2020

Sunuş

DOKUZUNCU KONGRE`Yİ SUNARKEN...

Özden GÜNGÖR

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı

Türkiye Ziraat Mühendisliği IX. Teknik Kongresi`ni 13-17 Ocak 2020 tarihlerinde gerçekleştiriyoruz. 

İlki 1965 yılında yapılan Teknik Kongremiz, sırasıyla 1970, 1990, 1995, 2000, 2005, 2010 ve 2015 yıllarında düzenlenmiştir. Teknik Kongrelerimizde, tarım sektörü tüm yönleri ve alt sektörleri itibariyle bilimsel anlamda analiz edilmekte, yaşanılan döneme ilişkin saptamalar yapılmakta, son 5 yılda yaşanan gelişmeler büyüteç altına alınıp, sektörün bütünü değerlendirilirken aslında bir anlamda tarımın içinde bulunduğu durum da gözler önüne serilmektedir. 

Ülkemiz tarımının en önemli kaynakları arasında bulunan Teknik Kongre kitaplarımız, yayımlandığı dönemin tüm özelliklerini yansıtmakta ve akademik - mesleki dünya için bir başvuru kaynağı niteliğini taşırken aynı zamanda politika yapıcılar için de sağlam bir bilgiye ulaşım aracı özelliği göstermektedir.

İnsanoğlunu doyuran ve giydiren tarım sektörü, sosyo-ekonomik ve ekonomi-politik önemi ile toplumların dolayısıyla ülkelerin geleceğinde belirleyici rol oynayan stratejik bir sektördür. Teknik Kongremizin bu denli önemli bir sektörün açmazları ve çözümlerini saptayarak, daha çok üretim, adil dağıtım, kırsalda refah ve daha gelişmiş bir Türkiye hedefine ulaşılması için, katkı sağlayacağına inanıyoruz. 

IX uncu Teknik Kongre 2015-2019 yıllarını kapsamaktadır. Tarım sektörünün birinci derecede sorumlusu olan Bakanlığın, Tarım ve Köyişleri olan ismi önce "Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı" son olarak da 2018 yılında "Tarım ve Orman Bakanlığı" olarak değiştirildi. Aynı dönemlerde ise ziraat mühendisi olmayan Bakanlar görev aldı. 

Meslek alanları dışından gelen her Bakan`ın bir öncekileri yok sayıp, yeni önerilerle gündeme gelmesi sektördeki karamsarlığı daha da artırmaktadır. Hatalı tarım politikaları sonucunda üreticinin tarlada, tüketicinin ise cebinde ve mutfağında ağır biçimde hissettiği yangın karşısında, devasa sorunlarla yüklü tarım sektörünün sorunlarını çözmek yerine sürekli farklı gündemlerle kamuoyunun dikkatini dağıtmaya yarayacak söylemler bir yönetim biçimi olarak kullanılıyor. 

Enflasyondan işsizliğe, yoksullaşmadan ekonomik durgunluğa kadar hayatlarımızı her alanda olumsuz etkileyen bir ekonomik kriz içindeyiz. Bu krizden kurtulabilmek için ithalat kolaycılığına dayalı ekonomi politikaları yerine üretim ekonomisini, sermaye öncelikleri yerine kamusal çıkarları, lüks ve savurganlığa dayalı yönetim anlayışı yerine tasarrufları, gündelik politikalar yerine planlı kalkınmayı önceleyen anlayış bir an önce benimsenmelidir.

Tarımsal üretimimiz talebi karşılayamıyor. Tarımsal ithalat artıyor ve gıda güvenliğimizi tehlikeye düşürüyor. Emeğinin karşılığını bulamayan çiftçilerimiz üretim süreçlerinin dışına itiliyor. Bunun sonucu olarak son 16 yılda üreticinin ekmekten vaz geçtiği tarım arazisi miktarı Belçika`nın toplam yüzölçümünün de üzerinde, 3.4 milyon hektara ulaşmıştır.

Almanya-Fransa-Ukrayna`dan buğday, İngiltere ve Hırvatistan`dan arpa, Gürcistan`dan saman, ABD-Yunanistan-Türkmenistan ve Hindistan`dan pamuk, ABD- Arjantin ve Brezilya`dan mısır, ABD-Vietnam-İtalya ve Tayland`dan pirinç, Etiyopya- Bangladeş-Mısır ve Çin`den kuru fasulye, Kanada`dan nohut ve mercimek, ABD ve Bulgaristan`dan kurbanlık koyun, Şili-Uruguay ve Fransa`dan büyükbaş hayvan, Bosna Hersek`ten lop et ithal eden ithalatçı bir ülke haline dönüştük.

Tarımsal üretimin lokomotifi olan tarımsal destekler Tarım Kanunu hükümleri çerçevesinde verilmiyor. Buna göre tarımsal desteklemeler için bütçeden ayrılacak kaynağın milli gelirin %1`inden az olamayacağı belirtilmesine karşın, bu miktar ne yazık ki sürekli %0,4 ve %0,6 aralığında kalmaktadır. Tarımsal desteklerde aradığını bulamayan çiftçimiz banka kredilerine yönelmektedir. Kullanılan kredi miktarı 110 milyar TL`ye ulaşmış olup icra takibine düşen kredi miktarı ise geçen yılın aynı dönemine göre %50 artış göstermiştir.

Tarımsal üretimin gerilediği, tarım arazilerinin amaç dışı kullanıldığı, ekilen arazilerin küçüldüğü bir ortamda tarım eğitimi almış meslektaşlarımızın sayısı her geçen gün artmakta ve işsizlik çığ gibi büyümektedir. Toprak Koruma ve Arazi Kullanım yasasının hükümleri biran önce uygulamaya alınmalı ve detaylı toprak etüt haritalama çalışmaları başlatılmalı, arazi kullanım planlama çalışmaları yapılarak, toprak, su varlıklarımızın sürdürülebilir kullanımları sağlanmalıdır. Tarım danışmanlarımızın istihdamı konusunda belge sayısının sadece onda birinin istihdamı sağlanmaktadır. 

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası olarak diyoruz ki; üretimdeki sorunlara çözüm getirilmeli, üretim maliyetleri düşürülmeli, çiftçimizin kazandığı, tüketicinin makul fiyatlarla ürüne ulaşabildiği bir sistem kurgulanmalıdır.

Bugün iklim değişikliği kapsamında yaşanmaya başlanan sert rüzgârlar, hortumlar, kuraklık, seller ve sıcaklık dalgaları üretimimizi, üreticimizi ve tüm halkımızı olumsuz etkilemektedir. Rant uğruna ortaya çıkan çarpık kentleşme, yeterince inceleme ve değerlendirme yapılmadan inşa edilen enerji yapıları ve madencilik faaliyetleri, doğal varlıklar üzerinde yıkım derecesinde tahribata yol açmakta ve iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini tetiklemektedir. Cerattepe, Allianoi, Hasankeyf, Eskişehir Alpu ovası, Karadeniz dağları ve dereleri, Munzur Dağları, İznik ormanları, Salda Gölü, Istrancalar, Kaz Dağları bunlara birkaç örnektir. Doğal varlıklarımız gelecek nesillerimize miras olarak bırakacağımız yaşam kaynaklarıdır. 

Ülkemizde tohum üretiminin %93`ü yerli firmalar, %7`si ise yabancı ve yerli-yabancı ortaklı firmalar tarafından gerçekleştirilmektedir. Pazar payına baktığımızda ise tohum pazarının %51`i yerli firmaların elinde iken, %49`u yabancı ve yerli-yabancı ortaklı firmaların elindedir. Bu tablo çok uluslu yabancı firmaların tohum pazarımızda çok etkili olduklarını göstermektedir. Bu durum Tarım ve Orman Bakanlığı`nın enstitülerinin çeşit geliştirme yönünde çok büyük bir görev üstlenmeleri gerektiğini ortaya koymaktadır. 

Üretim maliyetlerinin yüksekliğinde büyük rol oynayan ithalata bağlı tarımsal girdilerin mümkün olduğunca ülkemizde de üretilme yolları zorlanmalı, üzerlerindeki ağır vergi yükü hafifletilmeli, daha ucuza üretim için özellikle desteklenmelidir. Tarımsal mekanizasyon başta olmak üzere tarımda bilgi ve teknoloji kullanımı yaygınlaştırılmalıdır. Araştırma ve geliştirme yatırımları teşvik edilmelidir.

Tarım politikasının amacı; yüksek kalitede tarımsal üretimi ve tarımla uğraşanların hayat kalitelerini artırmak, teknik yeniliklerin ve buluşların kullanılmasını ve modernleşmeyi sağlamak, gıda güvenliğini ve tarımda sürdürülebilirliği sağlamak, kırsal ekonomiyi canlı tutmak ve bunları yaparken çevrenin ve biyolojik çeşitliliğin korunmasını da sağlamak olmalıdır.

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, bu ortamda emekten, bilimden, doğadan ve halktan yana tavrını, giderek gelişen bir örgütlülük yapısı ile kamuoyunun gündemine taşımaya devam edecektir. Bu öncelikli kamusal çalışma ve sorumluluk alanımızdır. Tarım sektörünün gelişimi için yeni ufuklar açacak Teknik Kongremiz de bu çalışmaların somut bir göstergesidir. Kongre çalışmalarını iki yılı aşkın bir süredir yürütmekte olan IX. Teknik Kongre Başkanı Prof.Dr. Gökhan SÖYLEMEZOĞLU ve IX. Teknik Kongre Sekreteri Doç. Dr. Yener ATASEVEN başta olmak üzere IX. Teknik Kongre Düzenleme Kurulu Üyeleri; Özden GÜNGÖR, Prof.Dr. İlhami BAYRAMİN, Prof.Dr. Cem ÖZKAN, Dr. Züleyha OĞUZ, Hamdi ARPA, Kamil BAYRAM, Dr. Ali ŞENAY ve IX. Teknik Kongre Bilim Kurulu Üyeleri; Prof. Dr. Ahmet ÇOLAK, Prof. Dr. Süleyman KODAL, Prof. Dr. Fatma Sara DOLAR, Prof. Dr. Serap PULATSÜ, Prof. Dr. Cemalettin ÇİFTÇİ, Prof. Dr. Celalettin KOÇAK, Prof. Dr. Ayten NAMLI, Prof. Dr. Aziz EKŞİ, Prof. Dr. Mehmet ERTUĞRUL, Prof. Dr. Fatin CEDDEN hocalarımıza şükranlarımızı sunarız. Kongre hazırlıklarını özveriyle gerçekleştiren Yönetim Kurulu Üyelerimiz ve ODA çalışanlarımıza, özellikle her türlü işin altından başarıyla kalkan Figen KURAL`ın etkin çalışmaları Kongre`nin başarı düzeyinin belirleyicisi olmuşlardır.

Atatürk`ün aydınlattığı yolda gelişen ve kalkınan bir ülkede, köylüsüyle - kentlisiyle daha çok üretip daha adil paylaşan, Cumhuriyet`in tanıdığı olanaklarla mutlu bir yaşamın sürdüğü ülkeye olan ortak inancımızla...

 

İcindekiler

DOKUZUNCU KONGRE`Yİ SUNARKEN…	5
BİTKİ KORUMA	9
BİTKİ KORUMA UYGULAMALARINDA MEVCUT DURUM, GELİŞMELER VE GELECEK	11
BİYOLOJİK MÜCADELE UYGULAMARINDA MEVCUT DURUM VE GELECEK	27
BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİ İLE İLGİLİ MEVZUAT	47
TÜRKİYE`DE PESTİSİT ÜRETİMİNDE MEVCUT DURUM VE GELECEK	73
GLOBAL BKÜ PAZARI VE AR-GE	99
HAYVANSAL ÜRETİM	107
BÜYÜKBAŞ HAYVAN YETİŞTİRİCİLİĞİNDE  MEVCUT DURUM VE GELECEK	109
TÜRKİYE KÜÇÜKBAŞ HAYVANCILIĞINDA MEVCUT DURUM VE GELECEK	133
KANATLI HAYVAN SEKTÖRÜNDE MEVCUT DURUM VE GELECEK	153
ARICILIK SEKTÖRÜNDE MEVCUT DURUM KISITLAR VE FIRSATLAR	159
TÜRKİYE`DE HAYVANSAL LİF ÜRETİMİNİN EKONOMİK VE SOSYO-KÜLTÜREL AÇIDAN ÖNEMİ	175
İPEKBÖCEĞİ YETİŞTİRİCİLİĞİ, MEVCUT DURUM KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE GELECEK	209
DÜNYADA, AB`DE VE TÜRKİYE`DE ORGANİK HAYVANSAL ÜRETİMİN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ	229
HAYVAN BESLEMEDE MEVCUT DURUM VE GELECEK	261
SU ÜRÜNLERİ	277
SU ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜNDE MEVCUT DURUM VE GELECEK	279
SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİNDE ve AVCILIĞINDA MEVCUT DURUM ve GELECEK	299
SU ÜRÜNLERİ ÇEVRE ETKİLEŞİMİ	321
TARIMSAL GİRDİLER	337
BAHÇE BİTKİLERİNDE TOHUM ÜRETİMİ MEVCUT DURUM VE GELECEK	339
TARLA BİTKİLERİNDE TOHUM ÜRETİMİNİN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ	371
MEYVE VE ASMA FİDANI ÜRETİMİNDE MEVCUT DURUM VE GELECEK	397
FİDECİLİK SEKTÖRÜNÜN MEVCUT DURUMU VE GELECEK ÖNGÖRÜLERİ	429
GÜBRE ÜRETİM VE TÜKETİMİNDE MEVCUT DURUM VE GELECEK	435
HAYVANSAL ÜRETİM (SÜT ve KIRMIZI ET) GİRDİLERİNDE MEVCUT DURUM VE GELECEK	453
SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM İÇİN YENİLENEBİLİR ENERJİ VE TARIM 4.0	473
TARIMSAL MEKANİZASYONDA MEVCUT DURUM VE GELECEK	497
TÜRKİYE`DE GIDA ENDÜSTRİSİ ve GIDA KONTROLÜ	527
TÜRKİYE GIDA VE İÇECEK SANAYİİNDEKİ EKONOMİK GELİŞMELER	529
TÜRKİYE`NİN GIDA TÜKETİM PROFİLİ ve YETERLİLİĞİ	549
GIDA SANAYİİNDE YENİ TEKNOLOJİLER VE YENİ GIDALAR	561
GIDA GÜVENLİĞİ SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ	575
TÜRKİYE`DE GIDA KONTROLÜ VE BİLGİ PAYLAŞIMI	595
TARIMSAL ÖĞRETİM,  ARAŞTIRMA, DANIŞMANLIK ve YAYIM HİZMETLERİ	611
TARIMDA KAMU, ÜNİVERSİTE VE SANAYİ İŞBİRLİĞİNDE MEVCUT DURUM VE GELECEK	613
TARIMSAL ÖĞRETİM VE YAYIM HİZMETLERİNDE MEVCUT DURUM VE GELECEK	629
TARIM DANIŞMANLIĞI UYGULAMALARINDA MEVCUT DURUM VE GELECEK	639
TARIM VE TARIMSAL SANAYİDE AR-GE ÇALIŞMALARINDA MEVCUT DURUM VE GELECEK	651
TARIMDA KIRSAL KALKINMA, ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ İŞGÜCÜ	663
TARIMDA İSTİHDAM, KIRSALIN VE TARIMIN GELECEĞİNDE GENÇLİK VE KADIN	665
DÜNYADA VE TÜRKİYE`DE KIRSAL KALKINMA UYGULAMALARINDAKİ MEVCUT DURUM VE GELECEK	687
TARIMDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ PROBLEMLERİNE ÜLKESEL SEVİYEDE SİSTEMSEL BİR YAKLAŞIM VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ	711
TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ POLİTİKALARINDA MEVCUT DURUM VE GELECEK	733
TARIMSAL PAZARLAMA YAPISI FİNANSMAN ve RİSK YÖNETİMİ	747
TARIMSAL PAZARLAMADA MEVCUT DURUM VE GELECEK	749
TÜRKİYE`DE TARIMSAL GİRDİ PİYASALARINDA MEVCUT DURUM VE GELECEK	789
TARIMDA RİSK YÖNETİMİ: MEVCUT DURUM VE GELECEK EĞİLİMLERİ	807
TARIMDA FİNANSMAN ALANINDA MEVCUT DURUM VE GELECEK	835