde, tarımsal yapıların mimari projelerinin hazırlanması, farklı tarımsal yapıların (işletme avlusu, kırsal konutlar, hayvansal üretim yapıları, hangarlar, ürün koruma ve depolama yapıları, mantar üretim tesisleri, biogaz tesisleri) tasarımı ve uygulamaları, tarımsal yapıların mühendislik projelerinin hazırlanmasına yönelik kapsamlı bir lisans programı oluşturulmuştur.

Ancak, serbest çalışan ziraat mühendisleri proje hazırlayabilmek için, ODA‘ya üye olmak ve ODA‘dan, Serbest Müşavirlik Mühendislik, Tescil Belgesi ve Büro Tescil Belgelerini almak zorundadırlar. Serbest Müşavirlik Mühendislik Tescil Belgesi ve Büro Tescil Belgesi olmayan ODA üyeleri, bir yatırımın etüt, tasarım, fizibilite, keşif, şartname, hak ediş, kesin hesap, ihale dosyası hazırlama, planlama, projeleme, resim ve hesapların hazırlanması ve uygulanması ile bunlarla ilgili araştırma, danışmanlık, bilirkişilik, ekspertiz, her türlü denetim ve kontrollük hizmetleri ile kabule, uygulamaya ve imzaya yetkili değildir.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden, ekte yer alan Danıştay Kararı‘ndan ve ziraat fakülteleri ders içeriklerinden de anlaşılacağı üzere her türlü tarımsal yapılara ait projeler, münhasıran, uzmanlık alanları uyarınca yetki sahibi olan ziraat mühendisleri tarafından yapılabilir.

Konu hakkında bilgi alınmasını ve konu ile ilgili olarak ilgili birimlerinize talimat verilmesini önemle dileriz.

Saygılarımızla.

Dr. Turhan TUNCER

Başkan

EK: Danıştay Kararı

DAĞITIM: Bilgi ve gereği için;

-İl Valilikleri

-Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Müsteşarlık Makamı

-TÜGEM

-TEDGEM

-TAGEM

-KORGEM

-Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Hukuk Müşavirliği

-Tarım İl Müdürlükleri

-Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Müsteşarlık Makamı

-Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Yapı İşleri Genel Müdürlüğü

-Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Teknik Araştırma ve Uygulama Genel

 Müdürlüğü

-Bayındırlık ve İskan İl Müdürlükleri

-Türkiye Bankalar Birliği

-Ziraat Bankası Genel Müdürlüğü

-Türkiye Belediyeler Birliği 

 EK: 1

T.C.
DANIŞTAY
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2006/73
Karar No : 2007/6355

Davacı: TMMOB Mimarlar Odası

Davacı Vekili: Av. Berna Çelik
Konur Sk. No: 4/2 - Kızılay/ANKARA

Davalılar: 1- Başbakanlık

2- TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

Vekili: Av. Zühal Dönmez
Bestekar Sk. No: 49/5 - Kavaklıdere/ANKARA

3-(TMMOB) Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği

Vekili: Av. Nurten Çağlar Yakış
Atatürk Bulvarı No: 131/9 - Bakanlıklar/ANKARA

Davanın Özeti: Dava, 08.11.2005 tarih ve 25987 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, Ziraat Mühendisleri Odası Meslek İçi Eğitim, Uzmanlık ve Değerlendirme Yönetmeliğinin, Ziraat mühendisliği uzmanlık alanları başlıklı 6. maddesinin (I) ve (s) bendleri ile Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzük‘ün 19. maddesinin hukuka aykırı olduğundan bahisle iptali istemiyle açılmıştır.

Savunmaların Özeti: Davacı odanın iptalini istediği yönetmeliğin ilgili maddelerinde yer alan düzenlemelerle bir ilgisinin olmadığı, dolayısıyla dava açma ehliyetinin bulunmadığı,öte yandan anılan düzenlemenin Ziraat Mühendislerinin yetkilerini belirleyen 7472 sayılı Yasa ile Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzük hükümlerine uygun olduğu, ayrıca tarımsal yapıların tasarımında, öncelikle kurulma amacı ve içerisinde yetiştirilecek canlı ya da ürünün özelliklerinin ve bu yetiştiricilikle ilgili tarımsal faaliyetlerin çok iyi bilinmesi gerektiği bu nedenle yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

Danıştay Tetkik Hakimi Halil YÜKSEL‘in Düşüncesi: Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı Radiye TiRYAKi‘nin Düşüncesi: Dava, 08.11.2005 tarih ve 25987 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Ziraat Odası Meslek İçi Eğitim, Uzmanlık ve Değerlendirme Yönetmeliğinin, Ziraat Mühendisliği Uzmanlık alanları başlıklı 6. maddesinin (i) ve (s) bendleri ile Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzük‘ün 19. maddesinin hukuka aykırı olduğundan bahisle iptali istemiyle açılmıştır.

TMMOB Yasasının 2. maddesinin Birliği ihtisas alanlarının belirlenmesinde yetkili kıldığı açık olduğundan, davacının yetkiye ilişkin itirazları yerinde görülmemiştir.

7472 sayılı Kanunun Ziraat Mühendislerinin yetkilerini belirleyen 2. maddesinde "Mesleki uğraş veya uzmanlık alanları kapsamında olmak üzere araştırma, ıslah yetiştirme, toprak muhafaza, zirai mücadele gibi tüm zirai hizmet ve faaliyetlerde bulunmak, lisans aldıkları veya uzmanlık yaptıkları alanlara ait keşif, plan ve projeleri hazırlamak ve uygulamak, bütün bu alanlarda gerekli kontrol, muayene, ekspertiz, bilirkişi işlerini görmek, raporlar düzenlemek, zirai danışma büroları ve laboratuvarları açmak, özel kuruluş ve işletmeler kurdurmak ve idare etmek veya bunların sorumlu müdürlüğünü yapmak" şeklinde hükme bağlanmıştır.

Kanunun 6. maddesi gereğince hazırlanarak Resmi Gazetede yayımlandıktan sonra yürürlüğe giren Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzüğün dava konusu "Sulama, Drenaj ve Tarımsal Yapılar" başlıklı 19.maddesinde de "Tarımsal yapılar ve sulama alanında öğrenim görmüş Ziraat Mühendisleri, sulama suyu ihtiyacı saniyede 500 litreye kadar olan sulama tesisleri, sulama suyu ve hayvan içme suyu sağlamak için yapılacak göletler, drenaj, toprak erozyonunu önleyici toprak ve su muhafaza edici tesisler, tarımsal yapılarla ilgili araştırma, etüt, plan, proje uygulama ve kontrol hizmetlerini yapmaya yetkilidirler" hükmü yer almış olup, bu hükümde 7472 sayılı Ziraat yüksek Mühendisliği Hakkında Kanuna aykırılık bulunmamaktadır.

Öte yandan, davacının iptalini istediği tarımsal yapılara ilişkin Yönetmeliğin 6/1 maddesine gelince; tarımsal yapılar üretim amacı ile kurulurlar ve tüm yapısal unsurları ile içerisinde gerçekleştirilen üretimin miktar ve kalitesi üzerine etkilidirler. Tarımsal üretimde materyal bitki, hayvan ya da herhangi bir tarımsal üründür. Bu bağlamda, tarımsal yapıların tasarımında öncelikle, kurulma amacı ve içerisinde yetiştirilecek canlı ya da ürünün özelliklerinin ve bu yetiştiricilik ile ilgili tarımsal faaliyetlerin çok iyi bilinmesi ve bu yapıların işletmedeki diğer yapı ve tesislerle olan ilişkilerinin göz önünde tutulması gerekmektedir.

Yukarıdaki açıklamalardan, tarımsal yapıların tasarımı uzmanlık gerektirdiğinden, davacı tarafın, tarımsal yapının türü ne olursa olsun,mimari tasarımlarının ve projelerinin mimarlar tarafından üstlenilmesinin yasal bir zorunluluk olduğu,ziraat mühendislerinin tarımsal yapıların sadece zirai uygulamalar yönüyle ilgili görev alabilecekleri yolundaki iddiası yerinde görülmemiştir.

Dava konusu Yönetmeliğin 6.maddesinin (s) bendinde yer alan "peyzaj ve çevre" düzenleme alanının iptali istemine gelince;

Davacı tarafından, "peyzaj ve çevre" düzenleme alanının, ziraat mühendislerinin tek başına tasarlamaya, uygulamaya,kabule ve imzaya yetkili olduğu uzmanlıklar arasında sayıldığını,bu durumun mimarlık mesleğinin yetki alanını kısıtladığını ve mimarların bu alandaki bilimsel ve yasal haklarının ellerinden alınması sonucunu doğuracağı gerekçesiyle iptali talep edilmekte ise de, iptali talep edilen (s) bendinin yer aldığı 6. maddenin son fıkrasında "yukarıda (ı), (p), (s), (ş),(t), (u),(ü) bentlerinde sayılan uzmanlık alanlarında öğrenim gören ziraat mühendisleri ve ilgili diğer meslek disiplinlerine ait eğitim alan üyeler için Oda tarafından birlikte veya ayrı olarak eğitim ve yetki belgesi verilebilir." hükmü yer aldığından, yönetmeliğin 6/s bendinde yer alan "peyzaj ve düzenleme konusu, davacı tarafın iddiasının aksine, ziraat mühendislerinin tek başına tasarlamaya, uygulamaya, kabule ve imzaya yetkili olduğu uzmanlık alanları arasında sayılmadığından, mimarlık mesleğinin yetki alanının kısıtlanması ve mimarların bu alandaki bilimsel ve yasal haklarının ellerinden alınması söz konusu değildir.

Açıklanan nedenlerle hukuki dayanaktan yoksun olan davanın reddi gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:

Dava, 08.11.2005 tarih ve 25987 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Ziraat Mühendisleri Odası Meslek içi Eğitim, Uzmanlık ve Değerlendirme Yönetmeliğinin, Ziraat mühendisliği uzmanlık alanları başlıklı 6. maddesinin (I) ve (s) bendleri ile Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzük‘ün 19. maddesinin hukuka aykırı olduğundan bahisle iptali istemine ilişkindir.

6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Yasasının 2. maddesinin (a) bendinde; bütün mühendis ve mimarları ihtisas kollarına ayırmak ve her kol için bir oda kurulmasına karar vermek, (b) bendinde ise; mühendislik ve mimarlık mesleği mensuplarının, müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişimini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplinini ve ahlakını korumak için gerekli gördüğü bütün teşebbüs ve faaliyetlerde bulunmak, birliğin kuruluş amaçları arasında sayılmıştır.

Anılan Yasanın 5. maddesinde Birlik Yönetim Kurulunun oluşumu, 6. maddesinde Birlik Yönetim Kurulunun Görevleri düzenlenmiş, 19. maddesinde de; odaların bu Yasanın 2. maddesinde belirtilen amaç için Birlik Genel kurulunca kararlaştırılan işlerden yalnız odalarını ilgilendiren kısımlar ile görevli oldukları belirtilmiştir.

TMMOB Ana Yönetmeliğinin 24. maddesinin 2. bendinde de; oda tüzük, ana yönetmelik ve yönetmeliklerini yürürlükteki TMMOB Mevzuatına ve ilgili diğer kanuni düzenlemelere göre inceleyerek karara bağlamak Birliğin görev ve yetkileri arasında belirlenmiştir.

Ziraat mühendislerinin görev ve uzmanlık alanlarını belirten 7472 sayılı Ziraat Yüksek Mühendisliği Hakkında Kanunun 2. maddesinde, "mesleki uğraş ve uzmanlık alanları kapsamında olmak üzere araştırma, ıslah, yetiştirme, toprak muhafaza, zirai mücadele, ziraat alet ve makinaları, bahçe mimarisi, toprak tasnifi, toprak, su, gıda, yem, kimyevi gübre, nebat tahlilleri, teknoloji, zootekni ve zirai ekonomi gibi bilumum zirai hizmet ve faaliyetlerde bulunmak, lisans aldıkları veya uzmanlık yaptıkları alanlara ait keşif, plan ve projeleri hazırlamak ve uygulamak, bütün bu alanlarda gerekli kontrol, muayene, ekspertiz, bilirkişilik yapmak, raporlar düzenlemek, zirai danışma büroları ve laboratuvarları açmak, özel kuruluş ve işletmeler kurmak ve idare etmek veya bunların sorumlu müdürlüğünün yapmak" hükmüne yer verilmiş, bu Yasanın 6. maddesi uyarınca yürürlüğe konulan Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine ilişkin Tüzüğün "Sulama, Drenaj ve Tarımsal Yapılar" başlıklı 19. maddesinde ise "Tarımsal yapılar ve sulama alanında öğrenim görmüş ziraat mühendisleri, sulama suyu ihtiyacı saniyede 500 litreye kadar olan sulama tesisleri, sulama suyu ve hayvan içme suyu sağlamak için yapılacak göletler ,toprak erozyonunu önleyici toprak ve su muhafaza edici tesisler, tarımsal yapılarla ilgili araştırma etüd, plan, proje uygulama ve kontrol hizmetlerini yapmaya yetkilidirler. " hükmüne yer verilmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Genel Kurulunca kabul edilip Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren TMMOB Ziraat Mühendisleri Mesleki İçi Eğitim, Uzmanlık ve Belgelendirme Yönetmeliğinin 6. maddesinin (i) ve (s) bendleri ile Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine ilişkin Tüzüğün 19. maddesinin iptali istemiyle bakılmakla olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Tarımsal yapılar uzmanlık alanı, toprak ve su kaynaklarından optimum bir biçimde yararlanmayı, bu kaynakların korunması ve geliştirilmesi, üretimin çeşitli evrelerinde uygun çevre ortamının yaratılmasında gerekli olan tüm yapı ve tesislerin planlanması projelendirilmesi, yapımı ve tarımsal işletmelerin yapısal ve fiziksel yönden geliştirilmelerini amaçlayan ve uzun ömürlü önlemlerin alınmasıyla ilgili olduğundan ve tarımsal yapılarda materyal bitki, hayvan ya da herhangi bir tarımsal ürünün yine tarımsal metotlarla üretiminin gerçekleştirilmesi karşısında, bu yönüyle yönetmeliğin iptali istenilen 6. maddesinin (I) bendinde hukuka ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmamaktadır.

Öte yandan Yönetmeliğin iptali istenilen 6. maddesinin (s) bendinde yer olan" peyzaj ve çevre düzenleme" uzmanlık alanına ilişkin düzenlemenin iptali istemine gelince;

Doğa, planlama ve tasarım kavramlarını sistematik bir yapı içinde inceleyerek yaşanılabilir bir çevre yaratmayı amaçlayan peyzaj mimarlığı ile ziraat mühendisliği arasındaki ilk bağ yukarıda değinilen 7472 sayılı Yasanın 2. maddesinde "bahçe mimarisi" olarak kurulmuş ve bu Yasa uyarınca çıkartılan Tüzüğün 23. maddesinde ise, "peyzaj mimarlığı alanında öğrenim görmüş ziraat mühendislerinin, kentsel planlama, kırsal rekreasyon, tarihi ve doğal koruma alanları, turistik alan, yeşil alan ve park, kırsal yerleşim planları gibi projeler kapsamında yer alan peyzaj projelerinin hazırlanması uygulanması ve kontrolü işlemlerini yapmaya yetkili olduğu belirtilmiştir.

Kaldı ki, 1933 yılında kurulan Yüksek Ziraat Enstitüsü bünyesinde "Süs Nebatları Şubesi " olarak ve daha sonra 1946 yılında kurulan Ankara Üniversitesi bünyesi içinde yer olan Ziraat Fakültesinde "Bahçe Mimarisi ve Ağaçlandırma Kürsüsü" adını alan ve en sonunda 1968 yılında "Peyzaj Mimarlığı" adını alan bölümden mezun olanlara peyzaj mimarı unvanı ve diploması verilmektedir.

Ayrıca, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliğinin 6/s maddesi ile dayanağı Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzüğün 23. maddesi ile geçici 1. maddesinin iptali istemiyle Peyzaj Mimarları Odası tarafından Dairemize açılan davada; 26.03.2007 gün E:2005/4342. K:2007/1678 sayılı kararla davanın reddine karar verilmiştir.

Tüm bu değerlendirmeler ışığında, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Ziraat Mühendisleri Odası Meslek İçi Eğitim Uzmanlık ve Belgelendirme Yönetmeliğinin dava konusu edilen 6. maddesinin (I) ve (s) bendleri ile Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzüğün 19. maddesinde hukuka aykırı bir yön bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, uyuşmazlığın karara bağlandığı tarihte yürüklükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 450,00.YTL avukatlık ücretinin, davacıdan alınarak davada vekil aracılığıyla temsil edilen davalı Ziraat Mühendisleri Odası ile Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğine verilmesine 27.11.2007 gününde oybirliği ile karar verildi.

Başkan Ayla ALKIVILCIM

Üye Yeniay KAYA

Üye Alaattin ÖĞÜŞ

Üye Sıddık YILDIZ

Üye Atıl ÜZELGÜN